11:27 - 15/08/2018
Bình luận thị trường: Điệp khúc trước ‘bức tường thép’
Một doanh nghiệp (DN) kinh doanh lúa gạo lớn nhắc tôi nhớ theo dõi và thông tin nhanh về kết quả của hạn cuối vào ngày 15/8/2018 các bộ trình nghị định sửa đổi về điều kiện kinh doanh theo chỉ đạo của Thủ tướng. Đây sẽ là một ngày đáng nhớ với DN.
Tại cuộc họp ban chấp hành phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) gần đây, tôi có đề nghị VCCI thành lập “tổ đặc nhiệm” giám sát việc các bộ ngành thực thi chỉ đạo của Thủ tướng và Chính phủ để tháo gỡ khó khăn cho DN. Tuy vậy, theo dõi những việc kéo dài đã lâu, thấy mọi việc vẫn tiếp tục nhì nhằng, sự tiến triển chỉ là có thêm vài động tác để… hợp thức hoá sự trì níu cái cũ!
Hiện nay, mỗi năm các bộ ngành ban hành chừng 500 văn bản quy phạm liên quan việc kinh doanh của DN, trong đó có từ 10 – 20 luật, 200 nghị định và quyết định của Thủ tướng, còn lại là thông tư của bộ và cơ quan ngang bộ. Mỗi văn bản này lại có hàng chục, hàng trăm quy định nên chỉ cần chừng sáu tháng là có thêm hàng chục ngàn quy định việc làm ăn của DN.
Gạo vẫn nghẽn đường xuất khẩu
Thật khó tin khi kể rằng chuyện kiến nghị sửa đổi nghị định 109 (NĐ109) về xuất khẩu gạo đã diễn ra từ năm năm trước. Tại một cuộc chất vấn trước Quốc hội năm năm trước, ngày 4/8/2013, đại biểu hỏi: “NĐ109 đã định hướng chỉ còn 100 thương nhân đầu mối đủ điều kiện xuất khẩu gạo, như vậy phải chăng là “bóp nghẹt” đầu ra của hạt gạo Việt Nam, làm nảy sinh những nhóm lợi ích trục lợi chính sách và công sức nông dân?”.
Cựu Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng nói vòng vo là “nghị định có tham khảo rộng rãi các bộ, các ngành, các địa phương và cả hiệp hội ngành nghề… rồi cuối cùng kết luận: vẫn phải khống chế doanh nghiệp kinh doanh xuất khẩu gạo. Doanh nghiệp nào liên tiếp trong hai năm không xuất khẩu được quá 10.000 tấn gạo/năm, sẽ không cấp phép”.
Từ đó đến nay, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhiều lần chỉ đạo sửa đổi NĐ109, gần nhất là tại hội nghị “Giải pháp phát triển bền vững ngành hàng lúa gạo đồng bằng sông Cửu Long” được tổ chức ở An Giang vào giữa tháng 3/2018, ông đã yêu cầu sửa đổi nghị định này theo hướng không đưa ra nhiều quy định phức tạp trong xuất khẩu gạo, không quy hoạch thương nhân xuất khẩu gạo…
Trong năm 2017, Bộ Công Thương đã đăng tải công khai dự thảo nghị định thay thế NĐ109 để lấy ý kiến doanh nghiệp, trong đó, đề xuất bãi bỏ tất cả những điều kiện kinh doanh phân biệt quy mô doanh nghiệp. Nghị định này cũng đã được thẩm định tại Bộ Tư pháp từ cuối tháng 8/2017. Nhưng rồi suốt một năm qua, không rõ vì lý do gì nghị định mới vẫn chưa được ban hành.
Cuộc chiến với vi chất còn cam go hơn
Tuy chỉ là… vi chất, nhưng sức chống chọi của nó thật phi thường. Theo nghị định 09/2016 ký ngày 28/1/2016, các doanh nghiệp thực phẩm, trong chế biến, hễ dùng muối là phải bổ sung iốt. Quy định này gây nhiều hệ luỵ: dùng muối iốt, sản phẩm sẽ bị biến màu, biến mùi, đổi vị, lại thêm in nhãn và công bố mới gây nhiều khó khăn, ách tắc từ sản xuất, đưa sản phẩm ra thị trường (trớ trêu là nhà nhập khẩu không đòi và sau chế biến, chất iốt cũng chẳng còn). Với thuỷ sản, nước mắm, nước chấm; rau củ quả sấy khô, thịt gia cầm sấy, sản phẩm từ ngũ cốc sấy; các sản phẩm ăn liền, các loại bột gia vị, hay bột thực phẩm… dùng iốt sẽ bị biến mùi vị, ảnh hưởng chất lượng sản phẩm. Nhưng điều thật “cắc cớ”, do iốt có tính thăng hoa, biến đổi khi gặp nhiệt, khi kiểm định lại, sản phẩm cũng không còn iốt.
