11:39 - 05/06/2019
Trung Quốc phát tín đi hiệu ‘hạn chế xuất khẩu đất hiếm’
Ngày 4/6, chính phủ Trung Quốc đã phát đi tín hiệu rằng họ sẽ thực hiện các bước để hạn chế xuất khẩu kim loại đất hiếm.
Bước đi này của Trung Quốc có thể phá vỡ nguồn cung cấp nguyên liệu quan trọng cho các ngành công nghiệp công nghệ cao.
Trong khi đó, Bộ Thương mại Mỹ đã hứa sẽ “hành động chưa từng có” để giảm sự phụ thuộc vào các nguồn “khoáng sản quan trọng” nước ngoài và khuyến nghị các bước khẩn cấp, bao gồm việc thúc đẩy sản xuất trong nước.
Các động thái của cả hai bên phản ánh tầm quan trọng sống còn của đất hiếm đối với lĩnh vực công nghệ cao. Trung Quốc biết rằng họ đang nắm giữ lợi thế chiến lược với tư cách là nhà sản xuất thống trị, trong khi Hoa Kỳ cũng hiểu rằng lợi thế công nghệ của họ phụ thuộc vào khả năng tiếp tục tiếp cận các nguồn khoáng sản này.
Tại một cuộc họp của Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc hôm thứ ba, các chuyên gia về đất hiếm đã khuyến nghị rằng Trung Quốc cần kiểm soát nhiều hơn đối với xuất khẩu loại kim loại này, theo Tân Hoa Xã.
Khuyến nghị kêu gọi chính phủ lập hệ thống tập trung để quản lý khai thác và xử lý đất hiếm, Ủy ban Cải cách cho biết họ sẽ sớm đưa ra một chính sách phản ánh đề xuất này.
Đất hiếm là thành phần quan trọng trong một loạt các sản phẩm bao gồm xe điện, điện thoại thông minh và thậm chí cả thiết bị quân sự. Trung Quốc hiện sản xuất 70% đất hiếm của thế giới. Trong khi đó, Mỹ phụ thuộc vào Trung Quốc với 80% lượng nhập khẩu kim loại hiếm và các hợp chất liên quan.
Vào tháng 5 vừa qua, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đến thăm một nhà sản xuất nam châm ở Ganzhou, tỉnh Giang Tây – trung tâm sản xuất đất hiếm của Trung Quốc – nơi ông gọi kim loại này là “tài nguyên chiến lược quan trọng”.
Trong khi đó, hôm thứ ba, Bộ Thương mại Mỹ đã công bố một báo cáo chi tiết về chiến lược đảm bảo nguồn cung cấp các khoáng sản quan trọng bằng cách đa dạng hóa nguồn cung trong nước và tăng cường mối quan hệ thương mại với các đồng minh bao gồm Nhật Bản, Liên minh châu Âu và Úc.
“Những khoáng sản quan trọng này thường bị bỏ qua nhưng cuộc sống hiện đại không thể không có chúng”, Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross nói. “Thông qua các khuyến nghị chi tiết trong báo cáo này, chính phủ liên bang sẽ có ‘hành động chưa từng có’ để đảm bảo rằng nước Mỹ sẽ không bị thiếu hụt các nguyên liệu sống còn này.”
Mỹ phụ thuộc rất nhiều vào nhập khẩu khoáng sản. Nhập khẩu chiếm hơn một nửa lượng tiêu thụ hàng năm của cả nước với 31/35 loại khoáng sản quan trọng được Bộ Nội vụ liệt kê, báo cáo cho biết. “Mỹ không có bất kỳ nhà sản xuất trong nước nào và hoàn toàn dựa vào nhập khẩu đối với 14 loại nguyên liệu quan trọng”, báo cáo cho biết thêm.
Để ứng phó, báo cáo của Bộ Thương mại đưa ra 61 khuyến nghị – bao gồm dự trữ, thăm dò và tăng sản lượng khai thác ở Mỹ. Báo cáo đề xuất các bước như: rút ngắn khung thời gian ứng dụng khai thác, đánh giá tài nguyên khoáng sản và tạo điều kiện cho việc khai thác ngoài khơi.
Trung Quốc đã sử dụng đất hiếm làm công cụ ngoại giao vào năm 2010. Khi đó nước này đã tạm dừng không chính thức xuất khẩu một số nguyên tố đất hiếm sang Nhật Bản khi có căng thẳng trên quần đảo Senkaku của Nhật Bản, mà Trung Quốc tuyên bố là Điếu Ngư.
Vào thời điểm đó, Nhật Bản là nhà nhập khẩu đất hiếm lớn nhất của Trung Quốc.
Trung Quốc đã gần như thu được những nhượng bộ từ phía Nhật Bản. Nhưng Nhật Bản, Mỹ và Châu Âu khi đó cũng tiến hành vụ kiện chống lại hạn ngạch của Trung Quốc lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), cho rằng hạn ngạch được thiết kế để mang lại lợi ích không công bằng cho ngành công nghiệp Trung Quốc.
Bắc Kinh đã thua kiện năm 2014 và phải bãi bỏ hạn ngạch vào năm sau, điều này khiến một số người ở Trung Quốc cảnh giác về việc áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với Mỹ trong thời gian này.
Các chuyên gia tin rằng hệ thống quản lý xuất khẩu vừa được đề xuất có thể sẽ dẫn đến những hạn chế tương tự. Chặn xuất khẩu đất hiếm có thể làm suy yếu tuyên bố của Trung Quốc rằng thuế quan của Mỹ đối với nước này vi phạm các quy tắc của WTO và cô lập Bắc Kinh trên sân khấu toàn cầu.
Trung Quốc đã xác định đất hiếm là một công cụ chính sách quan trọng ngay từ những năm 1980, dưới thời Đặng Tiểu Bình. Nhưng sử dụng chúng để thúc đẩy lợi ích của Bắc Kinh luôn đi kèm với những rủi ro nhất định. Chẳng hạn, trong khi lệnh cấm xuất khẩu năm 2010 là một đòn giáng đáng kể đối với các công ty Nhật Bản thì danh tiếng của Trung Quốc với tư cách nhà cung cấp cũng bị ảnh hưởng. Động thái của Trung Quốc khi đó cũng đã khiến các doanh nghiệp phát triển các lựa chọn thay thế cho đất hiếm trong trường hợp xảy ra sự cố tương tự.
Duy Khiêm (theo TGHN/Nikkei)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này