Dạo một vòng ‘Silicon Valley’ ở Sài Gòn

Ngày 30/6/2000, trung tâm Công nghệ phần mềm TPHCM – tên tiếng Anh là Saigon Software Park, viết tắt là SSP – chính thức hoạt động tại 123 Trương Định, quận 3. Ngày 23/9/2014, SSP lặng lẽ… qua đời.

Cách đây vài chục năm, lãnh đạo TPHCM không tiếc tiền, tiếc đất xây dựng những mô hình “đại công xưởng phần mềm”. Có quan chức gọi đó là… Silicon Valley! Trung tâm phần mềm 123 Trương Định, quận 3, khu công nghiệp phần mềm Quang Trung, quận 12… lần lượt ra đời.

Nửa sinh nửa tử

Ngày 30/6/2000, trung tâm Công nghệ phần mềm TPHCM – tên tiếng Anh là Saigon Software Park, viết tắt là SSP – chính thức hoạt động tại 123 Trương Định, quận 3. Vào thời hưng thịnh, SSP có gần 70 doanh nghiệp thuê mặt bằng tại đây. Theo hồ sơ, ngoài doanh nghiệp thuê mặt bằng, SSP còn có nhiều thành viên về đào tạo công nghệ thông tin, giải pháp phần mềm, thiết kế đồ hoạ, giải pháp quản trị quốc tế… Dần dần, SSP ngày càng thưa thớt bóng người. Nhiều doanh nghiệp chuyển ra khu phần mềm Quang Trung hoặc văn phòng tại các cao ốc… Ngày 23/9/2014, SSP lặng lẽ… qua đời. Gần đây, mặt tiền của SSP treo tấm biển Sagri (tổng công ty Nông nghiệp Sài Gòn) là chủ đầu tư mới. Hai toà nhà giờ chỉ còn trơ khấc những hàng cột. Hoang phế…

Cũng trong năm 2000, TPHCM khởi động dự án khu công viên phần mềm Quang Trung với diện tích 43 ha. Ngày 16/3/2001, khu công viên này đi vào hoạt động với bốn khu chính: quản lý, hỗ trợ, sản xuất phần mềm và đào tạo. Ông Lâm Nguyễn Hải Long, giám đốc công ty phát triển công viên phần mềm Quang Trung (QTSC) cho biết, hiện có 140 doanh nghiệp với nhiều tên tuổi trong làng phần mềm như: KDDI, SPS, TMA, Global CyberSoft, Vina Data, DIGI-TEXX… trong đó có 49 doanh nghiệp nước ngoài. Theo ông Long, giai đoạn 2001 – 2015, QTSC được đầu tư 250 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước và thu hút đầu tư được 8.160 tỷ đồng từ nguồn vốn xây dựng cơ sở hạ tầng như trường đào tạo Việt Mỹ, TMA, Misa… Năm 2015, doanh số của doanh nghiệp tại QTSC gần 5.000 tỷ đồng, nộp ngân sách 470 tỷ đồng.

Ngày 10/11/2015, dự án “Saigon Silicon City” với diện tích 52 ha tại khu Công nghệ cao TPHCM (SHTP) do công ty công viên Sài Gòn Silicon làm chủ đầu tư, có vốn khoảng 860 tỷ đồng đã khởi công. Ông Nguyễn Minh Hiếu, chủ tịch hội đồng quản trị Sài Gòn Silicon, nói mục tiêu dự án là thu hút các doanh nghiệp công nghệ cao, công nghiệp phụ trợ của người Việt Nam ở nước ngoài, các tập đoàn quốc tế về hợp tác, nghiên cứu, sáng tạo và ứng dụng chuyển giao công nghệ, hoạt động theo mô hình Silicon Valley của Hoa Kỳ. Theo TS Lê Hoài Quốc, trưởng ban quản lý SHTP, dù đang xây dựng hạ tầng nhưng năm 2017, Saigon Silicon City đã có nhà đầu tư đến từ San Jose (Hoa Kỳ) với số vốn 300 triệu USD.

