Kinh tế phụ phẩm nông nghiệp: ‘anh em ruột’ của kinh tế tuần hoàn

Mô hình nông nghiệp tuần hoàn và khép kín Kanai, có khả năng áp dụng với vùng ĐBSCL, đặc biệt là quy mô nông hộ.

TS Nguyễn Minh Tú, Chuyên gia cao cấp, trưởng nhóm Kinh tế tuần hoàn nông nghiệp, viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế Tuần hoàn (ĐH Quốc gia TP.HCM) nói rằng kinh tế tuần hoàn có thể áp dụng cho đa ngành nghề, lĩnh vực, hướng đến vừa giảm thiểu tác động tới môi trường, vừa nâng cao hiệu quả kinh tế.

Tái tạo hệ sinh thái

Ba nguyên tắc trong kinh tế tuần hoàn là tái tạo hệ sinh thái tự nhiên; tận dụng các nguồn vật liệu đầu vào giảm thiểu ô nhiễm môi trường và cuối cùng là duy trì việc sử dụng lâu dài các nguồn nguyên vật liệu và sản phẩm. Trong đó, mô hình tận dụng phế phẩm là một trong những nguyên tắc được nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần.

Tại ĐBSCL, lượng rơm rạ hằng năm ước đạt 26,7 triệu tấn, vỏ trấu chiếm 20,1% trọng lượng hạt lúa – ước đạt gần 5 triệu tấn/năm. đối với tôm, 35% trọng lượng tôm biến thành phụ phẩm hoặc phế phẩm, tương đương trên 263.700 tấn/ năm, cá tra gần 1 triệu tấn/năm. Trái cây trên 4,2 triệu tấn/năm; lượng phân thải ra từ chăn nuôi là trên 2,7 triệu tấn/năm.

Công ty cổ phần Việt nam Food (VnF) và các đối tác đã nghiên cứu sử dụng enzyme để thu hồi protein trong xác, vỏ tôm; ứng dụng công nghệ tuần hoàn tái sử dụng nước thải trong sản xuất chitin chất lượng cao bằng phương pháp hóa sinh; chiết xuất chitosan từ chitin và chitosan phân tử lượng thấp từ xác tôm mịn trong quá trình sản xuất SSE/dịch đạm thủy phân; Sử dụng công nghệ sinh học để sản xuất nguyên liệu bùn thải làm phân bón vi sinh từ bùn thảiCông ty Vĩnh hoàn đã xây dựng thành công chương trình “Trang trại xanh”. Vĩnh hoàn đã có quy trình nuôi trồng – sản xuất cá tra khép kín, doanh nghiệp có thể kiểm soát từ giống – nuôitrồng – thu hoạch – chế biến – sản xuất – tiếp thị – bán hàng. Không bỏ bất cứ bộ phần nào của con cá tra, ví dụ như da – mỡ – nội tạng những thứ được xem là phế phẩm như trước đây. ngoài sản phẩm fillet cá, họ lấy mỡ sản xuất dầu cá, da làm da cá chiên giòn – collagen – gelatin, bong bóng và bao tử cá đông lạnh…

Ngoài tiềm năng phụ phẩm từ lúa, thủy sản còn có nhiều tiềm năng khác chẳng hạn như nuôi ruồi lính đen xử lý phụ phẩm từ xoài; trồng rau dưới thủy canh kết hợp nuôi cá; mô hình từ sen như nhang sen, tinh dầu từ phụ phẩm (đồng Tháp). ngoài ra, nhóm nghiên cứu đang phối hợp với uBnd tỉnh an giang, diễn đàn Môi trường Mekong thực hiện dự án Làng tuần hoàn thích ứng với biến đổi khí hậu tại tỉnh an giang với cách tiếp cận từ quy mô nông hộ (trồng lúa và cây ăn trái) tới cộng đồng.

TS Paul Olivier (phải) trò chuyện với TS Nguyễn Thanh Mỹ (trái) – người sáng lập và điều hành RYNAN Technologies – một doanh nghiệp công nghệ cao cho ngành nông nghiệp. Ảnh: TL.

