09:48 - 07/05/2018
Phân tích: Trung Quốc có giải được bài toán ‘bong bóng nhà đất’ thông qua thuế tài sản?
Sau nhiều năm trì hoãn và vấp phải sự phản đối từ các nhóm lợi ích, giới chức Trung Quốc bắt đầu xem xét việc áp dụng thuế tài sản, vốn được coi là có vai trò quan trọng để làm giảm nguy cơ bong bóng bất động sản, đặc biệt ở những thành phố lớn.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường thông báo chính phủ nước này sẽ đẩy nhanh tiến độ lập pháp để ban hành thuế tài sản đầu tiên trên quy mô toàn quốc.
Đây được coi là nỗ lực mạnh mẽ hơn của Trung Quốc trong việc kiềm chế các hoạt động đầu cơ tại thị trường bất động sản bùng nổ trong 13 năm qua này, vốn đã góp phần không nhỏ gây ra tình trạng bất bình đẳng và đẩy giá đất cao hơn.
Hạ nhiệt thị trường bất động sản
Với đối tượng đánh thuế là những bất động sản hữu hình, các lợi ích tiềm năng của việc áp thuế tài sản có thể kể đến như kiềm chế giá nhà đất, cung cấp một nguồn thu ổn định cho các chính quyền địa phương, giúp kiểm soát nợ, tài trợ cho các chương trình xã hội và giảm bớt khoảng cách giàu nghèo.
Hệ thống hiện tại, mà theo đó, chính quyền địa phương tăng nguồn thu ngân sách bằng cách bán đất cho các nhà đầu tư, không thể duy trì mãi bởi đây là một trong những nguyên nhân khiến giá bất động sản cao chóng mặt.
Trong báo cáo chính phủ tại Kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XIII diễn ra tháng trước, Thủ tướng Trung Quốc đã lên tiếng kêu gọi việc tăng cường triển khai thuế tài sản. Có thể thấy, việc soạn thảo luật về tài sản đã trở lại chương trình nghị sự của Quốc hội trong năm nay, khi vấn đề này xuất hiện lần đầu tiên kể từ năm 2015.
Những mối lo ngại về khả năng chi trả nhà ở của người dân cũng đang thúc đẩy các nhà lập pháp thực hiện những chính sách cải thiện thị trường nhà cho thuê, bao gồm cả việc triển khai các quỹ đầu tư bất động sản liên quan đến nhà ở. Cựu Bộ trưởng Tài chính Lâu Kế Vĩ cho rằng dự thảo luật có thể được cơ quan lập pháp xem xét trong năm nay.
Theo nhà phân tích Nisha Gopalan thuộc Bloomberg, bất chấp những biện pháp kiểm soát chặt chẽ của chính phủ, giá bất động sản Trung Quốc tiếp tục tăng mặc dù với tốc độ chậm hơn. Nguồn thu từ thuế áp dụng với quyền sở hữu tài sản đã phổ biến ở những nước tư bản, và đây dường như là biện pháp hợp lý đối với các chính quyền địa phương của Trung Quốc, để giải quyết những khoản nợ chồng chất.
Phần lớn tài sản của các hộ gia đình Trung Quốc trói buộc trong bất động sản, mà một số chuyên gia ước tính, tổng giá trị của chúng vào khoảng 44.000 tỷ USD, theo tờ South China Morning Post. Trong khi đó, giá nhà ở tại các thành phố lớn của Trung Quốc luôn nằm trong tốp cao nhất thế giới xét về tỷ lệ giá/thu nhập, bởi nhu cầu đầu cơ bất động sản mạnh mẽ của nhà đầu tư nước này. Kết quả là có tới khoảng 50 triệu căn ở trong tình trạng “vườn không nhà trống”, theo một cuộc khảo sát của các nhà nghiên cứu từ Đại học Tài chính và Kinh tế Tây Nam tại Thành Đô.
