15:17 - 25/08/2017
Tăng thuế GTGT: Doanh nghiệp lo, chuyên gia phản ứng
Lo lắng của các doanh nghiệp khi nghe về đề xuất tăng thuế suất thuế giá trị gia tăng (GTGT) mà Bộ Tài chính vừa đưa ra là hàng hóa tăng giá, khó bán. Nhiều chuyên gia kinh tế cũng không đồng tình với cách lập luận và cách thiết kế chính sách của cơ quan soạn thảo.
“Tính già hóa non”
Giám đốc một doanh nghiệp hiện đang vận hành năm nhà hàng trên cả nước chia sẻ, nếu đề xuất tăng thuế GTGT từ 10% lên 12% của Bộ Tài chính được thông qua thì những doanh nghiệp ở ngành dịch vụ ăn uống (F&B) như bà sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề. Gần 10 năm lăn lộn trong nghề này, trải qua vài đợt khó khăn kinh tế, cũng từng mở cả chục nhà hàng rồi phải thu gọn để “bảo tồn lực lượng”, bà hiểu rất rõ khách hàng quan tâm đến giá như thế nào.
Đó là lý do cả năm nay, dù lương nhân viên tăng, dù giá thuê mặt bằng trong mấy trung tâm thương mại tăng, bà vẫn không đổi giá trong thực đơn để giữ chân khách hàng trong bối cảnh cạnh tranh nhiều, nhà hàng món Thái mọc ra như nấm. Đó là chưa kể phải thiết kế thêm nhiều gói sản phẩm dịch vụ với giá tốt để hút khách là nhân viên văn phòng làm việc trong tòa nhà. Nhưng cũng vì thế mà lợi nhuận bị giảm sút.
“Phải chấp nhận vì tình hình chung khi cạnh tranh khốc liệt. Nhưng nếu tăng thuế, giá món ăn, thức uống bị đẩy lên thì không biết làm cách nào để giữ chân khách, giữ được doanh thu?”, bà lo lắng. Mà lúc đó, lợi nhuận giảm thì đương nhiên, số tiền đóng thuế giảm. “Các vị làm chính sách tính già lại hóa non”, bà ngao ngán.
Bà Nguyễn Ngọc Phương Thảo, Công ty cổ phần Dịch vụ Thương mại The Box (doanh nghiệp đang vận hành chuỗi bốn cửa hàng thời trang Box theo mô hình chia sẻ mặt bằng cùng các tiện ích kèm theo như nhân viên bán hàng, các chương trình marketing…) chia sẻ, mặt hàng Box đang kinh doanh nằm trong danh mục bị đề nghị tăng thuế từ 10 lên 12%.
Thuế tăng, chắc chắn giá bán trên mỗi sản phẩm phải tăng và làm khách hàng đắn đo, suy tính kỹ hơn. Và muốn đảm bảo doanh thu như đã có thì doanh nghiệp phải tăng chi phí cho các khoản khác để giữ chân khách, chẳng hạn như làm chương trình khuyến mãi, quảng bá, marketing… Hệ quả cuối cùng là biên lợi nhuận sẽ giảm. Với một doanh nghiệp trẻ mới khởi nghiệp như Box, điều này càng gây mệt mỏi, khó khăn.
Giám đốc một công ty sản xuất sách thì chán chường, văn hóa đọc vẫn chưa được cải thiện, ngành sách vẫn vô cùng khó khăn, các nhà xuất bản tính toán từng đồng, kéo giảm giá sách để mong kéo độc giả, nếu tăng thuế từ 5% như hiện tại lên 10% như dự kiến là “vùi dập ngành sách” và văn hóa đọc càng khó có cơ hội phục hồi.
Ông Trần Bằng Việt, Giám đốc điều hành Công ty cổ phần Giải pháp phát triển Đông A, bình luận thuế GTGT tăng thì các doanh nghiệp ở lĩnh vực dịch vụ sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất so với các lĩnh vực khác. Và chắc chắn, đây là việc không ai muốn.
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan chia sẻ, với tư cách một người tiêu dùng, bà rất bức xúc với đề xuất tăng thuế GTGT của Bộ Tài chính. Điều bà không chấp nhận được là lý lẽ mà cơ quan soạn thảo đưa ra để thuyết trình cho việc tăng thuế, rằng mức thuế suất thông thường 10% như hiện tại là tương đối thấp, chưa phù hợp với thông lệ quốc tế, rằng ngày càng có nhiều nước (kể cả phát triển) có xu hướng tăng nguồn thu từ thuế gián thu bằng cách tăng thuế GTGT để bù đắp nguồn thu giảm trong bối cảnh nợ công tăng cao…
So sánh như vậy, theo chuyên gia Phạm Chi Lan là rất khập khiễng. Bởi lẽ, Bộ Tài chính chỉ lấy những nước có mức thuế GTGT cao; lại hoàn toàn không tính đến thu nhập, đời sống của người dân giữa các nước. Đặc biệt là cũng không nhắc gì đến yếu tố rất quan trọng là tính minh bạch, trách nhiệm giải trình của ngân sách.
