11:13 - 08/07/2017
Than ‘ngồi trên lửa’
Việc Tập đoàn điện lực VN (EVN) đề xuất “từ chối” không mua 2 triệu tấn than của Tập đoàn Than VN (TKV) đang khiến lãnh đạo ngành này đứng ngồi không yên trước nguy cơ 4.000 lao động ngành than mất công ăn việc làm.
Tại phiên họp chiều 6/7 kỳ họp thứ 5 HĐND tỉnh Quảng Ninh, ông Vũ Anh Tuấn, Phó tổng giám đốc TKV cho biết, EVN đang đề nghị Chính phủ cho phép không mua 2 triệu tấn than của TKV.
Của “ôi” lại còn “đắt”
“Nếu việc này xảy ra sẽ ảnh hưởng rất nặng nề bởi lượng than tồn của TKV hiện ở mức cao, còn khoảng 10,53 triệu tấn. Nếu để đảm bảo tài chính thì tập đoàn buộc phải cắt giảm lao động, tương đương 4.000 người không còn việc làm. Chúng tôi đang báo cáo Thủ tướng và các bộ ngành đề nghị can thiệp nhưng đây là một vấn đề khó” – ông Tuấn nói.
“Đây là một vấn đề khó” bởi trước đó, tại buổi làm việc với Tổ công tác của Thủ tướng ngày 19/6, lãnh đạo TKV cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo EVN và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam) không giảm mua than trong năm nay để Vinacomin ổn định sản xuất, và không quên kèm theo lời hứa: “Từ năm 2018, nếu các tập đoàn lớn không mua than của Vinacomin, tập đoàn sẽ cân đối lại trong điều hành”.
Cũng tại buổi làm việc này, Chủ tịch TKV, ông Lê Minh Chuẩn “đề nghị ủng hộ than trong nước, còn giá thì theo thị trường. Quan trọng phải ưu tiên cho người Việt Nam được làm việc trên mảnh đất của mình”.
Tuy nhiên, dù chia sẻ với khó khăn của ngành than và đồng tình ưu tiên mua than trong nước, song tại buổi làm việc này, ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, giá than trong nước đang cao hơn giá nhập khẩu thì khó cạnh tranh được.
Đơn cử, giá than cám 4b nhập khẩu giá khoảng 1,5-1,6 triệu đồng một tấn, trong khi giá than cùng loại của tập đoàn cao hơn 500.000 đồng, mức 2 triệu đồng một tấn.
EVN từ chối mua than là điều dễ hiểu, bởi giá than ảnh hưởng nhiều đến giá điện bởi nhiệt điện than đang chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các nguồn điện. Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết, cơ cấu sản lượng điện mua từ các nhà máy điện quý 4/2016 bao gồm thủy điện 25,94%, nhiệt điện than 40,04%, nhiệt điện khí 30,7%…
Cụ thể, với các nhà máy nhiệt điện than thì giá nhiên liệu than đầu vào chiếm từ 30-40% chi phí sản xuất điện, tùy theo công nghệ sản xuất của từng nhà máy. Còn với nhiệt điện khí thì chi phí nhiên liệu đầu vào cao hơn, chiếm từ 60-70% chi phí sản xuất điện.
Tuy nhiên, việc các tập đoàn từ chối mua than, không chỉ về giá. Mới đây, Tập đoàn Dầu khì VN cho biết, PVN không mua than của TKV, ngoài vấn đề giá cả còn là vấn đề chất lượng.
Theo PVN, trong quy hoạch phát triển điện lực quốc gia trong giai đoạn 2011-2020, đơn vị này được giao quản lý đầu tư và vận hành các nhà máy điện sử dụng nhiên liệu than gồm Long Phú 1 (công suất 1.200MW), Sông Hậu 1 (công suất 1.200MW) và Long Phú 3 (công suất 1.800MW). Ba nhà máy nhiệt điện có tổng nhu cầu sử dụng than khoảng 12 triệu tấn/năm.
