Món de chai đậm sắc vị Hội An

Cá de đựng trong rổ xanh dương – tuy con nhỏ mà béo – bán ở chợ Cẩm Châu, TP Hội An một sáng đầu tháng 7/2017.

Lúc đó đã trưa trật, gần 9 giờ. Tôi hỏi thăm Tranh: cá ve là cá gì? Đi chợ Cửa Đại bây giờ mua có không? Tranh lắc đầu: “Tên đúng của nó là cá de, dê e de. Chợ Cửa Đại là chợ đầu mối họp rất sớm. Giờ này không còn”.

Tôi tự hẹn để sáng hôm sau đi sớm. Và, sáng hôm sau, tôi cùng ông bạn Xuân Minh, mỗi người một chiếc xe đạp trực chỉ chợ Cửa Đại. Cô Nguyễn Yến Nhi, chủ nhà nghỉ homestay Duyên, 384A Cửa Đại, hỏi đi tới đó làm gì. Tôi trả lời: “Nghe bảo ở đó có bán cá de kho ăn ngon lắm”. Cô xua tay: “Cần gì đi chợ Cửa Đại, chợ Cẩm Châu cũng có bán”. Chợ Cẩm Châu gần hơn chợ Cửa Đại nhiều. Bán tin bán nghi, chúng tôi đạp xe ra tận chợ Cửa Đại, đi thẳng ra khu bán cá phía sau chợ. Không có cá de. Vội vã quày ra lấy xe đạp đi Cẩm Châu. Người đàn ông coi xe, thấy mới vào đã quay ra, nói: “Mới gởi đã lấy liền, thôi cho mỗi cái một ngàn”. Thiệt đàng hoàng. Chúng tôi quày quả quay lại một đoạn dài để ghé chợ Cẩm Châu, sợ muộn, không còn cá. Đến nơi, mới nhận ra một điều: chợ Cẩm Châu lớn hơn chợ Cửa Đại nhiều. Kết hợp thông tin của Xuân Tranh và cô Nhi, nghiệm ra rằng, Cửa Đại là chợ đầu mối cá họp từ sớm giống như một dạng chợ đầu mối Võ Thành Trang hoặc Hoà Hưng ở Sài Gòn. Chợ họp muộn hơn là chợ bán lẻ. Chúng tôi đi thẳng vào khu bán cá phía bên tay phải chợ tính từ ngoài vào. Đúng là có cá de. Người bán còn giới thiệu thêm một loại cá dây neo con to hơn cá de một cỡ. Cá de nhỏ cỡ cá cơm, chỉ có 5.000 đồng/lạng. Tôi định bụng mua ba lạng kho đem về Sài Gòn. Cá dây neo làm sạch giá 7.000 đồng/lạng. Nghe bảo ngon nên cũng mua mấy lạng. Đến khi ra gần đầu chợ lại thấy có bán cá nục con cỡ ngón tay trỏ, mê tít, 7.000 đồng/lạng, mua ba lạng, định bụng trưa hấp cuốn bánh tráng ở nhà ông bạn Thế Hùng. Vậy là có của ăn của để. Chẳng bõ công.

Lạ bếp, mua cá về, đành muối mặt nhờ má Thế Hùng kho giùm. Đến khi biết tôi kho mang về Sài Gòn mãi tối chủ nhật, bà rầy: “Kho là phải ăn liền mới ngon. Để hai ba bữa làm sao ngon?” Thế là bữa đó ăn liền. Lần đầu tiên ăn cá de kho khô. Con cá béo thiệt. Phải nói so với cá cơm, dù là cơm than, thì chẳng khác nào so đội bóng Thái Lan với Barcelona. Cá có con nhỏ hơn cá cơm mà béo nhức nách. Bảo sao chị Thuý nhà ta không nhắn gởi xa xôi. Nghe tôi báo kết quả về vụ cá de, cô ấy bèn nhờ người quen mua kho đem vào Sài Gòn một lượng lớn.

Tối hôm trước, ông bạn Thế Hùng lại dẫn đi thưởng thức món cá chai Hội An. Con cá không mới với tôi nhưng những điển lệ của nó mới toanh:

“Dẹp lép như đầu cá chai/ Ăn tham với vợ là trai Kim Bồng.

Nhọn nhọn như đầu cá nhồng/ Giành ăn với chồng là gái Cẩm Phô”.

Hai con cá đề cập đến nhân nói về việc ăn trước của chồng/vợ. Ở làng Kim Bồng thuộc xã Cẩm Kim, ngày xưa trai làng chuyên nghề mộc. Sáng ra phải ăn tham với vợ cho kịp chuyến đò đi làm mộc xa nhà. Còn gái Cẩm Phô chuyên làm nghề buôn hải sản nguồn – Ai về nhắn với nậu nguồn, mít non gởi xuống cá chuồn gởi lên – nên phải giành ăn với chồng cho kịp chuyến buôn xa nhà.

Để bắt con cá chai, dân cồn Nhàn, Cẩm Thanh, có nghề câu kiều không mồi. Loài cá này sống vùi mình dưới cát còn kỹ hơn cá đuối. Dân câu dùng lưỡi to cỡ 1 li dài 1,5 – 2cm để rà cá. Có khi bắt được con cá chai to đến 2kg. Thường họ chạy ghe từ 4 giờ chiều đến 5 giờ sáng về, trúng thì kiếm được 4 – 5 triệu, lỗ tổn coi như mất tiền dầu xăng, dụng cụ để bắt.

Con cá de nướng mộc, thịt ngọt, nhưng cái ngon của nó mà nhiều nhà hàng ở Mỹ đang tạo thành xu hướng – đó là câu chuyện về con cá bên bàn ăn, làm cho không khí bữa ăn không còn “ngậm hột thị” nữa, mà khởi sắc thêm lên, món ăn ít nhiều ngon hơn. Nhưng huấn luyện được một tiếp viên biết thật nhiều chuyện về sản vật để có thể kể thật không dễ, và nếu có được cũng dễ bị quán khác hớt tay trên.

bài, ảnh Ngữ Yên
Theo TGTT

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này