22:15 - 10/10/2018
Trung Quốc nỗ lực bảo vệ nền kinh tế đang giảm tốc
Trước việc Trung Quốc nỗ lực bảo vệ nền kinh tế đang giảm tốc càng khiến cho tuyên bố mới nhất của Tổng thống Trump rằng Washington đang chiếm thế thượng phong trong cuộc chiến thương mại trở nên có cơ sở hơn.
Sự suy thoái nhẹ này tương phản với nền kinh tế Mỹ đang tăng mạnh với tỷ lệ thất nghiệp gần mức thấp nhất trong nửa thế kỷ qua.
Tổng thống trong những tuần gần đây đã gạt bỏ các lời kêu gọi đàm phán của Trung Quốc về giải quyết tranh chấp thương mại, cho rằng những đề nghị của Bắc Kinh là không đủ và vẫn chưa đến thời điểm chín muồi để giải quyết.
Những bước đi của Trung Quốc nhằm thúc đẩy tăng trưởng được Nhà Trắng đánh giá là hệ quả của chiến lược cứng rắn của tổng thống và sẽ đến lúc lãnh đạo Trung Quốc nhận ra cái giá phải trả nếu không thay đổi quan điểm của mình.
Michael Pillsbury, giám đốc trung tâm về chiến lược Trung Quốc tại Viện Hudson và là cố vấn không thường xuyên của Nhà Trắng cho biết: “Nhóm nghiên cứu của Tổng thống Trump ước tính sẽ có nhiều báo cáo phân tích hơn ở Bắc Kinh về thiệt hại lâu dài của chiến tranh thương mại”.
Trong khi đó, các quan chức Trung Quốc dường như đang phải chịu áp lực từ cách tiếp cận không linh hoạt của Washington. Bộ trưởng Ngoại giao Wang Yi hôm thứ Hai đã có cuộc đối thoại căng thẳng ở Bắc Kinh với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, cáo buộc Hoa Kỳ “liên tục gia tăng các xung đột thương mại đối với Trung Quốc”.
Các căng thẳng ngoại giao bùng nổ chỉ sau vài tháng hai bên tiến hành các biện pháp trả đũa lẫn nhau về thương mại. Bắt đầu từ tháng 5, ông Trump đã áp dụng hai vòng thuế quan lớn tương đương khoảng một nửa tổng kim ngạch 505 tỷ đô la hàng hóa Trung Quốc mà Hoa Kỳ nhập khẩu mỗi năm. Trung Quốc đã trả đũa với mức thuế nhập khẩu nhằm làm cho tổng thống và đảng Cộng hòa của ông cũng như những người ủng hộ ông mất uy tín về chính trị bằng cách tập trung vào các nhóm hàng nông nghiệp.
Ngay cả khi các quan chức chính quyền Trump được tung hô vì đã gây khó cho Bắc Kinh, thì các nhà kinh tế lại đánh giá vấn đề lớn nhất của Trung Quốc là nợ nần chứ không phải thuế quan.
Kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, Trung Quốc đã cắt giảm một phần ba sự phụ thuộc vào thương mại để thúc đẩy tăng trưởng, và tập trung vào tín dụng. Theo một nghiên cứu của Logan Wright và Dan Rosen thuộc Rhodium Group, Bắc Kinh đã tăng gấp đôi quy mô nền kinh tế trong thập kỷ qua – nhưng cần mở rộng gấp bốn lần hệ thống ngân hàng của mình, thêm 29 nghìn tỷ USD cho các khoản vay mới.
Ông Wright nói “Các đòn bẩy quan trọng nhất thực sự thúc đẩy nền kinh tế là tăng trưởng tín dụng hơn là xuất khẩu”.
Ngân hàng trung ương Trung Quốc, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, hôm Chủ Nhật đã giảm lượng tiền dự trữ của các ngân hàng lần thứ tư vào năm 2018, giải ngân 174 tỷ đô la cho các khoản vay mới. Cùng với việc cắt giảm thuế mà Bắc Kinh đã công bố đầu năm nay, động thái này nhằm để bảo vệ nền kinh tế Trung Quốc tránh khỏi tổn thương thuế quan.