Cũng theo PVN, các nhà máy nhiệt điện chạy than hiện đại thì việc cung ứng than có vai trò đặc biệt quan trọng. Ngay từ khi khởi công xây dựng, than đã được lấy mẫu, thử nghiệm và tính toán sao cho khi đốt phải đạt được giá trị nhiệt cao và kiệt nhất. “Trước khả năng cung ứng than trong nước còn hạn chế, chất lượng than chưa đủ đáp ứng cho các nhà máy nhiệt điện than công suất lớn, hiện đại nên PVN đã chủ động thực hiện việc nhập khẩu than” – PVN cho biết.
PVN cũng cho rằng, để có nguồn than chất lượng cao, ổn định trong nhiều năm là yêu cầu tiên quyết để các nhà máy điện vận hành an toàn, đạt hiệu quả kinh tế cao.
Mà thực tế, không chỉ doanh nghiệp nhiệt điện “quay lưng” với các sản phẩm của TKV, ngay từ đầu năm, một số DN phân bón cũng phàn nàn, kêu khó khi Tập đoàn “vàng đen” nâng giá bán than từ đầu năm 2017 khoảng 4-10% tùy loại than.
Không thể giải cứu như dưa hấu, thịt lợn…
Theo nhận định của các chuyên gia kinh gia kinh tế, TKV lâu nay được nhận rất nhiều sự ưu đãi hỗ trợ từ phía các cơ quan chức năng, nhưng hoạt động lại không được “cứng cáp”, phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn vay, đồng thời chưa chú trọng vào việc sử dụng công nghệ mới và tiên tiến để thay thế toàn bộ công nghệ cũ, lạc hậu khi khai thác than ngày càng xuống sâu và xa hơn.
Dưa hấu, thịt lợn có thể nhất thời kêu gọi giải cứu, nhưng than, không thể vận động mỗi gia đình “ủng hộ” vài kg… Tuy nhiên, theo các chuyên gia, dù việc “giải cứu” than tồn kho rất khó, nhưng phải làm, bởi khó khăn hiện tại của TKV nếu không giải quyết được sẽ là thách thức cho sự phát triển bền vững, khi hơn 4.000 lao động ngành than đang đứng trước nguy cơ mất công ăn việc làm.
Về giải pháp trước mắt cho hơn10 triệu tấn than đang tồn kho, nhiều chuyên gia cho rằng, Nhà nước nên có chính sách trợ giá, hỗ trợ EVN và các doanh nghiệp có thể mua với mức giá tương đương giá than nhập, giải quyết hết số lượng than dư thừa. Tuy nhiên đây chỉ là phương án tình thế.
Về lâu về dài, ngành than cần đẩy mạnh tái cơ cấu, hiện đại hóa công nghệ, nâng cao hiệu quả khai thác, tăng năng suất, chất lượng sao cho phù hợp với nhu cầu của khách hàng.
Dẫu biết, khó khăn của ngành than VN trong tương lai sẽ không dừng lại, vì nhu cầu của thế giới đang có xu hướng giảm. Những cam kết giảm phế thải CO2 trong các hiệp định kinh tế yêu cầu Việt Nam nói riêng cũng như toàn thế giới nói chung không chấp nhận sử dụng điện than – ngành công nghiệp được coi là thảm họa của hành tinh. Xu hướng nhân loại sẽ thay thế điện than bằng các loại năng lượng tái tạo, năng lương mặt trời, gió… Và có thể, đến một ngày nào đó, tất cả các mỏ than trên thế giới sẽ đóng cửa, và sẽ không còn những nhà máy điện than, không còn nghề thợ hầm lò… Nhưng ngày đó còn rất xa. Còn hiện tại và tương lai của đội ngũ lao động ngành than lên tới trên 11 vạn người, trong đó 8 vạn người liên quan trực tiếp tại vùng mỏ Quảng Ninh vẫn đang là bài toán đầy trăn trở.
Và hẳn chúng ta không khỏi giật mình bởi con số ông Lê Thanh Xuân – Chủ tịch Công đoàn TKV đưa ra mới đây: 3.600 lao động chủ yếu làm công tác quản lý, phục vụ và phụ trợ của ngành than đã bị tiết giảm trước khó khăn do tiêu thụ và thực hiện tái cơ cấu tập đoàn trong năm 2016. Trước đó, trong năm 2015, ngành than đã giảm 5.656 lao động. Tức là đã có hơn 9.000 lao động ngành than mất việc trong 2 năm vừa qua!
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này