10:26 - 03/09/2022
Sữa mẹ và tuổi thơ được mẹ ấp ủ
Không ít những mâu thuẫn giữa các bà mẹ với con gái, con dâu mình bắt nguồn từ việc cho con bú.
Bên cạnh những người bà truyền thống quyết tâm giữ dòng sữa mẹ cho cháu mình và những mẹ bỉm sữa theo truyền thống bằng mọi giá cho con bú sữa mẹ thì cũng có những người bà “sốt ruột” muốn nó “mập bằng con người ta” và có những mẹ bỉm sữa muốn tìm một loại sữa tốt nhất vì “sợ cho con bú vú nó xệ” hay cho bú sữa ngoài con nó mập nhìn dễ thương.
Mâu thuẫn gia đình có khi ngày càng trở nên cao trào. Điều này thật không đáng có, bởi việc khẳng định sữa mẹ là tốt nhất cho trẻ đã mang yếu tố khoa học và cả tâm lý cho một em bé mới chào đời, thậm chí là ảnh hưởng đến cả những tình cảm và tâm lý sau này khi con trưởng thành. Trong chuyên đề kỳ này, chúng tôi ghi lại lời của chuyên gia ẩm thực dinh dưỡng Vũ Thế Thành và BS. Phương Chi (bệnh viện Từ Dũ) câu chuyện về sữa mẹ nhân dịp mùa Vu Lan vừa qua để giải đáp về nguồn dinh dưỡng từ bầu vú thần kỳ của người mẹ. Buổi trò chuyện này được thực hiện bởi Hội Quán Các Bà Mẹ tháng 8/2022 tại TP.HCM.
Chuyên đề còn có sự tham gia của TS.Lê Nguyên Phương nhìn ở góc độ tâm lý học khi một đứa trẻ được bú mẹ sẽ hình thành tâm sinh lý và nhân sinh quan như thế nào khi trưởng thành.
Không có bất kỳ sữa công thức nào có thể thay thế sữa mẹ
Các nghiên cứu khoa học mới nhất về sữa mẹ cho thấy có đến 200 thành phần dinh dưỡng trong sữa mẹ, trong đó có cả những chất chống ung thư mà cho đến nay người ta không thể chế tạo ra được, chuyên gia Vũ Thế Thành bắt đầu câu chuyện về sữa mẹ như vậy. Chưa dừng ở đó, ông còn phân tích và so sánh thành phần của sữa mẹ với sữa bò mà các nhà quảng cáo thường gây hỏa mù cho người tiêu dùng. Ông chốt lại bằng khẳng định: Sữa mẹ là để cho em bé – con người, còn sữa bò là để cho con bê – loài vật.
Một đơn cử từ các nghiên cứu khoa học về sữa mẹ cho thấy, lượng đường và chất béo trong sữa mẹ cao gấp đôi trong sữa bò (nói chung cho các loại sữa công thức). Đó cũng là hai chất cần thiết nhất cho bộ não của trẻ giai đoạn đầu đời tập trung vào phát triển từ 0 đến 6 tháng và đến 2 tuổi thì não trẻ đã phát triển đến 80%.
Chất đạm trong sữa mẹ có thể ít hơn trong sữa công thức, nhưng những chất đạm này lại rất “xịn”. Như tỉ lệ thành phần chất whey trong sữa mẹ hay lượng protein trong sữa mẹ chính là thành phần tạo kháng thể cho trẻ. Có một điều kỳ diệu khác ở sữa mẹ, đó là cơ chế tự điều khiển thích ứng với thời tiết của sữa mẹ. Nếu trời nóng, sữa mẹ sẽ tự loãng ra để làm dịu cơn khát nước cho bé và các chất đạm, bổ luôn ở lại cho đến giọt cuối cùng trên một bầu vú. Vì thế mà các bác sĩ nhi luôn dặn dò các bà mẹ hãy cho con bú hết một bầu vú (với đầy đủ chất) rồi mới chuyển sang bầu vú bên kia.
Chuyên gia Vũ Thế Thành còn khuyến cáo, trong trường hợp rất ngoại lệ và hiếm hoi người mẹ không có sữa cho con bú vì bất kỳ lý do nào thì việc cho con uống sữa công thức cần được chỉ định của bác sĩ chứ không phải tự nhiên chạy ra chợ mua hộp sữa về cho con mình. “Tôi muốn nhấn mạnh thêm về hai từ “thiên chức” làm mẹ của các bà mẹ. Có lẽ chỉ có người mẹ mới có hai từ đó, và chính vì “thiên chức” ấy mà người mẹ sẵn sàng hy sinh tất cả cho con mình. Cuộc đời của những người có “thiên chức” làm mẹ thiêng liêng ấy chính là bổn phận yêu thương và che chở bắt đầu từ những giọt sữa làm nguồn sống cho con suốt đời”, ông nói.
