15:56 - 18/08/2017
Tăng thuế GTGT có phải là sự lựa chọn cuối cùng?
Với đề xuất tăng thuế giá trị gia tăng (GTGT) của Bộ Tài chính các chuyên gia khuyến cáo cần cân nhắc nhiều phương án và tăng thuế nên là giải pháp cuối cùng, tránh gây tác động đến kinh tế, xã hội và DN
Bộ Tài chính đề xuất chuyển một loạt hàng hóa từ không chịu thuế GTGT lên chịu thuế GTGT, từ mức 5% lên 10% và tăng thuế GTGT từ 10% lên 12% sẽ tác động không tốt đến hoạt động sản xuất, tiêu dùng, nhất là trong bối cảnh sức mua chưa cải thiện.
Chưa phải thời điểm thích hợp
Thay vì chọn giải pháp tăng thuế GTGT vào thời điểm này, một số chuyên gia cho rằng việc cần thiết bây giờ là kích thích tiêu dùng, tăng tích lũy của người dân, gia tăng đầu tư… Tăng thuế nên là biện pháp cuối cùng được áp dụng để tăng thu cho ngân sách, bởi đây là công cụ tài chính mạnh, đi ngược lại mục tiêu của Chính phủ.
“Hiện nay đang khuyến khích các doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, nên đây không phải là thời điểm sử dụng công cụ tài chính mạnh, đi ngược lại mục tiêu của Chính phủ. Từ nay, kể cả năm 2018 – 2019 cũng chưa nên đặt vấn đề tăng thuế”, TS Trần Du Lịch, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.
Chuyên gia kinh tế này nhận định, hiện có nhiều phương thức đảm bảo nguồn thu của nhà nước. Mức thuế huy động trong điều kiện hiện nay là phù hợp. Không nên đặt vấn đề tăng mức huy động thuế, phí. Thay vào đó, cần đẩy mạnh thực hành tiết kiệm chi công, chống lãng phí, huy động những kênh đầu tư mang tính xã hội hoá…
“Việc kiểm soát thu chi, chống thất thu thuế… để đảm bảo tính công bằng của nền kinh tế. Những cái đó nên làm tiếp, thay vì tăng thu thuế, phí”, TS Trần Du Lịch khẳng định.
Các chuyên gia khác cũng khuyến cáo cần cân nhắc nhiều phương án và tăng thuế nên là giải pháp cuối cùng, tránh gây tác động đến kinh tế, xã hội. Trường hợp vẫn tăng thuế thì cần rà soát và phân loại các nhóm hàng chịu thuế cao. Đồng thời tái cơ cấu thu chi ngân sách, giảm chi tiêu thường xuyên, giảm áp lực lên ngân sách nhà nước.
Hiện thuế và phí tại Việt Nam còn cao so với thu nhập của người dân. Trong các năm gần đây và sắp tới, Việt Nam liên tục thay đổi các quy định về thuế, cho thấy chính sách thuế thiếu bền vững; tính công khai, công bằng về thuế cũng chưa đầy đủ. Do đó, Bộ Tài chính chưa nên đề xuất tăng thuế mà nên chọn thời điểm thích hợp để thay đổi.
Việc tăng thuế GTGT sẽ dẫn đến chỉ số giá sản xuất (PPI) của nền kinh tế tăng lên khiến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cũng tăng theo. Như vậy, thực chất tăng trưởng kinh tế không tăng lên mà còn giảm đi ở ngay chu kỳ sản xuất sau đó. Những chu kỳ sản xuất tiếp theo chắc chắn sẽ gặp khó khăn bởi tăng trưởng kinh tế bằng tổng giá trị gia tăng theo giá cơ bản cộng với thuế GTGT. Do đó, tăng thuế GTGT nhìn thoáng qua tưởng như có thể làm tăng trưởng kinh tế trong tức thời nhưng thực tế lại làm suy giảm nguồn lực của nền kinh tế ở những chu kỳ sản xuất sau.
Chống thất thu ngân sách
Các hành vi gian lận hoàn thuế GTGT diễn ra trên phạm vi rất rộng, từng làm thất thoát nguồn thu hàng trăm tỉ đồng. Nhiều trường hợp gian lận nằm “ngoài tầm” của cơ quan thuế với số tiền rất lớn và thường không bị kiểm tra hoặc có kiểm tra nhưng không được xử lý nghiêm. Bởi lẽ, với phương pháp thủ công để truy xuất, đối chiếu chứng từ, hóa đơn và số lượng cán bộ có hạn như hiện nay, khối lượng hóa đơn đã vượt quá xa khả năng kiểm soát của ngành thuế. Chẳng hạn, TP HCM có khoảng 5 triệu hóa đơn giao dịch/năm nhưng chỉ có 3.300 cán bộ ngành thuế, trong đó cán bộ nghiệp vụ chỉ khoảng 50%.
Do sự quá tải này nên tỉ lệ kiểm tra sau hoàn thuế hằng năm vẫn chưa đạt đến 30% số DN. Số liệu thực tế của TP HCM cho thấy trong 15.000 DN, bình quân mỗi năm có khoảng 1.000 trường hợp được hoàn thuế (chiếm 6,66%). Trong 1.000 trường hợp này, hiện chỉ có thể kiểm tra sau khi hoàn thuế khoảng 300 DN. Hơn nữa, việc này chỉ do một số nhân viên thuế thực hiện khi kiểm tra quyết toán thuế nên khả năng tiêu cực ở đây là không nhỏ.
Thuế GTGT tăng lên đồng nghĩa nguồn thu ngân sách từ sắc thuế này tăng theo. Thế nhưng, không ít người lo ngại những lỗ hổng trong việc hoàn thế GTGT sẽ dẫn đến thất thu. Thậm chí, sau khi tăng thuế GTGT, số tiền thêm được có khi ngang bằng với số tiền bị thất thoát. Như thế, mục đích tăng thuế để tăng nguồn thu có thể không đạt mục tiêu.
PGS-TS Ngô Trí Long cho rằng hoàn thuế GTGT là một khâu mà cơ quan quản lý rất khó truy xuất nguồn gốc, hệ quả là ngân sách thất thu rất lớn trong những năm gần đây. Khi thuế suất tăng lên thì nguồn thu sẽ tăng nhưng nếu khâu hoàn thuế không rõ ràng, sẽ có người lợi dụng kẽ hở này để trục lợi. Vì vậy, nếu nhà nước tăng thuế GTGT không hợp lý, người nộp thuế sẽ tìm cách gian lận dẫn đến nguồn thu không thể tăng lên.
“Thuế VAT nhìn chung có tính “lũy thoái”, do vậy sẽ đánh vào người thu nhập thấp nặng nề hơn. Người tiêu dùng, bất kể thu nhập cao hay thấp, đều phải đóng cùng một mức thuế VAT cho cùng một sản phẩm chịu thuế. Song do người thu nhập thấp phải dành một tỷ trọng thu nhập lớn hơn cho tiêu dùng nên gánh nặng thuế họ phải chịu sẽ chiếm một tỷ trọng cao hơn so với thu nhập. Tăng thuế VAT vì vậy sẽ làm người thu nhập thấp bị tổn thương nhiều hơn – do vậy khó được chấp nhận dưới góc độ công bằng” – TS.Vũ Thành Tự Anh.
Theo DĐDN
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này