00:55 - 02/12/2015
Tình tiền và cuộc hôn nhân Viagra – Botox 160 tỉ đô
Cuộc se duyên giữa đại gia thuốc cường dương Viagra là Pfizer và nhà sản xuất thuốc kéo dài tuổi thanh xuân Botox là Allergan thoạt nghe đã đượm cả mùi tình lẫn tiền khi giá trị thương vụ này lên tới 160 tỉ USD
Đầu tiên, đó là tình, vì cả hai loại biệt dược Viagra và Botox đều nhằm mục đích gây sung mãn và kéo dài đời sống tình dục cho quý ông lẫn quý bà, qua đó càng làm cho cuộc tình thêm thắm thiết.
Pfizer Plc. sẽ là nhà sản xuất và bán cả Viagra lẫn Botox.
Cuộc tình mang tên “chuyển giá – trốn thuế”
Đằng sau con số 160 tỉ đô sặc mùi tiền bạc đó là những toan tính. Báo chí thế giới, từ Economist đến Bloomberg, đều gọi thẳng tên của cuộc tình này là chuyển giá – trốn thuế.
Lý do nằm ở chỗ, chàng rể người Mỹ Pfizer giàu hơn cô dâu người Ireland rất nhiều, nhưng các thủ tục cho thấy chính nàng là người “cưới” chàng, chứ không phải là ngược lại.
Sau cuộc phối ngẫu này, Pfizer chuyển “hộ khẩu” đóng thuế về Ireland. Lý do chàng người Mỹ đến châu Âu cũng rất kinh tế: đời sống sẽ trở nên dễ chịu hơn.
Ở Mỹ, thuế thu nhập doanh nghiệp cao ngất ngưỡng, lên tới 35%, mức cao nhất thế giới. Trong khi đó, thuế thu nhập doanh nghiệp ở Ireland chỉ là 12,5%, chưa phải là thiên đường, nhưng thấp hơn nhiều so với Mỹ.
Pfizer hoạt động ở khắp nơi trên thế giới, và tính chung thuế thu nhập doanh nghiệp của cả tập đoàn phải đóng là 25%.
Pfizer hy vọng, với thương vụ này, ngay trong năm 2015 họ sẽ chỉ phải đóng mức thuế thu nhập doanh nghiệp là 17%, một mức giảm rất nhiều.
Số tiền dôi dư ra đó, Pfizer cho biết họ sẽ đầu tư cho R&D để tạo ra thêm nhiều thuốc mới, phục vụ được nhiều bệnh nhân hơn, và để hạ giá thành hơn.
Chàng và nàng thì mãi thề thốt rằng cuộc hôn phối này đâu phải vì tiền như thế. Chẳng qua, như lời Ian Read, lãnh đạo của Pfizer, thì là để tạo ra nhiều loại thuốc bom tấn, cụ thể thì nghe êm tai hơn như: “tạo ra một công ty dược phẩm với sức mạnh lớn để có thể nghiên cứu, phát hiện và cung cấp nhiều loại thuốc hơn nữa cho thêm nhiều người ở trên thế giới.”
Cho nên, như rất nhiều cuộc hôn nhân của các đại gia ngành dược khác, Pfizer giải thích rằng họ chung nhà với Allergan để tạo ra một công ty có doanh số hàng năm là 50 tỉ USD là để giảm chi phí R&D.
Các công ty dược phẩm đưa ra một con số kinh hoàng: bình quân chi phí tạo ra một loại thuốc mới là 2,5 tỉ USD. Con số này sở dĩ lớn như vậy là phải gồng gánh thêm cho rất nhiều nghiên cứu bị thất bại, mà tỉ lệ thất bại trong ngành y cũng là khá lớn.
Nhưng con số đó được cho là quá phóng đại. Medicines Sans Frontier, một tổ chức từ thiện thì cho rằng các thuốc mới thực chất chỉ mất chừng 50 triệu đô mà thôi, mà có hơn thì cũng đến mức 190 triệu là “mút chỉ”. Con số đó là đã tính luôn cả chuyện các nghiên cứu đã thất bại trong quá trình thử nghiệm.