Sau nhiều lần kiến nghị, và sau cuộc họp mà phó Thủ tướng Vũ Đức Đam trực tiếp nghe và xử lý, và Chính phủ đã ban hành nghị định 19/2018 để tháo gỡ triệt để khó khăn của DN, đến thời điểm hiện nay, bộ Y tế vẫn chưa có nghị định sửa đổi, hoặc thay thế nghị định 09/2016 cũ. Mới đây, ngoài việc bổ sung iốt chưa giải quyết xong, lại đến yêu cầu bổ sung vi chất dinh dưỡng trong chế biến thực phẩm.
Tại hội thảo “Trao đổi một số thông tin và đánh giá tác động của việc bổ sung vi chất dinh dưỡng vào trong chế biến thực phẩm” do hội Lương thực thực phẩm TP.HCM (FFA) tổ chức ngày 25/6/2018, bà Lý Kim Chi, chủ tịch FFA cho biết, từ ngày 28/1/2018, khi nhập khẩu bột mì về để chế biến thực phẩm phải bổ sung vi chất, vì bột này không có vi chất sắt và kẽm (do nước xuất khẩu không có quy định bổ sung hai vi chất này). Vậy là DN Việt phải tự bổ sung vi chất, tốn thêm chi phí. Khi chế biến xong, xuất hàng đi, khách hàng nhập khẩu lại từ chối. Quy trình đảo lộn, chất lượng thay đổi, bị khách chê, chi phí tăng, có lúc tưởng thành… mất kiểm soát!
Gần đây, theo dõi thông tin từ các hội liên quan, tôi thấy rằng: ngày 7/7/2018, Văn phòng Chính phủ đã gửi cho Bộ Y tế yêu cầu báo cáo Thủ tướng về nghị định 09/2016 trước ngày 16/7/2018. Cơ sở để Văn phòng Chính phủ có thư yêu cầu này là vì ngày 27/6, bảy hiệp hội và hội doanh nghiệp trong và ngoài nước có liên quan đến chế biến thực phẩm đã gửi thư kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo bộ Y tế bãi bỏ “việc tăng cường iốt trong muối chế biến thực phẩm” và quy định “bột mì dùng trong chế biến thực phẩm phải thêm vi chất sắt và kẽm”.
Sau đó, bộ Y tế đã trả lời bằng một kế hoạch sửa đổi, bổ sung nghị định của Chính phủ quy định về tăng cường vi chất dinh dưỡng mà việc soạn thảo, dự thảo nghị định, lấy ý kiến các bộ ngành, gửi bộ Tư pháp thẩm định rồi mới trình chính phủ sẽ kéo dài trong… ba tháng, từ đầu tháng 8 đến cuối tháng 9.2018. Liệu thẩm định xong có tiếp tục rơi vào im lặng?
Doanh nghiệp thuộc bảy hội và hiệp hội ký thư kiến nghị đang ngồi trên đống lửa… Cứ nhìn sang các nước ASEAN, chưa cần nhìn ra thế giới, nước nào cũng thúc đẩy nhanh chương trình tư vấn, huấn luyện (chương trình Go Global, Go Digital, khuyến khích và hỗ trợ tối đa xuất khẩu) cho doanh nghiệp nhỏ đi ra thị trường thế giới bằng các công cụ số để chiếm lĩnh thị trường, kể cả thị trường Việt Nam! Mới thấy doanh nghiệp Việt đang bị thiệt kép, vừa không nhận được hỗ trợ hiệu quả về hội nhập thị trường thế giới, vừa bị trì kéo rất lâu với những quy định tréo ngoe với bạn bè thế giới.
Kim Hạnh (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này