12:17 - 11/06/2022
Sa mưa, dễ gầy độ với món quê
Mưa đã lai rai cả tháng nay và màu cây cỏ đang xanh rười rượi. Tôi theo ông – anh – vợ – bà – con Mười Nho lội ra vườn cũng bởi lời rủ rê làm món gì đó mừng tái ngộ.
Đầu tiên Mười Nho nói đang nuôi bầy gà cũng trộng trộng, “làm” được rồi. Trước đó ổng nuôi vịt siêu thịt cân tại nhà bốn chục ngàn một ký coi như lỗ nên ngưng. Trước nữa là vịt trời tưởng trúng ai dè… trúng ngay Covid thê thảm chưa từng có. Thằng cháu vợ bình luận rằng bây giờ người ta ăn gà nhiều hơn vịt vì quá sợ “dịt”. Ừ thì gà.Vậy là quây lưới nuôi gà thả vườn ở thời điểm lái đang mua tận vườn 110.000đ/kg. Mong sao lúc xuất chuồng giá đứng yên cho nông dân đỡ khổ chứ ngay lúc này, xoài Đài Loan mua tại vườn giá 2.000đ/kg không đủ trả công hái.
Mười Nho rủ làm gà nhưng tôi can, nói sa mưa kiếm rau đồng cá sông ăn cho sướng. Ông nông dân rặc ri cười khì nói, rau đồng thì nhóc, rồi dẫn tôi ra vườn.
Mười Nho kể những ngày sa mưa hồi xưa, nhấn mạnh là hồi xưa chứ bây giờ đâu còn, là suốt mùa nắng, đồng ruộng cây cỏ khô khốc, mồi màng tìm đâu ra, vậy mà qua vài đám mưa mọi thứ mướt rượt thấy ham. Ốc lát, ốc đá chui tuốt vô mấy bờ đất ruộng trốn suốt mùa nắng bò ra lủ khủ con nào con nấy mập ú sạch trơn.Mấy chỗ đất trũng đọng nước mưa, cá rô non hổng biết ở đâu ra lội đông ken, xúc một cái cả rổ. Tôi chợt nhớ Cần Thơ có chỗ đang bán ốc gác bếp, là ốc lát nuôi theo nguyên tắc ngủ mùa khô của con ốc. Mười Nho nói con ốc suốt mùa nắng vùi mình dưới đất, nó ngủ. Mấy ông nông dân khoái nhậu biết qui luật này nên bắt ốc đá bỏ vô bao vải, treo giàn bếp cả tháng trời cho nó tiêu hoá hết đồ ăn. Luộc con ốc trắng phau chấm cơm mẻ là thứ mồi bén mà nay đã trở thành xa xỉ, vì khắp xứ Xẻo Nhum không còn tìm đâu ra ốc đá.
Cũng theo Mười Nho, chuột đồng bây giờ có quanh năm vì làm lúa ba vụ. Hồi xưa một vụ, sa mưa cỏ non mơn mởn, chuột mập ú. Thời điểm ngon nhứt của thịt chuột đồng là sa mưa, và nấu canh chua cơm mẻ là món phổ biến. Cũng từ đó mà có thêm món trộn gỏi bắp chuối từ chuột đồng nấu chua.Miếng ngon chẳng đâu xa, bước ra vườn là có.
Bắt chuột đồng ngày sa mưa phải biết rõ tập tính của nó, là chuột không bao giờ tìm mồi gần hang. Nó ở đồng này phải gài bắt nó ở đồng kia. Chuột cái ở hang còn chuột đực luôn luôn là kẻ không nhà, cầu bơ cầu bấc bờ này bụi nọ lang chạ khắp chốn. Mười Nho kể sau khi làm xong phận sự duy trì nòi giống chuột cái cắn đuổi chuột đực ra khỏi hang liền tức thì (?).
Mưa già một chút là tới ếch. Bây giờ người ta bắt ếch bằng lưới, giăng nhiều cửa kêu là mười hai cửa ngục, còn theo tôi thì đó đích thị là lưới tình. Lưới tình mà đã lọt vô là hết đường ra. Chỉ cần thu tiếng ếch đực vô điện thoại, phát ra loa, giăng lưới và chờ. Tiếng ếch đực chắc là thứ ngôn ngữ có sức quyến rũ kinh khủng lắm mới xiêu lòng những ả ếch cái đa tình. Chỉ cần một nàng lọt lưới là lần lượt các nàng ếch khác tìm tới, rất nhanh sau đó, nàng nào nàng nấy ú ù. Lúc này người ta nói là ếch bắt cặp.
Từng có thời người ta lột bỏ da ếch đồng trước khi chế biến thành món. Nhưng sau đó thì chính những cái lưỡi sành ăn đã quyết định giữ lại da, và tôi cho rằng đó là quyết định đúng. Người ta hay nói đó là sáng kiến của mấy ông nhậu vì mồi nhậu cần cái sự dai giòn sừn sựt, cho dù là nấu canh, kiểu của người Khmer là “sùm- lo”, với lá thiềng liềng, sâm đất, đu đủ xanh, bỏ vô vài tép sả, nêm miếng Prahok là đủ vị, hết sức đậm đà.
Sa mưa năm nay ở Xẻo Nhum tôi hái được mớ rau đồng xanh mướt. Rổ rau về bếp có rau má, rau dệu, cải trời, nhãn lồng, đọt bí, bông bí… Chỉ cần mỗi thứ một ít là đủ luộc một dĩa rau tập tàng đúng nghĩa. Mười Nho có ủ mấy khạp nước mắm đồng, cá lộn xộn, vừa ăn vừa cho cũng mãn năm. Vậy là có ngay một ơ kho quẹt. Nước mắm đồng kho quẹt thêm mớ tóp mỡ là món không dễ tìm ở thời người ta ăn toàn dầu ăn với nước mắm công nghiệp. Chưa hết, món chính đưa cay là cá chốt.Cá chốt sọc ở vùng này nhiều, phân bổ dài lên tới những con kinh ở Thới Lai (*), chỗ ông bạn già Hai Trâu chuyên nghề đặt dớn giỡ chà.
Công bằng mà nói thì cá chốt ngon nhất là ủ mắm, không thì phơi dốt dốt một nắng, nhúng vô mỡ đang sôi cho vừa chín tới, ăn liền, vị ngọt vị béo thấm chầm chậm, vừa sướng miệng vừa không sợ xương. Mấy bà nội trợ ngán nhứt vụ mần cá chốt, tẩn mẩn cắt đầu bỏ ngạnh từng con lâu lắc.Vậy mà đang lúc này, giá bán dạo cá chốt là 40.000đ/kg bao công làm. Mười Nho nói cá chốt kho khô thấy ngon nhưng ăn một lần là ngán. Ướp muối chiên ăn không sợ xương. Cá rô non chiên giòn ngon hơn nhưng bữa nay không thấy bán. Mọi bữa nhiều lắm.
Đỗ Khuê (theo TGHN)
————-
(*) địa phương thuộc quận Ô Môn, Cần Thơ
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này