10:18 - 06/09/2019

Thuế quan ăn vào lợi nhuận, các công ty châu Á theo nhau rời khỏi Trung Quốc

Thuế quan ngày càng làm sụt giảm lợi nhuận buộc các công ty ở châu Á phải chuyển về nước hoặc di dời nhà máy khỏi Trung Quốc.

Cuộc chiến thương mại đang tái định hình chuỗi sản xuất toàn cầu. Trong ảnh: Công nhân nhà máy may làm việc tại một nhà máy ở Hà Nội, ngày 24/5/2019. Ảnh: AFP/Getty Images.

Xu hướng bán lại nhà máy hoặc chuyển về nước phổ biến nhất trong các công ty thuộc lĩnh vực máy móc, điện tử của Nhật Bản và Đài Loan, khi thuế quan cao của Mỹ đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đang đánh tụt lợi nhuận của họ, theo các chuyên gia của Nomura.

Mỹ và Trung Quốc đã rơi vào cuộc chiến thương mại kéo dài hơn một năm qua và ngày càng leo thang. Cả hai bên đã áp đặt nhiều đợt thuế quan trừng phạt đối với hàng tỷ đô la giá trị hàng hóa nhập khẩu của nhau. Hai nước đã vừa thực hiện thêm một vòng thuế quan mới ngày 1/9 vừa qua.

Đài Loan đang được hưởng lợi lớn từ cuộc xung đột thương mại này do các công ty Đài Loan đã chuyển dịch sản xuất quay trở lại “sân nhà”, báo cáo của Nomura cho biết. Theo Bộ Kinh tế Đài Loan, khoảng 40 công ty Đài Loan đang tìm cách chuyển các nhà máy trở lại Đài Loan.

Đài Bắc đã và đang thúc đẩy sáng kiến của “Invest Taiwan” (tạm dịch: “Đầu tư vào Đài Loan”) nhằm mục đích thu hút các công ty trở về. Theo chương trình này, các công ty có thể được hưởng các khoản vay với chi phí thấp để trang trải cho việc di dời.

Không khó để tìm thấy các ví dụ về các công ty châu Á đang rời khỏi Trung Quốc thời gian này. Nhà sản xuất bảng mạch Flexium và công ty máy tính Quanta đang chuyển về Đài Loan. SK Hynix, nhà sản xuất chip lớn thứ hai thế giới, cũng đang tìm cách chuyển sản xuất một số mô-đun chip nhất định về Hàn Quốc.

Đối với các công ty Nhật Bản, Mitsubishi Electric đang chuyển sản xuất các công cụ máy móc từ cơ sở sản xuất ở Đại Liên (Trung Quốc) sang Nagoya (Nhật Bản). Nhà sản xuất máy Toshiba Machine và Komatsu cũng đang lên kế hoạch cho các động thái tương tự, theo Nomura.

“Những xu hướng này phù hợp với sự phân kỳ xuất khẩu gần đây được thấy ở châu Á như là kết quả của sự đổi hướng dòng thương mại”, hai chuyên gia kinh tế của Nomura, Sonal Varma và Michael Loo viết trong báo cáo công bố ngày 5/9.

“Các công ty, chẳng hạn như Dell, vốn đã lo ngại về chi phí lao động gia tăng ở Trung Quốc, cũng đã tận dụng cơ hội từ tranh chấp thương mại để đẩy nhanh việc di chuyển các nhà máy của họ ra khỏi Trung Quốc”, các nhà kinh tế nói.

Các công ty của Hoa Kỳ và Đài Loan chiếm hơn một nửa số công ty đang có kế hoạch di dời sản xuất khỏi Trung Quốc.

Ngày 23/8, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã yêu cầu các công ty Mỹ tìm kiếm địa điểm thay thế cho Trung Quốc hoặc trở về sản xuất tại ngay nước Mỹ.

Phân theo ngành công nghiệp thì ba lĩnh vực thống trị việc di dời khỏi Trung Quốc là điện tử, tiếp theo là may mặc, giày dép và túi xách, và thiết bị điện.

“Đây không chỉ là chuyển hướng thương mại ngắn hạn; di dời sản xuất trung hạn cũng đã bắt đầu”, báo cáo của Nomura cho biết.

Và không chỉ là thuế quan đang thúc đẩy sự di chuyển của các nhà máy. Căng thẳng thương mại gia tăng và nhu cầu giảm thiểu rủi ro là lý do chính khiến các công ty di dời sản xuất ra khỏi Trung Quốc, nhưng một số công ty cũng viện dẫn rủi ro an ninh mạng.

Các nền kinh tế đang được cho là hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc chiến thuế quan chủ yếu ở châu Á, gồm Đài Loan, Thái Lan… và bên ngoài châu Á, thì nổi bật là Mexico.

Theo phân tích của Nomura, Việt Nam là nền kinh tế thu hút các công ty từ cả hai ngành công nghiệp có giá trị gia tăng thấp, như hàng may mặc, hàng tiêu dùng và các ngành có giá trị gia tăng cao – như điện tử. Trong khi đó, Mexico phần lớn thu hút các công ty trong lĩnh vực điện tử và thiết bị điện.

Tuy nhiên, bất chấp mọi xu hướng, Trung Quốc vẫn có thế mạnh riêng với một thị trường nội địa khổng lồ và cả năng lực sản xuất hạn chế ở những nơi khác. “Có nhiều lý do để các công ty duy trì một phần lớn sản xuất tại Trung Quốc”, báo cáo viết.

Duy Khiêm (theo TGHN/CNBC)