08:24 - 04/03/2016
Hụt sản lượng nghiêm trọng, cá tra mất cơ hội xuất khẩu
Đang từ chỗ dư thừa nguyên liệu, các báo cáo điều tra cặn kẽ từ hiệp hội Cá tra chỉ ra năm 2016 sẽ thiếu hụt sản lượng trầm trọng.
Điều này cũng đang phản ánh khá rõ trên thị trường, khi giá cá tra đã tăng gần 2.000 đồng.
Ông Nguyễn Bích Thắng, một nhân viên thị trường của công ty kinh doanh thuốc thú y, thức ăn thuỷ sản ở Tiền Giang nói tình hình nguyên liệu cá tra đang có thay đổi chóng mặt.
Nếu như cuối năm ngoái, thị trường cá vẫn còn tràn ngập cá quá lứa, cá trong lứa đủ tiêu chuẩn xuất khẩu cũng ế ẩm thì ngay từ những ngày cuối tháng 2/2016, tức sau tết Nguyên đán, nguyên liệu bỗng dưng thiếu hụt trầm trọng.
Trước đây, các nhà máy, thay vì ưu tiên bắt cá nhà, thì bây giờ, họ đua nhau đổ ra ngoài săn lùng cá của dân, điều này khiến giá nguyên liệu tăng chóng mặt.
Bị động về nguyên liệu
Khảo sát tại nhiều vùng nuôi cá tra trọng điểm ở các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long cũng cho thấy tình trạng thiếu cá nguyên liệu loại 700 – 900g diễn ra phổ biến. Bà Minh, một chủ đại lý thức ăn cá tra, đồng thời có 10ha nuôi cá ở huyện Tân Phú, An Giang cho biết, thị trường chỉ còn vài chục ngàn tấn cá trọng lượng 1 – 1,5kg, loại đạt tiêu chuẩn xuất khẩu vào châu Âu, Mỹ thì rất khan hiếm. “Nhiều ngày nay nhà máy xua quân xuống các vùng nuôi hỏi mua cá mà không có, giá đã tăng trung bình 2.000 đồng, lên 20.500 – 21.000 đồng/kg”, bà Minh thông tin thêm.
Hiệp hội Cá tra thống kê tại hầu hết các vùng chủ lực, phần lớn diện tích ao hồ trước đây nuôi cá tra thì nay người nuôi đã bỏ trống, phần còn lại được chuyển đổi nuôi các loài cá khác để bán nội địa. So với vụ cá năm 2015, diện tích nuôi năm 2016 giảm tới 50%, có địa phương như
Hậu Giang, Cần Thơ, Trà Vinh, Vĩnh Long và
Tiền Giang giảm tới 60 – 80%.
Theo ông Nguyễn Văn Ký, tổng giám đốc công ty cổ phần thuỷ sản An Giang, tình trạng thiếu hụt nguyên liệu cá đã ở mức trầm trọng ngay từ đầu năm 2016, điều này xuất phát từ nguyên nhân trong suốt cả năm 2015, giá cá tra chỉ duy trì ở mức quá thấp so với chi phí nuôi trồng, buộc người dân phải chuyển đổi nuôi các loài cá khác hoặc bỏ trống ao. Bản thân nhiều doanh nghiệp cũng không lường trước được tình hình, họ dựa vào việc thu mua cá giá rẻ từ nông dân nên ỷ lại không đầu tư nuôi hoặc liên kết với dân, dẫn đến bây giờ cũng không chủ động được nguyên liệu.
“Theo đánh giá, đây là lần đầu tiên sau mười năm, ngành cá tra mới phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nguyên liệu trầm trọng như vậy. Với đà này, dự báo ngay từ đầu tháng 3 tới đây, hàng loạt nhà máy sẽ gặp khó khăn do không đủ nguyên liệu chế biến”, ông Ký khẳng định.
Theo nhận định của doanh nghiệp, nguyên liệu cá tra còn “căng” đến hết quý 1/2017, vì hiện có rất ít ao hồ được thả cá cho vụ năm 2016. “Trong cả năm 2015, giá cá chỉ đứng ở mức 17.000 – 18.000 đồng, thấp hơn giá thành 2.000 – 3.000 thì làm sao người nuôi có thể cầm cự nổi”, ông Thắng nói. Với kinh nghiệm thực tế tại hầu hết các vùng nuôi cá, ông Thắng còn cho rằng, năm 2016, ngoài một ít sản lượng cá còn tồn đọng từ năm 2015 chuyển qua, lượng cá tra nuôi vụ mới trong dân và doanh nghiệp chỉ đáp ứng được khoảng 50% (tương đương khoảng 500.000 tấn) so với nhu cầu phục vụ chế biến và xuất khẩu trong cả năm 2016 là 1,2 – 1,4 triệu tấn nguyên liệu. Do đó, theo ông, tới đây, một điều chắc chắn rằng, các nhà máy không tự chủ được nguyên liệu hoặc không đủ năng lực tài chính để mua cá của dân sẽ phải đóng cửa.
“Nhiều nhà nhập khẩu châu Âu đặt hàng giao tháng 3 và tháng 4, nhưng chúng tôi không dám ký vì sợ không mua được nguyên liệu”, giám đốc một doanh nghiệp cá tra ở Đồng Tháp, cho hay. Theo vị giám đốc này, đa phần nhà máy đều không tự chủ được nguyên liệu nên khi lượng cá nuôi trong dân cạn kiệt thì họ gặp khó khăn. Trong khi đó, do thời tiết bất thường xảy ra trên toàn thế giới ảnh hưởng đến nuôi trồng thuỷ sản, cung không đủ cầu nên nhà nhập khẩu buộc phải tìm đến con cá tra để thay thế.
“Các khách hàng đến từ thị trường ASEAN, Trung Quốc, châu Âu, Mỹ, Trung Đông… đang đẩy mạnh mua hàng. Riêng với thị trường Trung Quốc, chỉ tính riêng các tháng đầu năm 2016, sản lượng cá tra xuất khẩu tăng gấp đôi so với cùng kỳ”, ông Nguyễn Văn Ký nói thêm.
Mất cơ hội…
Diễn tiến trên cho thấy cung cách làm ăn chụp giật, thiếu quy hoạch nguyên liệu, thiếu chiến lược phát triển đón đầu thị trường của hầu hết doanh nghiệp.
Theo tính toán của hiệp hội Cá tra, với công suất nhà máy hiện nay, mỗi ngày cần ít nhất 1.000 – 1.500 tấn cá nguyên liệu, nhưng thực tế thị trường đáp ứng chưa tới 50%.
Sau mười năm ngành cá tra duy trì đà tăng trưởng nóng, sản lượng luôn ở mức 1,2 – 1,5 triệu tấn, thì đến năm 2016 này, thị trường lần đầu chứng kiến cảnh các nhà máy phải chạy nháo nhào tìm mua cá.
Hụt sản lượng tới 50% là con số quá lớn, nghĩa là năm 2016 doanh nghiệp chỉ có tối đa 700.000 tấn cá nguyên liệu phục vụ chế biến, xuất khẩu. Kế hoạch doanh số chắc chắn sẽ không đạt 1,7 tỷ USD và điều đáng lo nhất là tới đây, khi nhà máy đói nguyên liệu, hàng chục ngàn công nhân sẽ mất việc.
Minh Khoa
Thế Giới Tiếp Thị
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này