20:17 - 21/09/2016
Dè chừng với… ‘đột phá y học’
“Đột phá y học” là cụm từ thời nay được không ít bác sĩ và cơ sở y tế sử dụng, mang lại hy vọng và phấn khích cho bệnh nhân, đặc biệt là người mắc bệnh nan y.
Nhưng cần cẩn thận với loại “bánh vẽ” này vì đã có người tiền mất tật mang hoặc trả giá bằng sinh mạng.
Tuần qua, thanh tra sở Y tế TPHCM đề xuất UBND thành phố xử phạt một trung tâm y khoa gần 190 triệu đồng vì nhiều vi phạm như cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh vượt quá phạm vi chuyên môn, quảng cáo dịch vụ đặc biệt không được cơ quan thẩm quyền xác nhận nội dung trước khi quảng cáo, sử dụng người hành nghề không có chứng chỉ hành nghề…
Thảm hoạ cho người bệnh
Lùm xùm về cơ sở này diễn ra trong năm qua khi một bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường đến đây và được một bác sĩ người Ý hứa hẹn chữa hết bệnh bằng liệu pháp tế bào gốc.
Nhưng sau một thời gian điều trị, bệnh chẳng những không khỏi mà còn nặng hơn, vì thế bệnh nhân vác đơn đi kiện.
Cũng tuần qua, tại nước Ý, sự nghiệp bác sĩ phẫu thuật Paolo Macchiarini gần như tiêu tan khi một điều tra độc lập cho thấy phương pháp ghép khí quản nhân tạo của ông làm trong năm năm qua chỉ gây cho bệnh nhân… “thảm hoạ”.
Tháng 7/2011, truyền thông phát thông tin về một “đột phá y học kỳ lạ” (sensational medical breakthrough) khi Macchiarini lần đầu tiên trên thế giới ghép cơ quan người bằng một cơ quan tổng hợp, thay thế khí quản bệnh nhân bị bệnh bằng một ống plastic.
Tên tuổi của Macchiarini nổi như cồn cho đến khi sự việc vỡ lở là trong chín bệnh nhân được ông chữa trị, bảy chết, hai còn sống nhưng trên hai người này người ta phải lấy chiếc ống plastic ra để thay bằng khí quản tự nhiên của người hiến tặng.
Những “thảm hoạ” kiểu “đột phá y học” như trên không lạ gì. Trong khi y học gặt hái nhiều tiến bộ vượt bậc, mang lại “hy vọng” trong việc trị bệnh cho người, đặc biệt những bệnh nan y, thì những tiến bộ đó cũng có thể trở thành phương tiện phục vụ lợi ích riêng tư cho cá nhân hoặc tổ chức bất chính.
Điển hình là dùng tế bào gốc chữa ung thư. Trong khi trên thế giới phương pháp này còn trong vòng nghiên cứu, chưa có gì rõ ràng, thì năm qua vài bệnh viện công lập nước ta đã quảng cáo “ì xèo” ghép được tế bào gốc để trị ung thư.
Không ít bệnh nhân hăm hở tìm đến chữa trị để cuối cùng vỡ lẽ ra nhà nghiên cứu đã công bố những thông tin gây hiểu lầm cho cộng đồng (vô tình hay cố ý?).
Sau khi kiểm tra, bộ Y tế khẳng định đây chỉ là nghiên cứu khả năng tế bào gốc trong hỗ trợ điều trị ung thư, chứ không phải là điều trị khỏi ung thư.
Không biết bao nhiêu người đã tốn tiền của, thời gian, thậm chí sức khoẻ vì niềm hy vọng hão huyền từ kiểu “chém gió y học” như thế?
Mới chưa chắc tốt hơn cũ
Theo TS.BS Trần Thanh Phương, bệnh viện Ung bướu TPHCM, phẫu thuật nội soi là một trong xu hướng mới điều trị y khoa được ưa chuộng hiện nay vì mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân, nhưng trong ung thư, phẫu thuật nội soi chưa chắc hiệu quả.
Ông so sánh: “Phẫu thuật nội soi trị ung thư không khác gì thọc một tay vào bao gạo để lấy khối u ra. Trong quá trình đó chỉ cần vài tế bào ung thư bị bỏ sót hoặc vương vãi là khả năng di căn sau đó là có thể. Trong khi đó, trong mổ hở, phẫu thuật viên có thể hốt trọn được khối u mà không để sót”.
Thông thường, khi “kết” một phương pháp điều trị mới (vì nhiều lý do khác nhau), bác sĩ dễ tư vấn thiên lệch cho bệnh nhân bằng cách tô hồng phương pháp mới và bôi đen phương pháp cũ, trong trường hợp này bệnh nhân có thể trở thành… nạn nhân.
Cũng lĩnh vực phẫu thuật, phẫu thuật bằng robot da Vinci ngày càng được nói nhiều và không ít người ca ngợi nó như một “đột phá y học”, “cuộc cách mạng trong phẫu thuật”.
Tuy nhiên, theo ThS.BS Nguyễn Minh Trí Viên, viện Tim TPHCM, cần phải dè chừng với những lăng xê quá mức này.
Ông nói: “Ít người nói về mặt trái của phẫu thuật robot là chi phí cao, vận hành không dễ dàng, bác sĩ cần được huấn luyện rất nhiều và có kỹ năng trước đó về phẫu thuật nội soi, chưa kể nó cũng gây ra lắm tai biến như bất kỳ phương pháp điều trị nào”.
Tại Mỹ, một trong những quốc gia có số robot da Vinci nhiều nhất thế giới, người ta thấy trong năm 2013 số bệnh nhân tử vong và thương tật khi áp dụng phẫu thuật robot tăng vọt từ 13,3 vụ/100.000 ca vào năm 2004 lên 50 vụ/100.000 ca vào năm 2012!
Một nghiên cứu của trung tâm Y khoa đại học Columbia (Mỹ) còn cho thấy việc dùng robot phẫu thuật để cắt bỏ buồng trứng và u nang buồng trứng gây ra nhiều biến chứng hơn so với các phương pháp phẫu thuật khác.
Thật vậy, khi khảo sát 87.500 ca phẫu thuật ở Mỹ từ năm 2009 – 2012, người ta nhận thấy khi dùng robot để cắt bỏ buồng trứng tỷ lệ biến chứng trong mổ là 3,4%, trong khi mổ nội soi con số này là 2,1%.
Tương tự, dùng robot để cắt bỏ u nang buồng trứng, biến chứng là 2% còn trong mổ kinh điển biến chứng chỉ là 0,9%.Y học thời nay mang nhiều màu sắc thương mại.
Gièm pha cái cũ, ca ngợi cái mới như “đột phá y học” là xu hướng mà bệnh nhân cần cảnh giác trước những quảng cáo do một số cơ sở y tế hay thầy thuốc đưa ra. Bởi đàng sau những lời có cánh này có thể là những lợi ích cá nhân rất đỗi tầm thường.
Châu Giang
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này