Trong kế hoạch cải cách kinh tế mang tính bước ngoặt mà Đảng Cộng sản Trung Quốc đã phê duyệt 5 năm trước cũng bao gồm cam kết thúc đẩy thuế tài sản. Tuy nhiên, sự giảm tốc của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, cùng với sự đi xuống của thị trường nhà đất trong năm 2014-15, đã khiến các nhà chức trách trì hoãn kế hoạch này. Bên cạnh đó, sự phản đối từ bộ phận dân cư đô thị giàu có sở hữu nhiều bất động sản, và các nhóm lợi ích, cũng góp phần cản trở tiến độ lập pháp.
Thuế tài sản – Liệu có phải lời giải?
Tờ Financial Times dẫn lời Rosealea Yao, nhà phân tích ở tập đoàn nghiên cứu Gavekal Dragonomics tại Bắc Kinh, dự đoán dự thảo luật có thể được công bố vào cuối năm nay, và thuế sẽ có hiệu lực vào cuối năm 2019.
Tuy nhiên, câu hỏi lớn nhất ở đây vẫn là cơ chế của thuế tài sản, chẳng hạn như căn hộ nào sẽ bị đánh thuế và thuế suất được tính dựa trên giá trị thị trường hay giá mua thực tế, v.v… Các chương trình thuế thí điểm tại Trùng Khánh và Thượng Hải ra đời vào năm 2011 đã bảo vệ các chủ nhà có thu nhập thấp bằng cách chỉ đánh thuế những căn hộ rất đắt tiền hoặc miễn trừ hoàn toàn thuế của căn nhà thứ nhất. Thuế suất ở hai thành phố này dao động từ 0,4 đến 1,2%.
Các chủ nhà lo ngại rằng thuế tài sản sẽ ảnh hưởng đến giá trị căn nhà của họ, nhưng theo nhận định của bà Yao, luật thuế tài sản sẽ được thiết kế để giảm thiểu đến mức thấp nhất các tác động đối với thị trường nhà đất. Ví dụ như một giai đoạn chuyển đổi, lộ trình áp dụng thuế hay mức cắt giảm phù hợp cho các khoản thuế hiện có đối với các giao dịch tài sản.
Nhà phân tích Nisha Gopalan thì cho rằng thuế tài sản của Trung Quốc sẽ mất ít nhất ba năm để hoàn thiện và triển khai, bởi việc khó định giá tài sản, mà trên giấy tờ, vẫn thuộc về hợp tác xã nông nghiệp. Mặt khác, lý do thực sự khiến vấn đề thuế bất động sản sẽ vẫn chỉ nằm trên bàn thảo luận là Bắc Kinh đang phải đối mặt với quá nhiều vấn đề bức xúc hơn.
Chính quyền trung ương đang đương đầu với những gì mà các nhà lãnh đạo nước này mô tả là ba năm của “những trận chiến quan trọng”, bao gồm các mục tiêu kiềm chế ô nhiễm, giải quyết đói nghèo và giảm thiểu rủi ro tài chính – trong khi vẫn duy trì tăng trưởng GDP ở mức 6,5%.
Trong khi đó, báo cáo nghiên cứu của Viện Chiến lược Kinh tế quốc gia thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc (CASS) nhận định thị trường bất động sản Trung Quốc dự kiến sẽ hạ nhiệt trong năm 2018, do đầu tư vào lĩnh vực này, giá bán bất động sản và giá nhà có thể tăng chậm lại.
Việc áp thuế tài sản có thể làm yếu đi ngành công nghiệp này, vốn là một thành phần quan trọng của nền kinh tế, và khiến cho những mục tiêu nói trên của chính phủ khó đạt được hơn. Hơn nữa, đây cũng là thời điểm nhạy cảm để giới chức trung ương can thiệp vào nguồn tài chính của các thành phố và chính quyền địa phương, sau khi Bắc Kinh đưa ra các biện pháp hạn chế vay nợ.
Theo ông Zhu Haibin, nhà kinh tế trưởng tại thị trường Trung Quốc của JP Morgan, Trung Quốc sẽ không “thả cửa” hay nới lỏng mạnh các quy định quản lý trong lĩnh vực bất động sản trong năm 2018, nhưng các chính sách của chính phủ, trong đó có việc đẩy nhanh tiến độ lập pháp của thuế bất động sản, có thể khiến cho tâm lý thị trường trở nên phức tạp.
Theo FT/SCMP/TTXVN
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này