10:44 - 27/06/2023
Đứa trẻ bên trong, gã khờ và trẻ thơ
Khái niệm “đứa trẻ bên trong” của Charles Whitfield mô tả phần trẻ thơ – đại diện cho phần năng lượng, cảm xúc, vui tươi, tò mò và dễ bị tổn thương – trong mỗi tâm hồn của người lớn và có ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của mỗi chúng ta.
Phần trẻ con này mặc dù không hẳn sẽ lớn lên nhưng vẫn tiếp tục định hình cách chúng ta trải nghiệm và tương tác với thế giới khi trưởng thành.
Trong tham vấn và trị liệu tâm lý, làm việc với đứa trẻ bên trong của thân chủ nghĩa là khám phá xem các sự kiện và mối quan hệ thời thơ ấu đã ảnh hưởng đến sự phát triển và quan niệm về bản thân của thân chủ như thế nào. Bằng cách khai mở để hiểu những vết thương hoặc những nhu cầu chưa được đáp ứng trong quá khứ, thân chủ có thể giải quyết tốt hơn những khó khăn hiện tại và tiếp cận cuộc đời với cảm nhận ngạc nhiên, hân hoan và cả những tiềm năng đã bị kìm nén từ lâu. Mục đích của các nhà tham vấn là giúp thân chủ kết nối lại, chữa lành và, nói một cách biểu tượng, dưỡng dục lại đứa con bên trong của họ để xây dựng lòng trắc ẩn với bản thân, đặt ra những ranh giới phù hợp, và thoát khỏi những mô thức xấu hổ hoặc mang đầy mặc cảm tội lỗi cũ.
Trong khi khái niệm đứa trẻ bên trong bị chỉ trích là quá huyền ảo hoặc quá thi vị đối với một số người, thì ý nghĩa ẩn dụ của nó đã cung cấp một cấu trúc có ý nghĩa cho sự phát triển hay trưởng thành đối với những người khác. Tuy nhiên, việc tập trung hoàn toàn vào quá khứ có thể bị hạn chế nếu nó cản trở việc sống trọn vẹn trong hiện tại. Thông hiểu được mục đích tối hậu khi tiếp cận với đứa trẻ bên trong, thân chủ phải học cách nuôi dưỡng khía cạnh vui tươi lẫn cảm xúc của họ như một phần của bản thân người lớn, đưa đứa trẻ hòa nhập trong cuộc sống hàng ngày thông qua việc tự chăm sóc bản thân, thể hiện sự sáng tạo, hiện diện trọn vẹn trong chánh niệm, và xây dựng mối quan hệ an toàn đáp ứng cả nhu cầu “trẻ thơ” lẫn người lớn. Biểu tượng đứa trẻ bên trong sẽ phục vụ tiến trình tham vấn tốt nhất như một phần của việc tiếp cận với sự cởi mở, tưởng tượng, và năng lượng sống – chứ không phải là sự quy hồi thường trực và vĩnh viễn về trạng thái bản ngã thuở ấu thơ, cho dù đã được chữa lành. Tốt nhất, việc kết nối lại với đứa trẻ bên trong của một người phải mở ra cánh cửa dẫn đến sự tự nhiên và sống động hơn, nhưng không khiến người đó kẹt trong trạng thái lệ thuộc, đầy xúc cảm, lẫn xung động như trẻ con.
Nếu nhìn một số triết gia như những nhà tâm lý tiền nghiệm, chúng ta có thể thấy các khái niệm về (1) đứa trẻ bên trong, (2) điển mẫu Gã Khờ/Hề [the Fool/Joker archetype], và (3) biểu tượng trẻ thơ của Nietzsche trong tiến trình hóa thân, đại diện cho những phép ẩn dụ riêng biệt nhưng có liên quan đến việc đón nhận sự cởi mở, vui tươi và tinh thần khai phóng tiềm năng triệt để. Trong khi cùng chia sẻ những phẩm chất kỳ diệu, như nhiên, và siêu việt các chuẩn mực xã hội, chúng cũng mang những nội hàm khác biệt độc đáo.
