09:02 - 11/03/2020
Nguy và cơ trong thiên tai dịch bệnh
Bà Nguyễn Thuý Uyên Phương – sáng lập TOMATO Education và là chủ tịch Hội đồng Trường Tiểu học ICS – đã trao đổi với Thế Giới Hội Nhập về đề tài “Giáo dục ứng phó trong thiên tai, dịch bệnh”.
– Thưa bà, trong tháng 2 vừa qua và tháng 3 này, chúng ta đều biết việc tiếp tục cho học sinh, sinh viên nghỉ học trên toàn quốc là việc chẳng đặng đừng. Tuy nhiên, không chỉ trong lĩnh vực kinh tế, ngay cả giáo dục cũng gặp những khó khăn rất lớn, bà nghĩ sao khi có người cho rằng: “Trong nguy có cơ”, làm thế nào để biến những thử thách này trở thành những ngày nghỉ có ích cho các học sinh và cả phụ huynh, đồng thời giải quyết những vấn đề khác cho các thầy cô giáo?
– Khi dịch bệnh ập đến Việt Nam, ngành giáo dục là một trong những ngành gặp khó khăn trực tiếp nhất, do việc phải tạm thời đóng cửa trường học. Nhất là với những trường tư thục như trường tôi, thì khó khăn lại càng chồng chất, khi mà không có học sinh nhưng tiền mặt bằng, tiền lương nhân sự vẫn phải chi trả. Tuy nhiên, ngay trong cuộc họp vào đầu mùa dịch với cả trường, tôi đã nói với nhân sự của mình rằng: “Khó khăn là cơ hội để chúng ta nhìn nhận lại lựa chọn của mình. Liệu mô hình giáo dục của mình thực sự có đúng chưa? Và các thầy cô cũng vậy, khó khăn này là dịp để các thầy cô nhìn nhận lại lựa chọn sống, lựa chọn làm việc của mình có ổn hay chưa? Vì những thầy cô bình thường vẫn cho rằng tôi không cần nỗ lực đổi mới phương pháp giảng dạy làm gì cho mệt, hẳn giờ đã nhận ra những bình yên thường ngày mà ta có dường như đang dần biến mất?”
Và thật sự là “tiếng chuông cảnh tỉnh” từ dịch bệnh này đã khiến nhiều thầy cô giáo trở nên năng động hơn. Ở trường tôi, có các thầy cô trước nay chưa từng giảng dạy online, nay thậm chí đã sản xuất được cả chương trình tương tác với trẻ để phát trên Facebook, hay nghĩ ra nhiều cách thức mới mẻ để hỗ trợ phụ huynh trong thời gian con nghỉ học dài ngày. Thực sự thì nhiều phụ huynh của tôi cũng phải “vật vã” khi con nghỉ lắm, nhất là những gia đình không có sự trợ giúp trong việc chăm sóc bé. Tôi cũng động viên phụ huynh hãy xem đây là dịp để đo mức độ “tự chủ” của gia đình mình trong việc nuôi dạy con cái như thế nào. Đôi khi, chúng ta quá lệ thuộc vào các hệ thống trợ giúp mà quên mất rằng, gia đình vẫn là trường học lớn nhất của mỗi đứa trẻ.
Tôi xác định không thu học phí từ phụ huynh của mình trong giai đoạn này, vì tôi biết là dịch bệnh xảy ra thì phụ huynh của mình cũng khó khăn, chứ không riêng gì mình. Chúng tôi dành khoảng thời gian không có lớp để làm ra các hoạt động đồng hành cùng phụ huynh trong việc trang bị cho trẻ những kiến thức tự bảo vệ bản thân trước dịch bệnh, trước biến cố. Chúng tôi tin rằng, một khi mình nỗ lực hết sức vì phụ huynh, thì phụ huynh nhất định sẽ không phụ mình. Vì trách nhiệm của một trường học luôn luôn là nhiều hơn mức học phí mà họ thu được.
– Một trong bốn chủ đề đưa ra trong buổi trao đổi của workshop: “Dạy con từ biến cố” do trường ICS tổ chức mà tôi rất quan tâm là: Khi biến cố xuất hiện, cha mẹ làm gì để hướng dẫn con cách làm chủ cảm xúc của mÌnh, cách vượt qua và điều hoà cảm xúc của mÌnh như thế nào? Bà có cho rằng, việc đầu tiên phải là cha mẹ làm chủ được cảm xúc của mình trước và bằng cách nào, rồi sau đó sẽ giúp con họ như thế nào?