Trung Quốc có mức tăng trưởng hàng năm đạt 6,7% trong quý II và đang trên đà đạt được mục tiêu tăng trưởng cả năm của chính phủ đề ra. Nhưng trong những tuần gần đây, một số dấu hiệu suy thoái kinh tế đã xuất hiện, bao gồm xuất khẩu giảm mạnh nhất trong vòng hai năm qua, chi tiêu tiêu dùng chậm và gia tăng vỡ nợ trái phiếu doanh nghiệp.
Eswar Prasad, giáo sư kinh tế tại Đại học Cornell và là cựu giám đốc bộ phận Trung Quốc của Quỹ tiền tệ quốc tế, nói: “Cuộc chiến thương mại chắc chắn đã khiến tình hình mà chính phủ Trung Quốc phải đối mặt trở nên tồi tệ hơn”.
Các nhà kinh tế cho biết các cơ quan quản lý Trung Quốc đang đánh cược rằng chính phủ có thể kích thích tăng trưởng mà không để rơi vào khủng hoảng tài chính.
Đồng nhân dân tệ Trung Quốc đã mất gần 10% giá trị so với đồng đô la kể từ giữa tháng Tư.
Tuy nhiên, bằng cách thúc đẩy tăng trưởng, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đang làm chậm lại các nỗ lực để “cứu” nền kinh tế 14 nghìn tỷ đôla này thoát khỏi những rủi ro về nợ nần. Chính quyền Trung Quốc từ năm 2016 đã cắt giảm tỷ lệ tăng trưởng tín dụng một nửa, nhưng dự trữ nợ tồn đọng vẫn tiếp tục tăng lên.
Stephanie Segal, cựu quan chức Bộ Tài chính Hoa Kỳ hiện đang công tác ở Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết: “Có thể thấy rằng tăng trưởng đang chậm lại và Trung Quốc đang lo lắng”.
Ông Trump trong những tuần gần đây đã chỉ ra sự sụt giảm trong năm của thị trường chứng khoán Trung Quốc và sự chậm lại của nền kinh tế là dấu hiệu cho thấy Hoa Kỳ đang chiến thắng trong cuộc chiến thương mại. “Họ đang chịu áp lực để thực hiện một thỏa thuận với chúng tôi”, tổng thống tweet vào tháng trước khi đề cập đến các quan chức Trung Quốc. “Thị trường của chúng tôi đang tăng, còn họ thì đang sụp đổ.”
Thật vậy, chỉ số Shanghai đã mất 23% giá trị trong năm nay. Phó Tổng thống Pence, trong bài phát biểu tuần trước tại Viện Hudson, cho biết đầu tư của Mỹ đóng góp rất nhiều vào sự phát triển kinh tế của Trung Quốc trong vài thập kỷ qua, và ông cáo buộc Bắc Kinh có những hành vi thương mại không công bằng.
Ông Pence nói chiến dịch của ông Trump buộc Trung Quốc phải thay đổi hệ thống trợ cấp và giới hạn của nhà nước đối với đầu tư nước ngoài, và đây cũng chính là nguyên nhân chính gây ra suy giảm của thị trường chứng khoán Trung Quốc.
Nhưng thị trường chứng khoán Trung Quốc bị tác động bởi đầu cơ tài chính hơn là do sự phát triển trong nền kinh tế thực. Suy thoái kinh tế hiện nay, mặc dù diễn ra hơi nhanh hơn dự kiến thì cũng đã được các quan chức Trung Quốc dự đoán từ trước.
Sau khi vay mượn rất nhiều để cứu nền kinh tế trong cuộc khủng hoảng năm 2008, Trung Quốc phải đối mặt với khoản nợ chiếm tới 240% sản lượng kinh tế của mình. Theo Chủ tịch Tập Cận Bình, các ngân hàng đã tăng tín dụng quá mức cho các doanh nghiệp nhà nước vốn không hiệu quả hơn là hỗ trợ khu vực tư nhân.