Khái niệm về đứa trẻ bên trong của Charles Whitfield biểu thị phần giàu trí tưởng tượng, giàu cảm xúc trong tâm hồn của một cá nhân bắt nguồn từ những trải nghiệm thời thơ ấu của họ. Nó đại diện cho cả sự tổn thương và sáng tạo, niềm vui lẫn những nhu cầu chưa được đáp ứng từ quá khứ. Việc kết nối hay thậm chí hội nhập lại đứa trẻ bên trong thông qua tham vấn, chiêm nghiệm, hay tu tập bao gồm việc kết nối lại và chữa lành phần trẻ thơ này của bản thân để đáp ứng nhu cầu cảm xúc, xây dựng lòng yêu thương bản thân, và khám phá lại khả năng tiếp cận những phẩm chất quan trọng như sự vui tươi hoặc điều diệu kỳ có thể đã bị mất theo thời gian. Dù cũng tìm cách nuôi dưỡng những yếu tố tích cực của tinh thần tươi trẻ, khung biểu tượng đứa trẻ bên trong vẫn bắt nguồn từ tự sự cá nhân và các mối quan hệ riêng tư của mỗi người.Đó là một cuộc hành trình không chỉ về bên trong nhưng còn là về quá khứ của mỗi người.
Ngược lại, nguyên mẫu của Gã Khờ hay Gã Hề đại diện cho một tinh thần như nhiên, đùa chơi phổ quát, và không biên cương ranh giới. Nó vượt qua các chuyện đời lẫn vết thương lòng trong cuộc sống mỗi cá nhân, hướng đến những phẩm chất vĩnh cửu của ý thức.Thể nhập Gã Khờ hàm ý xả ly cái tôi nặng nề tù hãm của mỗi chúng ta để trở thành nơi hiển hóa cho những năng lượng giải phóng của bản thể.Cũng giống như đứa trẻ bên trong, Gã Khờ mang đến cảm nhận hoan lạc, diệu kỳ, và siêu việt các quy tắc xã hội chi phối tuổi trưởng thành bình thường.Tuy nhiên, Gã Khờ hoạt động trên bình diện biểu tượng, như một điển mẫu cần thể hiện chứ không phải là một phần tâm hồn cần được chữa lành của chúng ta. Gã Khờ dẫn chúng ta đến sự thể hiện tự do và sáng tạo thông qua việc giải phóng những tham lam hoặc kịch tính cá nhân.
Cuối cùng, biểu tượng đứa trẻ của Nietzsche biểu thị một sự cởi mở sâu sắc đối với cuộc sống sinh ra từ sự phá hủy và tự do hoàn toàn của tâm trí, khỏi những hệ thống giá trị và cả chính nó (sở tri chướng) – nó không chữa lành nỗi đau cá nhân hay chỉ đùa chơi vì lợi ích của chính nó. Biểu tượng của Nietzsche đại diện cho sự tự do triệt để và những khởi đầu chỉ xuất hiện khi chúng ta đặt câu hỏi thách thức về tất cả các quy tắc hoặc chuẩn mực nhất định và giải phóng ý thức khỏi sự kiểm soát của chúng. Mặc dù cũng liên quan đến sự như nhiên và khả năng mới, tầm nhìn của Nietzsche lại là ngọn lửa thanh lọc của tinh thần dẫn đến sự đón nhận thuận mệnh [amor fati], hơn là sự ngây thơ hoặc cảm nhân ngạc nhiên vốn là trung tâm của hình ảnh đứa trẻ bên trong của Whitfield và điển mẫu Gã Khờ. Đứa trẻ của Nietzsche thể hiện ý chí muốn có sức mạnh sáng tạo không giới hạn và quyền tự chủ thay vì phục hồi sự tổn thương hoặc khai thác những niềm vui vĩnh cửu.
Tóm lại, đứa trẻ bên trong của Whitfield, điễn mẫu Gã Khờ, và đứa trẻ thơ của Nietzsche cho chúng ta những phẩm chất của tuổi trẻ, sự vui chơi và sức sống mới vừa đại diện vừa nhận diện những khả thế lẫn siêu việt của mỗi cá nhân lẫn toàn nhân loại. Đứa trẻ bên trong mở ra con đường chữa lành, cá nhân lẫn các mối quan hệ, và bắt đầu tiến trình tự hiện thực hóa. Gã Khờ bộc lộ sự sáng tạo dẫn truyền đến trí tuệ vĩnh cửu và kết nối tâm linh. Trẻ thơ của Nietzsche biểu thị việc tái khám phá quyền tự do triệt để để từ đó quyết định cuộc sống theo cách riêng của mỗi người.
Việc tích hợp các thông điệp của cả ba biểu tượng này có thể cho phép chúng ta trải nghiệm đầy đủ và đa chiều về những khả thể của chúng ta, để từ đó bắt đầu hành trình chuyển hóa trọn vẹn của một kiếp người.
Lê Nguyên Phương (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này