Đừng sợ vú sẽ xấu!
Một bà mẹ đặt câu hỏi nếu cho con bú dài ngày quá, vú sẽ xệ, xấu đi. Ông Vũ Thế Thành hơi nhăn mặt khi nghe đến điều này.Ông cho rằng không phải thời này mới có quan điểm về xấu đẹp về việc cho con bú khiến vú xệ là xấu và thậm chí là không muốn có con.Thời nào cũng có những người sống độc thân vì quan niệm về sự hưởng thụ là “ở vậy cho khỏe, muốn đi đâu thì đi, muốn làm gì thì làm, không phải lo cho ai”. Nhưng số người này chiếm tỉ lệ rất nhỏ so với nhân loại vẫn đang gia tăng dân số hàng tỉ người trên trái đất này. “Còn việc đã làm mẹ mà sợ cho con bú vì vú sẽ xệ thì có lẽ ngoài một số người thích khoe ngực cho người ta ngắm thì việc xấu đẹp này lẽ ra phải hỏi “chồng của cô ấy chứ?”, ông nói.
Trả lời về vấn đề này, bác sĩ Phương Chi, từng công tác ở Bệnh viện Từ Dũ 30 năm đã lên tiếng. Bà nói khi bà mẹ mang thai, bầu vú xuất hiện những hạt Montgomery, càng nhiều hạt thì càng nhiều sữa. Và ngay sau khi bé chào đời, các hạt này tác động làm thành nguồn sữa đầu tiên cho bé. Dòng sữa non lúc này rất ít nhưng cũng đủ cho bé. Từ đó, bé càng mút thì tuyến sữa càng hoạt động. Nếu thấy sữa “chưa về” thì chỉ cần chườm nóng, các tuyến sữa bị kích thích sẽ về nhanh. Ngoài ra, người mẹ cho con bú chính là lúc tình cảm gắn kết của mẹ với bé nhiều nhất khi đứa trẻ áp vào ngực mẹ nghe tim đập. Hơi ấm của mẹ và nhịp tim kết hợp giúp cho trẻ thấy bình an, và điều này lý giải vì sao mỗi khi trẻ khóc, nếu mẹ cho bú nó sẽ im lặng, bú cho đến khi ngủ say.
Nếu phải đổi hình ảnh này lấy một bầu ngực mà các bạn cho rằng sau này về già vì tuổi tác, ngực các bạn không xệ đi thì các bạn có đổi không? Ngoài ra không ai có thể tránh tuổi tác và không có một người phụ nữ lớn tuổi nào mà ngực đẹp như thời con gái nếu không… phẫu thuật thẩm mỹ cả. Nếu bạn có con thì bầu sữa mẹ để dành cho con, nhưng nếu bạn tước đoạt nguồn sống này của đứa bé chỉ vì sợ mình xấu đi khi lớn tuổi, thì đó là một lựa chọn mà bạn cần cân nhắc và suy nghĩ thật kỹ ngay cả trước khi quyết định… kết hôn.
TS. Phương Chi chia sẻ, sau này chính cô đã khám ngực cho nhiều “bà già”, cô nói: “Đầu ngực của họ ngày càng nhỏ lại và không còn quầng thâm nữa, đẹp như ngực con gái vậy, tôi đã từng thấy vú của mẹ tôi như vậy, từ khi bà ngoài 60 và tôi thấy nó thật đẹp”.
