14:39 - 30/06/2016

Điều kiện nhập khẩu ô tô: DN ‘than khó’, Bộ Công Thương quyết giữ

Những điều kiện đối với nhà nhập khẩu ô tô ban hành từ năm 2011 đã khiến nhiều DN nhập khẩu gặp khó, thậm chí phải chuyển đổi ngành nghề kinh doanh.

Những tưởng quy định này sẽ không còn sau khi Luật Đầu tư (Luật số 67/2014/QH13) ra đời, nhưng lại đang xuất hiện trong dự thảo Nghị định về điều kiện kinh doanh trong lĩnh vực Công Thương.

Năm 2011, Bộ Công Thương ban hành Thông tư 20/2011/TT-BCT quy định bổ sung thủ tục nhập khẩu ô tô chở người loại từ 9 chỗ ngồi trở xuống.

Sau khi Thông tư ra đời, các DN nhập khẩu ô tô rơi vào tình trạng bế tắc, bởi Thông tư này yêu cầu thương nhân nhập khẩu phải có giấy chỉ định hoặc giấy ủy quyền là nhà nhập khẩu, nhà phân phối của chính hãng sản xuất, kinh doanh loại ô tô đó hoặc hợp đồng đại lý của chính hãng sản xuất, kinh doanh loại ô tô đó đã được cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài hợp pháp hóa lãnh sự theo quy định của pháp luật; giấy chứng nhận cơ sở bảo hành, bảo dưỡng ô tô đủ điều kiện do Bộ Giao thông vận tải cấp.

Tuy nhiên, việc đáp ứng 2 yêu cầu này là điều rất khó với DN. Bởi, các hãng sản xuất ô tô (nước ngoài) thường chỉ chọn 1 nhà phân phối sản phẩm tại nước khác (Việt Nam).

Vì vậy, điều kiện giấy ủy quyền chính hãng này đã “tước quyền” nhập khẩu ô tô của nhiều DN, dẫn đến hệ quả tức thì khiến DN rơi vào thế hàng đã đặt, tiền đã trả nhưng không được phép nhập khẩu.

Các DN này sau đó cũng không thể tiếp tục kinh doanh ngành hàng này, phải đóng cửa hoặc chuyển đổi loại hình kinh doanh.

Dự thảo vẫn như cũ?

Hiện, Bộ Công Thương đã hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung, ban hành một số quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực Công Thương.

Điểm đáng chú ý là, Bộ Công Thương đề xuất bổ sung Điểm c Khoản 1 Điều 9 vào dự thảo Nghị định với nội dung “thương nhân nhập khẩu ô tô chở người từ 9 chỗ ngồi trở xuống chưa qua sử dụng phải đáp ứng điều kiện: Được chỉ định hoặc ủy quyền bằng văn bản của chính hãng sản xuất, kinh doanh loại ô tô đó, trong đó nêu rõ là nhà nhập khẩu, nhà phân phối của chính hãng sản xuất, kinh doanh loại ô tô đó hoặc hợp đồng đại lý của chính hãng sản xuất kinh doanh loại ô tô đó”.

Tức là, dù không “bê” y nguyên quy định của Thông tư 20 vào bản dự thảo này nhưng yêu cầu thương nhân phải có giấy ủy quyền hoặc giấy chỉ định của chính hãng sản xuất vẫn đang được Bộ Công Thương giữ lại.

Trao đổi với phóng viên Báo điện tử Chính phủ, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho rằng việc bỏ điều kiện kinh doanh quy định tại Thông tư 20 sẽ dẫn đến một loạt hệ quả tiêu cực với thị trường ô tô.

Điều này sẽ phá vỡ quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ô tô đã được Thủ tướng phê duyệt, trong đó có định hướng thúc đẩy phát triển các DN sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước.

Bên cạnh đó, đến năm 2018, thuế nhập khẩu ô tô trong ASEAN sẽ giảm về 0%, cùng với việc giảm thuế tiêu thụ đặc biệt đối với những dòng xe nhỏ, các yếu tố này đã thúc đẩy gia tăng nhập khẩu.

