09:36 - 17/01/2023
Yêu và kinh doanh hoa chuyên nghiệp
Trên đường đi dự Mekong Startup tổ chức tại Đồng Tháp ngày 20.11.2022, tôi bỗng nhân được điện thoại của cô bạn kinh doanh hoa, Mai Hồng, sống ở Hà Nội: chị đến chưa, em đang ở Sa Đéc. Tôi ngạc nhiên, nghề nghiệp của cô có liên quan gì với mục tiêu sự kiện này?
Mai Hồng giải thích ngay. Em nhận được điện thoại của anh Lê Minh Hoan, từ Hà Lan, anh Hoan đề nghị em đi Sa Đéc để giúp làng hoa Sa Đéc phục hồi Trung tâm nông nghiệp công nghiệp cao của làng hoa, khi anh đang ở Hà Lan (tháp tùng đoàn đi EU của Thủ tướng) và đến thăm một Trung tâm tương tự của Hà Lan. Mai Hồng nhận lời đặt hàng của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp & PTNT và chị bắt đầu bay vào Đồng Tháp để thăm Trung tâm này tại làng hoa. Trung tâm này của tư nhân, anh M đã kinh doanh hoa ở làng hoa Sa Đéc 30 năm.
Sau hai ngày thăm và tìm hiểu hoạt động của trung tâm này tại làng hoa Sa Đéc, Mai Hồng có ngay một số nhận xét. Cần biết Trung tâm nông nghiêp công nghệ cao của Hà Lan được coi là “Trung tâm nhà vườn thế giới”, qui tụ rất nhiều doanh nghiệp về nông nghiệp công nghệ cao tham gia, muốn tận dụng không gian qui tụ nhiều DN nông nghiệp thế giới với mô hình thực hiện cùng lúc ba chức năng: R&D (nghiên cứu và phát triển) tổ chức hàng loạt công trình nghiên cứu các loại cây của nhiều vùng khí hậu khác nhau, coi như đây là mô hình nghiên cứu cây thích ứng các vùng khí hậu (world climate idea) kể cả tạo những không gian có khí hậu “giả” của nhiều vùng rồi trồng các loại cây xem sự thích ứng thế nào, để từ đó, tư vấn cho các nhà vườn từ khắp nơi trên thế giới đến Trung tâm để “thuê” dịch vụ tư vấn; khâu thứ hai là đào tạo, cũng thu hút rất nhiều đội ngũ nông dân đến học tập theo hình thức đào tạo thực hành, khác hẳn cách học chay. Hoạt động thứ ba là thương mại. Các tổ chức nông dân các nước đến Trung tâm này, thuê một khu vực rất nhỏ với giá không ít: 8.000- 9.000 Euro để giới thiệu hàng, giao lưu khách hàng khắp thế giới, thực sự đóng rất hiệu quả vai trò trung tâm kết nối tạo thành những thương vụ hiệu quả.Một nhận xét “có lý” của Mai Hồng là chúng ta thường nghĩ R&D là nghiên cứu về vật chất, vật lý chứ ít nói tới nghiên cứu thị trường.
Trung tâm của làng hoa Sa Đéc không thực hiện khâu R&D, ít chú ý đến đào tạo và về thương mại, cũng ít đến nghiên cứu thị trường.
Cách làm của Trung tâm tại làng hoa về thương mại cũng gặp khó, vì người chủ trung tâm làm môi giới mua bán, nhưng rồi chỉ sau một lần, người mua và bán tự liên hệ với nhau. Người chủ không có những sản phẩm hiếm, đặc sắc để đưa vào mua bán nên mãng hoạt động này cũng bị ngưng trệ.
Do các loại hình hoạt động đều có vấn đề nên hoạt động của Trung tâm gặp khó khăn. Về qui mô, làng hoa Sa Đéc rất nhỏ, chỉ có chừng 900 ha với khoảng 2.000 hộ sản xuất, kinh doanh cũng khó trồng các loại hoa với số lượng đáng kể để cung ứng theo yêu cầu của khách hàng có yêu cầu tương đối cao.
Một thay đổi của Festival như Lễ hội hoa Đà Lạt (qui mô 45.000 ha) là ngoài việc trưng bày hoa ở một số không gian thì năm nay, trong vòng hai tuần, sẽ tạo điều kiện để khách tham quan có thể đến nhà vườn các hộ gia đình thăm, thưởng thức hoa và mua hoa mang về, thay vì chỉ có xem trưng bày đồ sộ mà không biết mua ở đâu.
Hơn nữa, việc bán hoa hay cây sau lễ hội cũng rất mạnh và ban tổ chức cũng nên chú ý việc kết nối các mối mua bán hàng.
Về kinh nghiệm làm nông nghiệp chuyên nghiệp, Mai Hồng đưa ra những thông tin có hệ thống.
Hà Lan là một nước diện tích nhỏ, dân số ít nhưng giàu có vì chuyên về kinh doanh công nghệ cao, kinh doanh hoa và còn nổi tiếng làm thương mại rất giỏi. Người Hà Lan rất chịu khó lại rất thông minh và nhẫn nhịn, khiêm tốn. Một ngành công nghiệp tỷ đô của họ là kinh doanh củ giống hoa.