Một người đàn ông ngoài 50 chia sẻ rằng ông đang rất băn khoăn vì nghe nói nếu không cho con bú có thể gây ung thư vú. BS.Phương Chi khẳng định đó là điều không đúng. “Ung thư vú hiện nay vẫn chiếm tỉ lệ cao nhất so với các loại ung thư khác, nhưng muốn phòng chống và chữa trị ung thư vú từ sớm, các bà mẹ sau 40 tuổi nên tầm soát ung thư mỗi năm một lần và chụp nhũ ảnh. Nếu gia đình có bà hoặc chị bị ung thư vú thì nên tầm soát ở tuổi 35 trở đi”. Bác sĩ Phương Chi cũng cho rằng đã có nhiều người nhầm việc siêu âm vú để sàng lọc ung thư vú thay vì khám sàng lọc ung thư vú ở các bệnh viện với sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
Sữa mẹ cho con no, trái tim mẹ cho con lớn
Có rất nhiều cách để giúp cho con bú sữa mẹ đủ, và một trong những cách đó cũng đến từ sự kỳ diệu của tạo hóa, đó là: chính bầu vú mẹ tự điều chỉnh lượng sữa cho bữa ăn của một em bé hoặc hai em bé sinh đôi. Nếu trong trường hợp sữa mẹ bị tắc gây triệu chứng đau, sốt thì chườm lạnh trên đầu vú, sau đó massage bầu vú khoảng 10p rồi cho bé bú để thông tuyến sữa. Bé càng bú, mút, sữa sẽ càng ra nhiều và phòng ngừa việc tắc sữa này chính là cho con bú thường xuyên hơn. Trong trường hợp bé bú dư thì có thể để vào bình và để tủ lạnh, nhưng không được nấu lại khi cho bé bú vì nó sẽ tiêu hủy những chất quan trọng. Chỉ cần làm ấm bằng cách cho bình vào nước ấm để sữa bớt lạnh là được.
Nếu sữa mẹ thiếu trong vòng 6 tháng đầu, người mẹ nên kiên nhẫn cho con bú đều đặn và thường xuyên để kích thích thêm các tuyến sữa. Sau 6 tháng, bé ăn dặm được rồi thì lượng sữa của mẹ ít dần nhưng vẫn đủ cho bé nên người mẹ duy trì tốt nhất cho bé đến 2 năm.
Một mẹ bỉm sữa hỏi: “Con tôi năm nay đã 6 tuổi, mỗi lần hai mẹ con ra công viên chơi, nó nhớ mẹ chạy lại vạch vú bú thì bị mọi người chung quanh dè bỉu, nói là tôi để con bú như vậy là không nên, bé sẽ hư, ảnh hưởng đến hình ảnh người mẹ xấu đi như trở nên… dung tục. Tôi không thấy có chút dung tục nào mà chỉ cảm thấy gắn bó. Xin hỏi các chuyên gia và bác sĩ về điều này?”
Chuyên gia Vũ Thế Thành kể lại năm lên 9 tuổi, ông vẫn thèm sờ ti mẹ và bú vú mẹ. Điều này lúc nhỏ ông giấu không cho bạn bè đồng trang lứa biết vì sợ… quê. Nhưng cho đến giờ, những giây phút được nằm trong lòng mẹ tuổi thơ ông, nghe bà kể chuyện và dạy bài học làm người là những giây phút hạnh phúc nhất. Mỗi lần nghĩ đến ông lại nhớ mẹ da diết và trong cuộc đời mình, nếu có giây phút nào ông phải đối mặt với lương tâm của mình trước một việc làm hay hành động gây ảnh hưởng không tốt đến người khác, ông lại nhớ tới mẹ cùng với lời dạy của bà về sự tử tế và nhân hậu. Ông cho rằng, người con càng được mẹ ôm ấp, che chở thuở thiếu thời cùng với những lời trò chuyện, tâm sự, tỉ tê thì lớn lên sẽ khó mà làm chuyện ác, xấu được. Vì đứa con lớn lên với bầu vú no của người mẹ chưa đủ mà nó trưởng thành chính là nhờ sự che chở, yêu thương và dạy dỗ của người mẹ cho đến lớn từ nơi trái tim bao dung của mẹ mà đứa con được áp lên mỗi ngày.
“Vì vậy mà khi tôi viết cuốn tạp bút “Những thằng già nhớ mẹ” nhiều người cự nự tôi là sao viết sách mà dùng từ “thằng”, tôi cự nự lại, với mẹ, tôi vẫn chỉ là một “thằng con” của mẹ thôi. Sao tôi dám xưng “ông” với mẹ tôi được.Bạn ra ngoài làm đến ông trời gì nữa thì về nhà, bạn cũng chỉ là một đứa trẻ với người mẹ của mình, luôn mong được bà ôm vào lòng với tình thương vô bờ bến”.
Tôi nghe ông nói mà vô cùng cảm khái.
Ngân Hà (theo TGHN)
Có thể bạn quan tâm
Lá dít không chịu xuống núi
Đến vì tin vào sự tử tế của một phiên chợ
Người về từ A.I
Đa dạng định danh số thế hệ mới
Cỏ May tiến vào thị trường dầu gạo tiềm năng
Tags:sữa mẹ
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này