08:56 - 03/08/2019
Cảnh báo trẻ hoá ung thư đại trực tràng
Không còn là bệnh của những người trên 50 tuổi như trước đây, hiện nay ung thư đại trực tràng (UTĐTT) ngày càng gặp nhiều ở người dưới 40 tuổi, thậm chí năm qua tại bệnh viện K Hà Nội các bác sĩ từng điều trị một bệnh nhân chỉ… 10 tuổi.
Trong một nghiên cứu đăng trên tạp chí Cancer tuần qua, TS Boone Goodgame, đại học Texas (Hoa Kỳ) cho biết nhiều nghiên cứu đã chứng minh UTĐTT tăng chậm ở Mỹ từ những năm 1970, nhưng trong thực hành, các thầy thuốc lại thấy ngày càng có nhiều người mắc bệnh này so với cách đây mười năm. Nghiên cứu của TS Goodgame xác nhận điều này khi phát hiện tỷ lệ mắc UTĐTT ở người dưới 50 tuổi tại Mỹ đã tăng từ 10% trong năm 2004 lên 12,2% vào năm 2015.
Thống kê của hội Ung thư Mỹ (ACS) cũng ghi nhận tỷ lệ mắc UTĐTT ở người dưới 55 tuổi tăng 2% mỗi năm từ giữa những năm 1990. Một nghiên cứu khác công bố vào tháng 5 năm nay trên tạp chí Lancet Gastroenterology & Hepatology lại nhận thấy xu hướng trẻ hoá UTĐTT lan rộng trên toàn cầu, đặc biệt trong giai đoạn 2004 – 2014. Nhìn chung, theo nghiên cứu này, những người sinh năm 1990 có nguy cơ ung thư đại tràng cao gấp hai lần và ung thư trực tràng cao gấp bốn lần so với người sinh năm 1950.
Béo phì được xem là lý do chính dẫn đến UTĐTT, vì có liên quan đến hiện tượng viêm. Thực tế viêm cũng có ích khi giúp con người chống lại những tác nhân lạ xâm nhập cơ thể (vi khuẩn, virus…) thông qua phản ứng miễn dịch. Nhưng khi viêm trở thành mạn tính, nó lại gây hại và ảnh hưởng đến khả năng phòng vệ của cơ thể. Một cách nhận biết tình trạng này là đo lượng protein phản ứng C (C-reactive protein – CRP) trong máu. Người ta nhận thấy có mối liên quan giữa lượng CRP cao và nhiều bệnh mạn tính như ung thư, viêm khớp, bệnh tim mạch và đái tháo đường. Ở những người béo phì, ít hoạt động hoặc ăn uống không lành mạnh, lượng CRP trong máu cao hơn người bình thường.
Một nghiên cứu đăng trên tạp chí JAMA từng xác nhận mối liên quan giữa béo phì và nguy cơ UTĐTT, cụ thể nguy cơ mắc UTĐTT ở người có chỉ số khối cơ thể (BMI) 30 tăng gấp đôi so với người có BMI hợp lý từ 18,5 – 22,9. Nói cách khác, chỉ số BMI càng cao, nguy cơ UTĐTT càng nhiều.
UTĐTT ảnh hưởng đến ruột già, phần ruột được gọi là đại tràng và trực tràng. Các chuyên gia nhận thấy u ác tính ở đây thường phát triển từ những khối u tiền ung thư gọi là polyp. Theo GS.BS. Nguyễn Chấn Hùng, chủ tịch hội Ung thư Việt Nam, UTĐTT sớm thường rất im lìm, triệu chứng nếu có chỉ là những thay đổi thói quen của ruột như tiêu chảy, táo bón, tiêu chảy xen kẽ táo bón; đau bụng ngấm ngầm, đầy hơi; phân nhỏ lại, dính máu hoặc tiêu ra máu. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể mệt mỏi, sụt cân, thiếu máu không rõ lý do.
Đa số trường hợp UTĐTT không có nguyên nhân rõ ràng, nhưng người ta nhận thấy nguy cơ mắc bệnh tăng lên ở người trên 50 tuổi, trong gia đình có người thân mắc UTĐTT hoặc polyp ruột, người có lối sống không lành mạnh như ít vận động, dùng thuốc lá, rượu, ăn nhiều chất béo, thịt đỏ, ít chất xơ.
Theo Dữ liệu ung thư toàn cầu (GLOBOCAN) 2018, năm qua thế giới có thêm 1,8 triệu ca mắc mới UTĐTT (xếp thứ 3 trong 5 bệnh ung thư có số người mắc nhiều nhất) và 881.000 ca tử vong (xếp thứ 2 trong 5 bệnh ung thư gây chết nhiều nhất). Tại Việt Nam, GLOBOCAN đánh giá UTĐTT đứng thứ 5 trong 10 bệnh ung thư phổ biến với gần 15.000 ca mắc mới và gần 8.000 ca tử vong. Tại bệnh viện K Hà Nội, những năm qua các bác sĩ ghi nhận tình trạng trẻ hoá UTĐTT khi người mắc bệnh, trong độ tuổi 30 – 40 ngày càng nhiều, thậm chí năm qua bệnh viện từng phẫu thuật cho một bé trai mới 10 tuổi mắc UTĐTT.
Trước xu hướng trẻ hoá của UTĐTT, năm qua ACS đã hạ chuẩn tầm soát bệnh xuống 45 tuổi, thay vì 50 tuổi như trước đây. Nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn 1, 9/10 người sẽ sống được năm năm hay nhiều hơn. Con số này giảm mạnh nếu phát hiện ở các giai đoạn trễ. GS Nguyễn Chấn Hùng cho biết, nếu tính chung các giai đoạn, tỷ lệ sống còn năm năm sau điều trị là 65%. Nếu bệnh khu trú, tỷ lệ khỏi bệnh đạt 90%, còn khi bệnh lan ra, kết quả khỏi bệnh còn 70%.
Để phòng ngừa bệnh này, các chuyên gia khuyến cáo mọi người thực hành lối sống lành mạnh bằng cách tăng cường vận động; giảm ăn chất béo, thịt đỏ, rượu, bia; bỏ thuốc lá; dùng nhiều chất xơ…
Bình Yên (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này