
09:23 - 25/07/2017
TKV phải tự giải cứu chính mình
Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) hiện đang tồn 9 triệu tấn than, và vừa được yêu cầu khai thác thêm 2 triệu tấn nữa. Đó là sức ép thực sự lớn.

TKV phải tự giải cứu chính mình đó giải bài toán giá thành bằng việc đổi mới công nghệ, tiết giảm chi phí. Khi giải được bài toán này thì các hầm lò sẽ không bị đóng cửa, người thợ mỏ có việc làm, và trên hết người tiêu dùng sẽ được lợi.
Nỗi lo lớn với than tồn kho
Tại buổi làm việc giữa Tổ công tác của Thủ tướng và Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam ( TKV ) ngày 19/6 vừa qua, Bộ trưởng – Chủ nhiệm văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho biết, Thủ tướng yêu cầu tập đoàn phải quan tâm xử lý các sản phẩm tồn đọng, rõ hơn là “phải có giải pháp xử lý hơn 9 triệu tấn than tồn kho”.
Theo báo cáo của ông Lê Minh Chuẩn, Chủ tịch Hội đồng thành viên TKV, lượng than tồn thực tế vào khoảng 1,5 – 2 triệu tấn, số còn lại là than lưu trữ theo chỉ đạo của Chính phủ, để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia và dự trữ chiến lược cho nền kinh tế.
Ông Chuẩn cho biết, Tập đoàn là đơn vị bỏ tiền khai thác, dự trữ với lượng than dự trữ bắt buộc. Cộng với giá trị lượng than tồn kho đang là 1,5 – 2 triệu tấn thì đã tới ngưỡng chịu đựng về tài chính của TKV. Vì vậy, nếu than tồn kho tiếp tục tăng cao thì TKV chỉ còn giải pháp buộc phải thắt lưng buộc bụng để đảm bảo tài chính.
Theo báo cáo, trong 6 tháng đầu năm, TKV hiện có khoảng 113.000 người lao động, sản xuất 18,3 triệu tấn than, đạt 54% kế hoạch năm, tăng 5% so với cùng kỳ năm 2016. Lượng than tiêu thụ là 18,03 triệu tấn, đạt 50% kế hoạch năm và tăng 2% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, lượng tồn kho than thương phẩm lên tới 9,3 triệu tấn.
Doanh thu toàn Tập đoàn ước khoảng 53.300 tỷ đồng, tăng 10% so với cùng kỳ. Nộp ngân sách Nhà nước 6.300 tỷ đồng, lợi nhuận khoảng 1.000 tỷ đồng. Dự kiến cả năm, lợi nhuận của Tập đoàn đạt khoảng 2.000 tỷ đồng, tăng 1.000 tỷ đồng so với năm 2016.
Tuy nhiên, mới đây, theo chỉ đạo của Thủ tướng, TKV phải sản xuất tăng thêm 2 triệu tấn than so với dự kiến, để đáp ứng chỉ tiêu tăng GDP đạt mức 6,7%. Điều này sẽ khiến lượng than tồn kho của TKV trong thời gian tới có thể sẽ tăng lên và TKV sẽ tiếp tục loay hoay trong than “ế”.
Theo Bộ trưởng, chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng, TKV phải quán triệt nghiêm túc Chỉ thị 24 của Thủ tướng Chính phủ nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7%, đồng bộ triển khai các giải pháp cụ thể trong từng lĩnh vực.
Cụ thể, TKV phải khai thác đạt 35 triệu tấn than, đẩy nhanh tiến độ các dự án alumin và có các phương án, giải pháp nhằm đạt mục tiêu đề ra và từ đó đạt mức đóng góp vào tăng trưởng GDP là 0,8 điểm %.
Ai sẽ “giải cứu” than “ế” của TKV?
Sở dĩ, than của TKV “ế” một phần xuất phát từ yếu tố giá cả, chất lượng. Chẳng hạn, than cám 4b nhập khẩu có giá chỉ khoảng 1,4-1,6 triệu đồng/tấn, trong khi giá than khai thác của TKV đắt hơn 500.000 đồng/tấn. Hay như than cám 3b, nhập khẩu giá 1,7 triệu đồng/tấn, nhưng giá than trong nước sản xuất cũng cao hơn.
Việt Nam đã và đang xây dựng nền kinh tế thị trường, ở đó các doanh nghiệp phải chấp nhận luật chơi, sản phẩm làm ra chỉ được chấp nhận khi có sức cạnh tranh.
