09:43 - 25/07/2022
Hàng không châu Á làm quen ‘nhiên liệu xanh’
Các hãng hàng không EU bắt đầu thực hiện lộ trình giảm khí phát thải trong năm 2021. Các hãng bay châu Á chậm hơn nhưng đã bắt đầu thử nghiệm sử dụng loại nhiên liệu có mức phát thải carbon thấp hơn để hạn chế các tác động môi trường.
Các quy định giảm thải sẽ trở thành bắt buộc theo quy định của ICAO (Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế) từ năm 2027. Thách thức này một mặt sẽ gia tăng áp lực lên các hãng bay trong quá trình hồi phục sau dịch, nhưng mặt khác sẽ tạo nên một thị trường nhiên liệu mới có giá trị đến 15 tỷ USD. Bên cạnh đó là thị trường tài chính “tín dụng carbon” khổng lồ.
Nhiên liệu sinh học cho máy bay, hay còn gọi là nhiên liệu hàng không bền vững (SAF), được chế tạo từ rác thải nhựa, dầu ăn đã qua sử dụng, mỡ động vật hay sinh khối như tảo hay dăm bào… Nhiều nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng nhiên liệu mới dùng cho động cơ phản lực máy bay được sản xuất từ sinh khối hoặc tổng hợp từ năng lượng tái tạo có khả năng giảm lượng khí thải carbon, mặc dù với chi phí đắt đỏ so với giá dầu hỏa.
Châu Á vẫn chậm hơn
Đầu tháng 7 này, Singapore Airlines (SIA) thông báo rằng đã bay thử nghiệm với loại nhiên liệu mới từ Neste – hãng chế tạo SAF lớn nhất thế giới của Phần Lan.
SIA dự tính sẽ sử dụng 1.000 tấn SAF trong năm tới, tương đương lượng nhiên liệu sử dụng cho 8 máy bay Boeing 787-10 Dreamliner, với mục tiêu giảm 2.500 tấn khí thải CO2. Các chuyến bay xuất phát từ Singapore của SIA và Scoot – hãng bay giá rẻ của SIA – sẽ sử dụng loại nhiên liệu mới. Hãng đặt mục tiêu không phát thải vào năm 2050.Hồi tháng 2/2022, Singapore cũng thành lập Ban cố vấn về các trung tâm hàng không bền vững. Ban này đề xuất kế hoạch thành lập thị trường SAF vào đầu năm 2023.
Hãng Malaysia Airlines (MAS) còn “nhanh chân” hơn SIA một chút khi khai thác chuyến bay chở khách đầu tiên sử dụng SAF hôm 5/6 nhân Ngày Môi trường Thế giới. Chiếc Boeing 737-800 của MAS trên hành trình Kuala Lumpur – Singapore đã sử dụng loại nhiên liệu được pha trộn giữa xăng máy bay và SAF do Neste cung cấp.
Đầu năm nay, Nhật Bản đặt mục tiêu thay thế 10% lượng nhiên liệu của các hãng bay trong nước bằng SAF vào năm 2030. Chính phủ đã hình thành hội đồng công tư – gồm đại diện chính phủ và doanh nghiệp – trong tháng 4 với mục tiêu hình thành mạng lưới cung ứng nhiên liệu mới. Ngoài hai hãng hàng không lớn là All Nippon Airways (ANA) và Japan Airlines (JAL), hội đồng này còn có hãng lọc dầu Eneos Holdings và các nhà khai thác sân bay. Ngoài mục tiêu tăng dần tỷ lệ SAF, hội đồng cũng xây dựng các tiêu chuẩn an toàn cho các công nghệ mới như máy bay chạy bằng điện và hydrogen.
Các hãng hàng không Việt Nam hiện có đội máy bay khoảng 230 chiếc, trong đó Vietnam Airlines và VietJet Air chiếm tỷ lệ lớn.Tuy nhiên, hiện các hãng bay trong nước hầu như không quan tâm hoặc rất ít quan tâm đến SAF dù rằng Việt Nam đã ký cam kết giảm mức phát thải về bằng không vào năm 2050 tại hội nghị chống biến đổi COP26 tại Glasgow.
Thách thức của SAF
Các nước gỡ bỏ các hạn chế đi lại và xuất nhập cảnh góp phần hồi sinh ngành hàng không sau hai năm điêu đứng vì dịch Covid. Lượng khách của hàng không toàn cầu dự kiến sẽ đạt 3,8 tỷ lượt khách trong năm nay, tăng xấp xỉ 70% so với năm trước. Với mức này, IATA (Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế) nói lượng khách đã hồi phục tương đương 80% trước dịch.
Triển vọng đó khiến các hãng bay chú ý hơn đến các kế hoạch giảm khí phát thải. Đây sẽ là chìa khóa cho khả năng cạnh tranh trong tương lai của các hãng. Khách sẽ dồn về các hãng bay có các chứng chỉ xanh, chính phủ các nước sẽ hành động và buộc các hãng phải thích ứng. Theo ước tính, việc thay thế nhiên liệu máy bay hoàn toàn bằng SAF sẽ làm giảm lượng phát thải 70 – 90%.
Các hãng hàng không và nhà sản xuất máy bay đeo đuổi các quy chuẩn “nhiên liệu xanh” khác nhau. Boeing thì chú ý đến công nghệ của tập đoàn công nghệ IHI của Nhật Bản có thể giúp 90% thiết bị trên máy bay chạy bằng điện. Bên cạnh máy bay cỡ nhỏ chạy bằng điện, hãng chế tạo máy bay Airbus cũng đổ hàng tỷ đô la để chế tạo các loại máy bay mới chạy bằng nhiên liệu xanh từ dầu ăn đã qua sử dụng và mỡ động vật. Airbus đang nghiên cứu loại máy bay A350 chạy 100% bằng nhiên liệu mới.