Thời gian gần đây nổi lên chuyện các công ty lớn thay vì đổ tiền bạc vào R&D thì đi tìm mua các công ty nhỏ hơn đang phát triển các loại thuốc mới. Chiến lược này được thực hiện bằng cách mua từng loại thuốc hoặc mua luôn cả công ty.
Chẳng hạn, Pfizer đã mua Lipitor một loại thuốc bom tấn về giảm cholesterol như một phần của việc mua lại Warner – Lambert.
Hay Gilead mua lại Pharmasset, và một trong các tài sản mà công ty này mua lại là Sovaldi, loại thuốc điều trị bệnh Viêm gan C, giờ trở thành loại thuốc bán chạy nhất của Gilead.
Chuyển giá – chuyện thường ngày ở huyện
Với cuộc hôn nhân mới và chuyển hộ khẩu đến Ireland sinh sống, cặp đôi mới này, giờ có tên là Pfizer Plc, sẽ có doanh số 50 tỉ USD/năm, lớn nhất trong ngành dược phẩm. Và với mức thuế thu nhập doanh nghiệp phải đóng ít hơn rất nhiều, Pfizer đã mạnh nay lại như hổ thêm cánh.
Mức thuế thu nhập doanh nghiệp quá cao được cho là nguyên nhân dẫn đến tình trạng các đại gia Mỹ đang đi tìm các thiên đường trốn thuế.
Cả một thập niên này thì một làn sóng, chưa đến độ đổ xô, nhưng cũng lắm đại gia Mỹ đã tìm cách trốn thuế, từ Apple, Google, Microsoft và rất nhiều ông lớn khác đều bị cáo buộc là thực hiện các hoạt động liên quan đến trốn thuế kiểu rất Mỹ này. Thương vụ mới nhất của Pfizer được cho là sẽ khiến cho các ông lớn dược phẩm khác theo chân.
Bên “nhà trai”, Bộ Tài chính Mỹ thì mấy năm nay cũng quyết liệt chống chuyển giá. Bộ này đã thành công làm “trật đường rầy” một số vụ chuyển giá, chẳng hạn như kế hoạch mà Abbvie định mua là Shire của Ireland trị giá 52 tỉ USD năm ngoái. Nhưng lần này thì khác, bằng cách để công ty nhỏ hơn của Ireland mua lại, chuyển đến Ireland, thế là lách được quy định.
Một vài ông nghị đảng Cộng Hòa thì cho rằng chuyển giá chính là hệ quả của thuế cao quá, nhưng các ông nghị phe Dân chủ thì chẳng nghe. Chính quyền Mỹ thì dĩ nhiên, chẳng thích những thương vụ kiểu này.
Ứng viên Hillary Clinton thì năng nổ hơn, ngay lập tức lên tiếng như một ngư ông đắc lợi, cho rằng vụ này chắc hẵn sẽ gây nguy hiểm cho người đóng thuế. “Nếu là tổng thống, tôi sẽ đấu tranh để cải cách hệ thống thuế để thúc đẩy tăng trưởng, đổi mới sáng tạo và tạo công ăn việc làm ở Mỹ”.
Trong khi đó thì chính quyền Ireland chắc là rất vui mừng, dù rằng Bộ trưởng Tài chính nước này là Michael Nooman giả vờ chống chế qua loa rằng nước này không có cổ xúy cho chuyện chuyển giá, và đấy đơn thuần là quyết định của hai công ty mà thôi.
Các chuyên gia thì cho rằng chắc chắn giới làm luật ở Mỹ sẽ tìm cách ngăn chặn những thương vụ tương tự, nhưng ít nhất cũng phải từ 2018 trở đi. Vì thế, một vài người khuyên các đại gia nếu muốn chuyển giá thì làm ngay đi…
Trần Phi Tuấn
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này