Nói đến tham vọng mô hình “Silicon Valley” tại TPHCM, không thể không nhắc đến “đại dự án” công viên phần mềm Thủ Thiêm (quận 2) với diện tích 15,9 ha. Đại dự án này do TA Associates Việt Nam (liên doanh giữa công ty viễn thông Sài Gòn trực thuộc công ty Đầu tư Sài Gòn và công ty TA Singapore (thành viên của Teco, Đài Loan) làm chủ đầu tư với số vốn đăng ký là 1,2 tỷ USD. Theo hồ sơ, dự án này xây dựng 650.000m² cao ốc văn phòng, 97.500m² khu thương mại và bán lẻ… Nhưng sau một năm kể từ ngày khởi công – 19/7/2008, dự án này vẫn giẫm chân tại chỗ vì… không có tiền trả tiền thuê đất như cam kết trong hợp đồng. Ba năm sau, dù có nhiều ưu ái, UBND TPHCM buộc phải thu hồi giấy phép. Giấc mơ hoang cho một mô hình Silicon Valley!

Còn bằng mất

Như vậy, trong bốn dự án trên, hiện chỉ còn hai, trong đó chỉ có QTSC đã hoạt động với không khí khá trầm lắng. Giám đốc một doanh nghiệp nói: “Không khí buồn là đúng. Phần đông doanh nghiệp đang gia công, lấy ngắn nuôi dài. Doanh nghiệp có sản phẩm hay cũng không có tiền nên không làm gì”. Ông Long cũng xác nhận, hoạt động của doanh nghiệp tại QTSC còn rời rạc, thiếu tính kết nối nên không thu hút được sự quan tâm của cộng đồng và dư luận xã hội. Ông Nguyễn Văn Hiền, giám đốc iNet Solutions nói rằng, QTSC ngày càng thiếu vắng các hội nghị khoa học, hội thảo chuyên môn… Vị giám đốc này còn bình luận: “Không nên lấy thành tích “lấp đầy” bằng mọi giá với những doanh nghiệp chỉ biết gia công”!

Có cần xây dựng “Silicon Valley”?

Ron Gonzales, cựu thị trưởng thành phố San Jose (bang California, Hoa Kỳ) được ghi nhận là người có công lớn đưa Silicon Valley trở thành trung tâm công nghệ thế giới. Cuối năm 2015, khi còn là thị trưởng San Jose, ông đến thăm khu Công nghệ cao TPHCM. Tại đây, ông nói: “Mô hình Silicon Valley chưa hoàn thiện đâu nên các vị phải cân nhắc. Tuỳ theo nội lực và điều kiện thực tế mà xây dựng những mô hình riêng. Nếu muốn, chỉ nên tham khảo những giá trị thực của nó”. Theo Ron Gonzales, Silicon Valley phát triển là nhờ có cơ chế thu hút các nhà đầu tư mạo hiểm sẵn sàng đổ tiền cho những ý tưởng sáng tạo, có thể trong tương lai ghi dấu ấn đặc biệt hoặc thay đổi công nghệ thế giới! Một chuyên gia nói với Thế Giới Tiếp Thị: “Silicon Valley không phải là “đại công xưởng”. Muốn xây dựng không gian khởi nghiệp tương tự, phải có cơ chế tài chính đặc biệt mới có nhà đầu tư mạo hiểm tham gia. Họ bỏ tiền ra với những dự án khởi nghiệp, cần được chia sẻ! Họ làm ra càng nhiều tiền, tạo nhiều việc làm, mức nộp thuế càng thấp. Song song với việc tìm kiếm các nhà đầu tư nước ngoài, phải tìm những nhà tư bản nội địa, vì bên trong nhà buôn chất xám còn có chút trách nhiệm với đất nước”.

Giám đốc iNet Solutions Nguyễn Hiền cho rằng, khát vọng xây dựng TP.HCM là một “Silicon Valley” rất đáng trân trọng. “Nhưng điều mà các doanh nghiệp cần là chiến lược phát triển khoa học và công nghệ đúng đắn, tổ chức nhiều hơn các sự kiện về khoa học, tập hợp nguồn chất xám, kêu gọi các nhà đầu tư, cần có những lãnh đạo biết dấn thân cho khoa học và công nghệ”, ông Hiền bày tỏ.

Nên chăng lãnh đạo TPHCM mở “hội nghị Diên Hồng” để khát vọng “một không gian khởi nghiệp như Silicon Valley” thành sự thật. Lâu lắm rồi chưa thấy tụ họp các thành phần, từ nhà buôn chất xám, doanh nghiệp cho đến sinh viên để đốt lên ngọn lửa!

 bài, ảnh Hoàng Triều
Theo TGTT

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này