– Cách đây vài hôm, tôi có đọc được một bài báo với nhan đề khá “bi hài” là “Corona làm rạn nứt tình mẹ con”, kể chuyện có những gia đình khi con nghỉ học quá lâu thì mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái… đi xuống. Nguyên do là cha mẹ lâu ngày mới quay trở lại với trách nhiệm chăm sóc và dạy dỗ con, nên cảm thấy mệt mỏi, cộng với áp lực phải duy trì trách nhiệm làm việc, trách nhiệm kiếm sống. Tất cả những thứ đó khiến không ít cha mẹ stress và rơi vào trạng thái dễ cáu giận và trút những cảm xúc tiêu cực lên con. Rồi cũng có nhiều phụ huynh vì quá lo sợ dịch bệnh mà lây lan cả tâm lý sợ hãi, hoang mang đó cho cho con. Mà đây mới là biến cố ở mức “sơ sơ”, nghĩa là dịch bệnh mới chỉ gây ra những đảo lộn nhất định trong đời sống của chúng ta, chứ chưa thành thảm hoạ như Vũ Hán. Rõ ràng, chúng ta cần làm chủ chính cảm xúc và tâm trạng của mình thật tốt trước biến cố cái đã, thì mới có thể nói đến chuyện dạy con vững vàng trước biến cố. Trong cẩm nang Giúp trẻ em và thanh thiếu niên đương đầu với biến cố, hội Chữ thập đỏ Úc cũng đã nhấn mạnh điều này: “Hãy chăm sóc bản thân mình, như thế cũng là cách để chăm sóc con trẻ. Cách cha mẹ phục hồi và vượt qua biến cố cũng chính là bài học mạnh mẽ nhất, để từ đó trẻ biết cách đương đầu với biến cố của riêng mình”.
Có ai trưởng thành mà không từng trải qua biến cố đâu, rất nhiều là đằng khác. Có thể là việc gia đình tan vỡ, một người thân qua đời, một người ta từng rất tin tưởng phụ bạc, một thất bại cay đắng trong công việc…Thành ra, cần chuẩn bị cho mình và cho con tâm trạng sẵn sàng đối mặt với biến cố, xem đó như những trải nghiệm giúp ta trưởng thành hơn. Một trong những sai lầm khác mà người lớn chúng ta cũng hay mắc phải, là luôn “tô hồng” cuộc đời với con, hay cố gắng “gồng” lên để che giấu những cảm xúc thật sự của bản thân mình về biến cố. Trẻ con nhanh nhạy và hiểu chuyện hơn ta tưởng. Cho dù cha mẹ không nói, đứa trẻ cũng hoàn toàn có thể cảm nhận thấy sự bất an từ cha mẹ hay thấy có điều gì đó mập mờ. Ta càng cố giấu hay bao bọc, có khi con lại càng cảm thấy bất an. Đối thoại một cách bình tĩnh, chính trực với con về điều gì đang diễn ra, trong nhiều trường hợp là giải pháp tốt hơn. Nó giúp chúng ta tránh việc đến một ngày nào đó, khi chính bản thân chúng ta không thể “gồng” được nữa, thì mọi thứ sẽ sụp đổ mà ta không còn cơ hội để cứu vãn.
– Riêng bà đã xử lý việc này như thế nào ở cương vị chủ một cụm trường học, và con của bà đã thích ứng ra sao, nó có chia sẻ hoặc tán thành việc cha mẹ bức xúc, lo lắng?
– Ngay từ những ngày đầu xảy ra dịch bệnh, tôi đã chủ động chia sẻ với con mình những điều như virus này bắt nguồn từ đâu, lây lan như thế nào, hiện tại đã ảnh hưởng đến những quốc gia nào, cách làm sao để tự bảo vệ mình… Nhiều người vẫn cho rằng, những điều như thế có phần quá “to tát” so với một đứa trẻ chưa đầy sáu tuổi như con tôi, nhưng tôi thấy con tiếp thu những điều đó với sự chú tâm đặc biệt, có lẽ vì con cũng cảm nhận được đây là một sự kiện không bình thường, khi mà mọi nề nếp thường ngày đều bị xáo trộn vì nó.
Khi việc đóng cửa trường học kéo dài, bản thân tôi cũng có những xáo trộn trong cảm xúc của mình, vừa lo lắng về viễn cảnh sắp tới, vừa tất bật hơn vì phải liên tục nghĩ ra những ý tưởng mới để đối phó với những khó khăn do dịch bệnh. Tôi không cố gắng giấu con tôi những cảm xúc đó. Có những ngày, tôi tâm sự với con như một người bạn: “Hôm nay, mẹ thấy mệt quá vì mẹ phải giải quyết việc này”, hay “Những ngày tới, con sẽ tiếp tục nghỉ học ở nhà. Và như thế, mẹ sẽ vất vả hơn so với thường ngày, vì phải lo cho con. Nên con có thể tự lo những việc cá nhân sau đây để đỡ đần cho mẹ được không?” Có một hôm, tôi quyết định về nhà sớm để dẫn con xuống sân chơi, bù cho những ngày nghỉ học ở nhà tù túng, thì con lại nói với tôi một câu khiến tôi vô cùng xúc động: “Mẹ ơi, mẹ vào trong nhà nằm nghỉ một tý đi cho đỡ mệt đã!”
Tôi cảm thấy con đã đón nhận tất cả “tâm sự” đó của tôi một cách đầy thấu hiểu, “người lớn” hơn tôi tưởng. Người lớn chúng ta thường nghĩ rằng mình là chỗ dựa cho trẻ nhỏ. Nhưng thực sự thì, trẻ nhỏ cũng hoàn toàn có thể là chỗ dựa của chúng ta trong biến cố như vậy đó!
Ngân Hà thực hiện (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này