Mô hình đa mục tiêu

Tại khắp các vùng nông thôn, mô hình vườn – ao – chuồng đã được người nông dân ứng dụng để tận dụng những phụ phẩm từ trồng trọt, chăn nuôi làm phân bón, gas… Theo ThS Dương Văn Trực, giám đốc Công ty Tnhh nước và Môi trường Sài gòn (SawaEn), mô hình này là hình thức sơ khai của mô hình kinh tế tuần hoàn tại Việt nam, chuyển đổi chất thải và nông nghiệp tuần hoàn Kanai được xem là “phiên bản mới” giúp các hộ dân giảm thiểu chi phí đầu vào, loại bỏ phân bón hoá học và thuốc trừ sâu.

ThS Trực cùng TS. paul olivier (Mỹ) đã cùng nhau thực hiện, chủ trì nhiều dự án cho các cấp địa phương trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, tài nguyên, hệ sinh thái và phát triển nông nghiệp bền vững. Cả hai nhận thấy rằng việc lạm dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, chất tăng trưởng, kháng sinh, thức ăn công nghiệp… trong trồng trọt và chăn nuôi là khá phổ biến tại hầu hết các trang trại và hộ nông dân tại Việt nam.

ThS Trực chia sẻ Mô hình nông nghiệp tuần hoàn và khép kín Kanai, có khả năng áp dụng với vùng ĐBSCL, đặc biệt là quy mô nông hộ. Theo đó, bằng việc xây dựng các trang trại theo mô hình nông nghiệp tuần hoàn trong đó tích hợp chăn nuôi và trồng trọt theo một mô hình khép kín với các cấp độ dựa theo hàm lượng dinh dưỡng và phân hủy sinh học của thực phẩm dư thừa và phế phẩm nông nghiệp như sau:

1/ Lên men thực phẩm, phế phẩm trong nông nghiệp như rau, củ, quả dư thừa cùng với than sinh học (biochar), men vi sinh… để tạo thức ăn hữu cơ cho động vật nuôi đồng thời gia tăng sức đề kháng mà không phải sử dụng thuốc thú y hay kháng sinh;

2/ Sử dụng thực phẩm dư thừa để nuôi ấu trùng, trùn quế làm thức ăn cho gà, cá… đồng thời tạo ra phân vi sinh chất lượng cao để sử dụng cho trồng trọt;

3/ Ứng dụng đệm lót sinh học với biochar và vi sinh xử lý để chuyển đổi toàn bộ chất thảichăn nuôi thành phân vi sinh ứng dụng vào trong trồng trọt mà không gây ra mùi hôi hay ô nhiễm môi trường; với các phế phẩm khó phân hủy sinh học như vỏ trấu, vỏ cà phê… thì sử dụng lò đốt gasifier với nhiệt độ hơn 900 độ C để cung cấp năng lượng cho nấu nướng và tạo ra than sinh học (biochar) để ứng dụng vào công đoạn lên men thực phẩm, cải tạo đất, sản xuất phân vi sinh,..

“Sau hơn sáu năm nghiên cứu, triển khai các dự án thí điểm cho cơ quan nhà nước về kiểm soát ô nhiễm môi trường và nông nghiệp tuần hoàn cũng như hợp tác và mở rộng hợp tác với nông dân tại Lâm đồng, hiện nay công ty bắt đầu xúc tiến và nhân rộng mô hình cho khu vực đBSCL thông qua việc triển khai các dự án thí điểm về kinh tế xanh, kinh tế chất thải với các cơ quan nhà nước cũng như các hộ dân quan tâm đến việc ứng dụng mô hình”, ThS Trực nói

TS Paul Olivier cho biết, đây là mô hình đa mục tiêu: Thực hiện kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải khí nhà kính, tái sinh năng lượng sạch và quan trọng nâng thu nhập, tạo sinh kế cộng đồng cho người nông dân địa phương. Việc ứng dụng quy trình tuần hoàn và khép kín như trên hoàn toàn loại bỏ phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, chất tăng trưởng, kháng sinh, thức ăn công nghiệp… và tạo ra những sản phẩm nông nghiệp có hàm lượng dinh dưỡng cao, mùi vị tự nhiên…với giá cả cạnh tranh. ngoài ra, còn góp phần bảo vệ môi trường, sức khỏe cho cộng đồng và đủ tiêu chuẩn xuất khẩu sang các thị trường chuẩn mực như Mỹ, Tây Âu, Nhật.

H.Lan (theo TGHN)

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này