Họ làm việc kinh doanh này bao nhiêu trăm năm rồi, đi xa lắm rồi, mình đi sau mà không có đủ tiền, cũng không đủ trí, cũng không có đủ sự kiên nhẫn như họ. Hầu như các Công ty giống và các Công ty cây trồng của họ đều là Công ty gia đình và em đang làm việc với thế hệ thứ ba, thứ tư rồi, và họ vẫn đầu tư có chủ đề, không có đi lan man. Đầu tư trong kinh doanh giống là đầu tư dài hơi và rất chuyên nghiệp.
Có lần em đã tìm cách đưa hoa Việt Nam sang thị trường đấu giá hoa Hà Lan và em phải tìm hiểu kỹ thì từ cây cành, cây con…mỗi cây phải có tên khoa học, tên nhà nhân giống. Nếu không có tên nhà nhân giống thì không bao giờ họ nhận vào trong cái kênh phân phối của họ.
Bán sản phẩm thương phẩm là củ giống họ tính chuyện nuôi nhà nhân giống, rồi nuôi cho những giống mới ra vì giống bao giờ cũng sẽ thoái hóa. Nhưng mà nông dân của mình thì không chịu ngồi ghi ngày chăm lo củ giống. Ta bán giống là giống gì, quy trình canh tác ra sao…
Vì có khi nó rất giống nhau về hoa nhưng lại khác nhau về sinh trưởng, về ngày giờ xuống giống. Và người Hà Lan thì kinh doanh mà có trách nhiệm đến cùng. Hơn 15 mùa hoa em đã làm với người Hà Lan, mỗi mùa họ đều qua Việt Nam, luôn luôn đền bù cho những lỗi xảy ra. Nhưng phải trên cơ sở là phải ghi chép cẩn thận thì họ mới tin và họ rất đánh cao giá cao chữ tín ạ.
Làm ăn chuyên nghiệp với họ là phải giữ chữ tín mới có thể làm ăn lâu dài. Nông dân mình không quen và không thích ghi chép. Nhiều tổ chức xúc tiến của VN đã hướng dẫn họ cách ghi chép quy trình của họ đơn giản nhất mà không hiệu quả lắm.
Người Hà Lan là đầu tư công nghệ cho nông nghiệp chứ không phải là nông nghiệp thông thường và những người làm là công nhân nông nghiệp chứ không phải là nông dân như bên mình. Con cái các gia đình kinh doanh hoa từ khi học hết cấp hai lên cấp ba là đã theo trường nghề, tự xác định mình làm công nhân nông nghiệp và học trường nghề thì 18 tuổi các bạn ra trường, đã có bằng nghề cộng với cái bằng phổ thông rồi.
Các bạn VN thì vì nước mình không có công nghiệp trồng hoa nên hầu hết các bạn làm hàng nông sản chế biến thôi. Nhiều bạn đã trụ được nhưng không thăng hoa được, do mấy điều: Hạn hẹp về tầm nhìn, khi đưa sản phẩm thành thương phẩm cả xuất khẩu được nhưng thường định giá bị cao, không thể cạnh tranh.
Rồi sản lượng không đủ, không đều để cung ứng lâu bền.
Đó là chưa kể, các thương nhân Hà Lan hay hỏi chứng nhận tiêu chuẩn, chưa có thì họ không nói chuyện tiếp. Duy trì chứng nhận tiêu chuẩn rất tốn công, tốn của và người Hà Lan thẳng thắn khuyên các bạn hãy liên kết với nhau. Chứng chỉ về nguồn nguyên liệu có thể dùng chung, giảm chi phí và chế biến thành nhiều sản phẩm. Nếu HTX hoạt động thực chất là sẽ giúp được cho các bạn khởi nghiệp đáng kể. Người Việt mình có định kiến với HTX do chuyện cũ nên bây giờ cần thời gian để xây dựng lại khái niệm HTX trong tư duy, cũng cần có chính sách nhà nước TW và các cấp cán bộ khuyến nông cơ sở giúp đỡ, khi có kết quả tốt của hoạt động HTX thì dần dần mới “tẩy” được định kiến về HTX. Và điều cơ bản cần làm vẫn là ghi chép nhật ký đồng ruộng làm nền cho mọi hoạt động sau đó.
Ngoài ra phải suy nghĩ, hành động của người kinh doanh. Cần đối xử với ngành hoa nó là một ngành kinh doanh. Làm gì cũng phải có lãi mới làm. Xuất khẩu được mà lỗ cũng không nên làm.
Nói chung, yêu hoa thì ai cũng yêu với cảm xúc mạnh mẽ nhưng kinh doanh hoa thành công thì không mấy ai, mấy nước đạt được. Đó là công việc phải tổ chức rất chuyên nghiệp có khoa học bằng công nghệ mới về tổ chức kinh doanh và công nghệ trong hoạt động của máy móc, thiết bị về kỹ thuật.
Chỉ có tổ chức khoa học, chuyên nghiệp thì mới đảm bảo việc kinh doanh thành công và bền vững.
Kim Hạnh (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này