Sản xuất SAF vẫn giới hạn trên phạm vi toàn cầu với sản lượng hiện là 125 triệu lit, tức là 0,1% lượng tiêu thụ nhiên liệu của ngành công nghiệp hàng không – theo IATA. Nguồn cung SAF hạn chế cũng đặt thách thức lớn cho việc mở rộng sử dụng loại nhiên liệu hàng không mới trên toàn cầu. IATA ước tính rằng cần sản xuất 449 tỷ lít SAF mỗi năm để đạt được mục tiêu giảm lượng phát thải xuống zero vào năm 2050.
Các quan hệ đối tác quốc tế cũng dần hình thành để giải quyết vấn đề.Airbus và hãng hàng không Qantas Airways của Úc vào tháng 6 đã thông báo sẽ thành lập liên doanh có số vốn đầu tư 200 triệu USD.Liên doanh này sẽ đầu tư vào các startup công nghệ sinh học nhằm có thể sản xuất SAF tại Úc. Các doanh nghiệp Nhật Bản khác cũng đang tăng tốc chuyển sang sản xuất SAF trong nước. Hãng kỹ thuật JGC Holdings và nhà bán sỉ xăng dầu Cosmo Oil sẽ bắt đầu sản xuất thương mại SAF vào năm 2025.
Hãng dầu khí Total của Pháp và Shell của Anh đã đầu tư cho các nhà máy sản xuất nguyên liệu SAF. Bắt đầu nghiên cứu SAF từ năm 2005, hãng sản xuất dầu diesel lớn nhất thế giới Neste đã đầu tư 230 triệu USD cho nhà máy sản xuất nhiên liệu SAF tại Rotterdam, Hà Lan. Hãng này không lo ngại giá cả nguyên liệu mới là chuyện đáng lo ngại. Bởi họ tin rằng “hành khách sẽ quan tâm đến biến đổi khí hậu và môi trường hơn sau khi dịch đã qua”. “Mọi người sẽ bay trở lại, nhưng rồi họ muốn bay trên những chuyến bay thân thiện với môi trường. Cũng như chúng tôi đã từng tái sử dụng dầu diesel đã xài rồi, chúng tôi đang tạo ra một thị trường mới”, CEO Peter Vanacker phát biểu với Bloomberg. Cùng với nhà máy ở Singapore đang được mở rộng, Neste sẽ có thể sản xuất 1,5 triệu tấn nhiên liệu SAF mỗi năm vào cuối năm 2023.
Tuy nhiên, Tổng Giám đốc IATA Willie Wash hồi tháng 6 đã chỉ trích EU đã áp đặt các quy định sử dụng SAF. “Điều này sẽ không khả thi, bởi các phản đối với SAF có thể lan rộng và ngăn cản việc mở rộng quy mô sử dụng SAF trong bối cảnh nguồn cung rất hạn hẹp”. Một số hãng bay EU như Air France đã tiên phong thực hiện các chuyến bay bằng loại nhiên liệu mới từ năm 2021. EU đặt ra mục tiêu sử dụng nhiên liệu SAF 2% vào năm 2025 và 5% vào năm 2030 cho các chuyến bay xuất phát từ các sân bay EU. Có nghĩa là các hãng hàng không ngoài EU cũng buộc phải “xanh hóa” mới được bay đến châu Âu.
Tín dụng carbon
Các nhà khoa học Nhật Bản ước tính chi phí sản xuất SAF dao động từ 200 – 1.600 yen (khoảng 34.000 – 271.000 đồng) mỗi lít, đắt gắp 2 – 16 lần giá nhiên liệu máy bay thông thường. Các hãng bay đứng trước vấn đề nan giải là phải thuyết phục hành khách cùng chia sẻ một phần chi phí của loại nhiên liệu mới.
ANA có thể “đùn” bớt phần nào chi phí gia tăng cho hành khách thông qua chương trình riêng của hãng. Theo đó, các doanh nghiệp mua vé của ANA để đi công tác hay các mục đích khác sẽ chịu một phần chi phí SAF và nhận được chứng chỉ “đã góp phần vào giảm phát thải CO2”. Hãng sẽ tính toán lượng khí thải đã giảm trên thực tế dựa vào số dặm bay của nhân viên, sau đó cấp các chứng nhận mà doanh nghiệp có thể công bố với nhà đầu tư.
Trong khi đó, SIA sẽ cấp số điểm tín dụng (carbon credit) tương đương với lượng khí thải được giảm thiểu do sử dụng SAF và bán số điểm này cho các doanh nghiệp. Cách này giúp SIA “gỡ gạc” phần nào chi phí khi giá loại nhiên liệu mới vẫn còn cao.
Hồ Nguyên Thảo (theo TGHN)
Có thể bạn quan tâm
Nâng chất doanh nghiệp công nghiệp kỹ thuật Việt
AirAsia cắt giảm 30% nhân viên, dự định bán 10% cổ phần
Lỗ 14.400 tỷ, Vietnam Airlines được Chính phủ cho vay 4.000 tỷ, lãi suất 0%
Hơn 40% DN khẳng định cần ‘chi trả hoa hồng’ để có cơ hội thắng thầu
Công ty Trung Quốc đầu tư dự án 1 tỷ USD tại Bắc Giang
Tags:hàng không châu Á
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này