“Yếu tố này giữa các nước là rất khác nhau. Ở các nước phát triển, khi tăng thuế lên thì những người thu nhập thấp, người nghèo sẽ được bù đắp, chăm lo an sinh xã hội tốt hơn. Còn Việt Nam mình thì khó lòng được như vậy. Quan trọng hơn là người dân không thể biết ngân sách đã chi tiêu ra sao”, bà Lan nói.
Điều bà Lan lo lắng nhất khi thuế GTGT tăng là người nghèo, người thu nhập thấp sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất. Đây là những người không được tham vấn, không có tiếng nói. Chuyện tăng thuế, khi không được đánh giá tác động một cách đầy đủ, độc lập bởi một bên thứ ba mà lại do chính cơ quan soạn thảo làm như hiện nay không cẩn thận sẽ rất dễ bị tác động và mang lại lợi ích cho một nhóm người có quyền lực kinh tế, thân hữu, có sức ảnh hưởng đến chính sách.
Hơn cả chuyện vài phần trăm thuế
Chuyên gia Phạm Chi Lan chia sẻ, ngay trong buổi gặp mặt do Bộ Tài chính tổ chức với giới chuyên gia hôm cuối tuần rồi để thuyết minh cho dự án sửa đổi một luật cho nhiều luật thuế, bà đã nêu quan điểm, trong bối cảnh ngân sách thâm hụt, nợ công tăng cao, đòi hỏi phải cắt giảm chi tiêu công mà Bộ Tài chính lại đề xuất tăng thuế để bù đắp, đẩy trách nhiệm cho người dân cũng như không thuyết trình được việc sẽ giảm chi ra sao, kiểm soát chi ngân sách thế nào là bất ổn, khó thuyết phục được người nộp thuế.
Không những vậy, tư duy thiết kế ngân sách theo hướng này cũng không phù hợp với tinh thần về Nhà nước kiến tạo mà người đứng đầu Chính phủ đã cam kết. Chuyên gia Phạm Chi Lan cũng cho rằng, bà tán thành với cách làm của Bộ Tài chính là một luật sửa năm luật để có cái nhìn tổng thể về nguồn thu, ngân sách. Tuy nhiên, báo cáo đánh giá tác động lại do chính cơ quan này làm là không khách quan.
Bà kiến nghị phải có đánh giá tác động một cách đầy đủ từ Bộ Tư pháp hoặc tốt hơn là một cơ quan khác ngoài xã hội. Không những vậy, cũng cần đánh giá một cách đầy đủ các khoản thuế, phí mà người dân, doanh nghiệp đang phải chịu, không phải chỉ từ thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế GTGT hay thuế tiêu thụ đặc biệt mà còn là thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu, thuế bảo trì đường bộ hay phí BOT trên quốc lộ…
Theo ông Trần Bằng Việt, muốn tăng thuế GTGT, Bộ Tài chính phải giải được các phương trình trong bài toán lớn. Thứ nhất, thuế tăng sẽ tác động đến giá bán của tất cả các mặt hàng. Vì vậy, để giảm phần nào tác động cho người nghèo, người thu nhập thấp thì phải phân loại kỹ hơn các mặt hàng. Theo đó, không tăng thuế với những mặt hàng thiết yếu phục vụ bữa ăn, đời sống hàng ngày của người dân.
Thứ hai, với doanh nghiệp, thuế GTGT tăng sẽ làm giảm doanh thu bán hàng khi khách hàng phải cân nhắc, tính toán kỹ hơn. Vì vậy, phải giảm thuế thu nhập doanh nghiệp để tạo cơ hội cho doanh nghiệp sống được, sống tốt. Ông Việt cho rằng, nên giảm thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp còn 15-18%, tất nhiên phải theo lộ trình.
Quan trọng không kém, đó chính là việc Nhà nước phải minh bạch được dòng tiền. Tức phải kiểm soát chi tiêu, nâng cao chất lượng đầu tư công. Nếu vẫn tiếp tục ai quyết chi cứ chi, ai thu cứ tiếp tục tận thu để phục vụ cho người chi thì không bao giờ thuyết phục được người dân.
Theo TBKTSG
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này