14:39 - 08/08/2018
Cuộc chiến thương mại: khổng lồ húc nhau, kẻ yếu khốn khổ
Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc có thể mở ra cơ hội xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam sang Mỹ, nhưng cũng là nút thắt ở thị trường Trung Quốc.
Điều gì xảy ra nếu Mỹ tiếp tục đánh thuế thuỷ sản nhập từ Trung Quốc 10% lên 25%?Tôm, cá liệu còn đất sống ở thị trường này khi hàng hoá của họ dư thừa, ế ẩm, còn chúng ta lại đang phụ thuộc sâu vào họ?
Chưa bao giờ giới kinh doanh thuỷ sản, nhất là mặt hàng cá tra lại có hào hứng với thị trường Trung Quốc đến vậy. Từ chỗ vô danh, trong năm năm trở lại đây, tăng trưởng xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc luôn ở mức 2 con số, từ 24,2 – 88,7%/năm. Gần nhất là năm 2017, với mức tăng 37% so với năm 2016 và giá trị nhập khẩu lên đến 420 triệu USD, Trung Quốc đã dẫn đầu các thị trường mua cá tra, ngoài ra còn là thị trường nhập khẩu tôm lớn thứ ba sau EU và Nhật Bản, với giá trị 677 triệu USD, tăng trên 60% so với năm 2016. Như vậy, riêng giá trị con cá tra bán vào Trung Quốc đã tăng gấp 4,25 lần so với năm năm trước đó (năm 2012) và vẫn tiếp tục tăng hơn 37% tính đến bảy tháng đầu năm 2018 so với cùng kỳ năm trước.
Đó là câu chuyện của quá khứ, còn nay thì sao? Nhiều nhà nhập khẩu thuỷ sản ở Mỹ, trong đó có không ít Việt kiều, thông tin cho TGTT biết họ không thể kiếm lợi nhuận từ con cá rô phi, cá ngừ nhập từ Trung Quốc khi bị đánh thuế 10%, sắp tới là 25%. Điều này đồng nghĩa sản phẩm của Trung Quốc không thể bán đi Mỹ, phải giữ lại tiêu thụ nội địa, cơ hội cho thuỷ sản Việt Nam bán qua đây thu hẹp lại.
Trao đổi với TGTT, giám đốc doanh nghiệp xuất khẩu cá tra tốp đầu vào Mỹ, thừa nhận việc thuỷ sản Trung Quốc bị đánh thuế cao ở Mỹ sẽ khiến tôm, cá của Việt Nam phải cạnh tranh khó hơn với sản phẩm của họ ở thị trường nội địa. Vài năm nay, sở dĩ con cá tra, tôm Việt Nam lấy thị phần nhanh tại Trung Quốc, cũng nhờ nhu cầu của họ tăng đột biến. Bà Trương Thị Lệ Khanh từng kể, có lần tham quan chuỗi nhà hàng ẩm thực ở Trung Quốc, ở đó chỉ thấy họ bán duy nhất con cá tra, chế biến làm năm món ăn.Một năm sau quay lại, nhà hàng này phát triển hơn 800 tiệm, tất cả đều có bán cá tra.
Ông Trần Văn Lĩnh, tổng giám đốc công ty cổ phần thuỷ sản và thương mại Thuận Phước, cũng nhận xét người Trung Quốc luôn quan niệm “phi thuỷ sản bất thành tiệc”, nên nhu cầu sử dụng tôm, cá tra trong bữa ăn gia đình và tiệc tùng lúc nào cũng lớn. Vài năm trước, Trung Quốc còn cạnh tranh xuất khẩu thuỷ sản với Việt Nam và nhiều quốc gia, nhưng do gặp khó khăn nuôi trồng dẫn đến hụt sản lượng, buộc họ phải chuyển qua nhập khẩu ồ ạt. Năm 2017, Việt Nam bán được 3,8 tỷ USD tôm, 1,7 tỷ USD cá tra, riêng Trung Quốc ăn tới gần 30% sản lượng tôm và 37% lượng cá. Giá cá tra bán được trung bình 3 USD/kg năm này phần lớn là nhờ nhu cầu tăng đột biến ở thị trường Trung Quốc, chứ ngoại trừ Mỹ giá xuất có tăng, còn EU đang có chiều hướng giảm cả giá bán lẫn sản lượng, do các rào cản thương mại.
Nhưng, khi tôm cá của họ không còn lợi thế ở Mỹ, vốn là thị trường xuất khẩu chính, chắc chắn cơ hội của Việt Nam bị ảnh hưởng.
Thuỷ sản Trung Quốc gặp khó ở Mỹ là diễn biến thị trường hoàn toàn mới đối với doanh nghiệp Việt Nam. Kỳ vọng vào đà tăng trưởng của con cá tra, con tôm hay bất cứ mặt hàng thuỷ hải sản xuất khẩu nào các tháng cuối năm, cần phải tính toán lại. Vài năm nay, người nuôi và doanh nghiệp làm cá tra và tôm sở dĩ sống và phát triển được, cũng nhờ thị trường Trung Quốc. Cũng có tin vui là từ đầu tháng 7/2018, thuế nhập khẩu cá tra phi lê đông lạnh vào Trung Quốc đã được giảm từ 10% xuống còn 7%. Cá tra tươi đã giảm từ 12% xuống 7%. Ngoài ra còn có tôm, bạch tuộc, cá ngừ cũng nằm trong danh sách giảm thuế. Nhưng, chừng đó lợi thế là chưa đủ, vì thuỷ sản Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với hàng trăm ngàn tấn phi lê cá rô phi, cá ngừ, kể cả tôm thẻ chân trắng của Trung Quốc dội ở Mỹ đưa về nội địa tiêu thụ. Theo thống kê của cục Nghề cá biển quốc gia Mỹ (NMFS), năm ngoái Mỹ nhập 133,7 nghìn tấn (trị giá trị 426,4 triệu USD) cá rô phi, thì riêng Trung Quốc chiếm 75% thị phần. Cá rô phi Trung Quốc cũng chi phối phần lớn thị phần cá thịt trắng nhập khẩu của Mỹ trong nhiều năm qua. Năm 2017, cá rô phi Trung Quốc chiếm gần 45% tổng giá trị nhập khẩu cá thịt trắng của Mỹ, trong khi cá tra, basa chỉ chiếm gần 25%.
bài, ảnh Bảo Ngọc (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này