Giờ nếu bỏ Thông tư 20 thì việc nhập khẩu ô tô sẽ tăng ồ ạt, ảnh hưởng tới các vấn đề xã hội như tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường đô thị…

Mặt khác, việc nhập khẩu ô tô tăng quá mạnh sẽ tác động đến mất cân bằng cán cân thanh toán, gia tăng nhập siêu, trong khi đây không phải nhóm hàng ưu tiên nhập khẩu.

“Không phải Bộ Công Thương không muốn ‘gỡ’ cho DN. Nhưng việc bỏ điều kiện kinh doanh quy định tại Thông tư 20 sẽ dẫn tới tình trạng gia tăng ồ ạt số lượng các nhà nhập khẩu, dẫn đến tình trạng cạnh tranh hỗn loạn trên thị trường giống như giai đoạn trước năm 2011, thậm chí số DN tham gia thị trường có thể còn lớn hơn nữa”, ông Hải cho biết.

Bỏ hay giữ?

Phản hồi về Dự thảo nghị định mới của Bộ Công Thương, theo quan điển của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), yêu cầu thương nhân nhập khẩu phải có thêm 2 loại giấy tờ trên, được xem là một hình thức của điều kiện kinh doanh (phải đáp ứng các yêu cầu này mới được phép nhập khẩu) theo quy định tại Khoản 7 Điều 2 Nghị định 118/2015/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đầu tư.

Vì vậy, quy định tại Thông tư 20 là không còn phù hợp so với yêu cầu tại Điều 7 Luật Đầu tư về loại văn bản được phép quy định về điều kiện kinh doanh.

Hơn nữa, yêu cầu phải có giấy ủy quyền chính hãng có thể tạo ra ưu thế cho một số thương nhân đã có giấy ủy quyền.

Trong khi đó, những thương nhân khác không có giấy tờ này, muốn được tiếp tục kinh doanh ô tô nhập khẩu, phải mua qua một khâu trung gian là các thương nhân này.

Điều này một mặt làm méo mó cạnh tranh giữa hai nhóm thương nhân, mặt khác cũng khiến người tiêu dùng phải trả giá cao hơn cho các sản phẩm nhập khẩu này.

Với những lý lẽ này, VCCI đề nghị, bãi bỏ Thông tư 20, bỏ các yêu cầu tại Điều 1 Thông tư đó chứ không phải là chuyển các điều kiện trong đó lên Nghị định.

Được biết, Bộ Tư pháp cũng có ý kiến phản đối việc giữ quy định này và đã nêu rõ trong công văn thẩm định của Bộ Tư pháp trình Chính phủ.

Ở một khía cạnh khác, trên thực tế, 5 năm sau khi triển khai Thông tư 20, Bộ Công Thương cho rằng, việc thực hiện Thông tư 20 đã đi vào nề nếp, các vướng mắc liên quan đã được Bộ phối hợp với các cơ quan liên quan kịp thời giải quyết.

Hướng giải quyết mà Bộ Công Thương đã thực hiện là liên tục ban hành các văn bản gia hạn “mở cửa” cho các DN không phải là nhà phân phối chính thức của các hãng ô tô trên thế giới được nhập khẩu nốt số xe đã ký hợp đồng trước khi Thông tư 20 có hiệu lực.

Thế nhưng, cho đến tận bây giờ, dù đã có chỉ đạo tháo gỡ song DN vẫn không ngừng “than khó”. Có DN vẫn còn 6-7 triệu USD tiền đặt cọc cho đối tác trước khi Thông tư 20 có hiệu lực, bị “tắc” ở nước ngoài.

Một DN cho biết, cơ quan quản lý yêu cầu DN phải nhập đúng mẫu xe đã ký trong hợp đồng từ 4-5 năm trước. Những mẫu xe này đã cũ, thậm chí hãng xe cũng không còn sản xuất mẫu xe đó nữa, nhập về thì khó bán. DN cho rằng như vậy là “đánh đố” DN, có tháo gỡ cũng như không.

Theo Chinhphu.vn