Hiện cả nước có 20 nhà máy nhiệt điện than đang vận hành, nhu cầu tiêu thụ than của chỉ riêng nhóm các nhà máy nhiệt điện đã vào khoảng 45 triệu tấn/năm, tương đương khoảng 3 tỷ USD, và rõ ràng đã vượt quá khả năng khai thác 35 triệu tấn theo kế hoạch của TKV.
Nhưng khá ngạc nhiên, việc TKV lo ngại không đạt được nhiệm vụ Chính phủ giao lại bắt nguồn từ khả năng tiêu thụ than không chắc chắn. Trong khi đây lại là là mảng hoạt động tập đoàn có nhiều lợi thế về cơ chế nhất.
Theo TKV, đến nay tập đoàn mới ký được 9 hợp đồng dài hạn với các nhà máy điện, còn lại chưa “chốt” được giá mua than năm 2017 với các nhà máy nhiệt điện thuộc Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN).
Lý do EVN không hào hứng mua than của TKV, thực ra là câu chuyện về giá khi giá than do TKV khai thác trong nước luôn cao hơn giá than nhập khẩu. Năm 2017, chênh lệch ấy vào khoảng 5 – 10 USD/tấn.
Như vậy, nếu EVN được phép tự chủ nhập hàng chục triệu tấn than cho các nhà máy của tập đoàn này – thay vì mua của TKV – số tiền tiết kiệm được sẽ là hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm. Nếu giảm chi phí mua than sẽ góp phần giảm áp lực tăng giá bán điện, đây là điều mà người dân và doanh nghiệp mong đợi.
Chính vì lý do đó, EVN luôn tìm cách giảm lượng mua than của TKV xuống mức thấp nhấp có thể. Chẳng hạn như ngày 26/5, EVN báo cáo Bộ Công Thương, dự tính giảm mua khoảng 2 triệu tấn than của TKV trong năm 2017, từ 19,92 triệu tấn xuống còn 17,92 triệu tấn, do sẽ tăng mua than với giá rẻ hơn của 2 đơn vị mới.
Như vậy, nếu EVN giảm 2 triệu tấn than, khai thác thêm 2 triệu tấn sẽ khiến ngành than tồn 4 triệu tấn, nâng tổng tồn kho lên đến 13 – 14 triệu tấn, điều này sẽ khiến tài chính ngành mất cân đối và phải thực hiện các biện pháp thắt lưng buộc bụng.
Về phía TKV, việc EVN giảm sản lượng mua sẽ gây thiệt hại cho tập đoàn này. Lý do, TKV đã ký hợp đồng với các đối tác để triển khai kế hoạch khai thác đáp ứng nhu cầu tiêu thụ than dự tính từ đầu năm 2017. Bên cạnh đó, theo Tổng giám đốc TKV, Đặng Thanh Hải cho biết quyết định từ phía EVN sẽ khiến hơn 4.000 lao động TKV có thể mất việc, một số hầm lò đóng cửa.
Do vậy, ông Hải kiến nghị Chính phủ chỉ đạo EVN và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petro Vietnam) chưa mua than của các đơn vị ngoài TKV và Tổng công ty Đông Bắc trong năm 2017.
Một lãnh đạo cấp cao của EVN cho biết, đầu năm 2017 đã phải nâng giá mua than từ TKV khiến chi phí sản xuất nhiệt điện tăng thêm khoảng 3.000 tỷ đồng. Trong khi đó, giá bán điện không tăng, việc tăng giá mua than đã “ăn mòn” lợi nhuận của tập đoàn, nguy cơ đẩy giá bán điện cao.
Trong khi đó, ngành điện đang từng bước xây dựng thị trường bán buôn điện cạnh tranh chuẩn bị tiến tới vận hành thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Việc mua bán than cho nhiệt điện phải được tự do, tối ưu hoá chi phí, tiến tới người dân có quyền được lựa chọn nơi mua điện giá cạnh tranh nhất.
Câu chuyện tồn kho than cả triệu tấn của KTV đã dai dẳng từ năm này qua năm khác. Nền kinh tế thị trường, đặc biệt nhân dân sẽ không chấp nhận một “ông lớn” nhà nước mỗi khi “hắt hơi xổ mũi” lại đòi được giải cứu.
Vấn đề cốt lõi nằm ở ngay chính bản thân TKV đó là làm sao để hạ giá thành, nâng cao sức cạnh tranh. Đổ lỗi cho ngành điện giảm mua than không phải là cách giúp tập đoàn vượt qua khó khăn. TKV phải tự “giải cứu” chính mình đó giải bài toán giá thành bằng việc đổi mới công nghệ, tiết giảm chi phí. Khi giải được bài toán này thì các hầm lò sẽ không bị đóng cửa, người thợ mỏ có việc làm, và trên hết người tiêu dùng sẽ được lợi.
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này