Để tạo cho nền kinh tế ổn định, các quan chức Trung Quốc nhận ra rằng họ cần phải cắt giảm nợ. Điều đó chắc chắn sẽ làm chậm tốc độ tăng trưởng. “Đòn tấn công vào nền kinh tế Trung Quốc nhiều nhất chính là bẫy nợ “, David Loevinger, giám đốc điều hành cho các thị trường mới nổi tại TCW, một công ty quản lý tài sản cho biết. “Thương mại là một cơn gió ngược để tăng trưởng, nhưng nó không khốc liệt như cơn gió ngược của bẫy nợ.”
Vào tháng trước, tổng thống Trump đã tuyên bố sẵn sàng đánh thuế đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc nếu Bắc Kinh từ chối huỷ bỏ các biện pháp thương mại mà ông coi là bất lợi cho Mỹ, bao gồm yêu cầu các công ty Mỹ giao nộp bí mật thương mại để đổi lấy quyền tiếp cận thị trường Trung Quốc, và trộm cắp tài sản trí tuệ từ các công ty Mỹ.
Nhưng chủ tịch Tập Cận Bình đã từ chối thay đổi, cam kết thúc đẩy các ngành công nghiệp trong nước, tăng xuất khẩu và đổ hàng tỷ đô la vào các dự án cơ sở hạ tầng.
Chính quyền Trung Quốc đã đưa ra những thông điệp trấn an người dân thông qua kế hoạch kích thích nền kinh tế. “Mặc dù một số chỉ số kinh tế giảm nhẹ trong tháng 8, các nguyên tắc cơ bản của nền kinh tế Trung Quốc vẫn không thay đổi và vẫn còn trên đà tăng trưởng nhanh và ổn định”, một bài xã luận trên tờ China Daily của nhà nước nói.
Các nhà đầu tư đã “đứng ngồi không yên” vào thứ Hai vừa rồi khi chỉ số Shanghai giảm gần 4%, và là mức giảm lớn nhất kể từ tháng Sáu.
Bà Elizabeth Economy, giám đốc nghiên cứu châu Á tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại cho biết, sự sụt giảm của thị trường đã làm tan biến các nỗ lực của chính quyền Trung Quốc trong việc duy trì niềm tin của người dân khi tổng thống Trump tiến hành cuộc chiến thương mại.
Các quan chức nhấn mạnh rằng các mức thuế quan của ông Trump sẽ có tác động “không đáng kể” đối với nền kinh tế vào năm tới khi Trung Quốc hướng đến các thị trường xuất khẩu khác, đặc biệt là châu Âu.
Nhưng “không thể chối bỏ rằng động thái này chính là một dấu hiệu của sự yếu kém trong nền kinh tế Trung Quốc”, bà Elizabeth Economy nói, đề cập đến hành động của ngân hàng trung ương. “Đó chính là thông điệp mà chính phủ đang cố gắng né tránh.”
‘Trung Quốc sẽ không đầu hàng Mỹ trong cuộc chiến thương mại’
Trong một cuộc trả lời phỏng vấn của trang tin Bloomberg hôm 10/10, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Chung Sơn tuyên bố Bắc Kinh sẽ không chịu thua Mỹ trong cuộc chiến thương mại Trung – Mỹ.
Bộ trưởng Trung Sơn nói: “Có một quan điểm tồn tại lâu nay ở Mỹ là nếu Mỹ duy trì biện pháp tăng thuế, Trung Quốc sẽ chịu thua. Họ không hiểu biết lịch sử và văn hóa Trung Hoa. Đất nước chúng tôi bị nước ngoài bắt nạt rất nhiều lần trong lịch sử, nhưng chúng tôi chưa bao giờ bị khuất phục ngay trong những hoàn cảnh khó khăn nhất. Trung Quốc không muốn chiến tranh thương mại, nhưng sẽ đứng lên chống lại nếu cuộc chiến đó bùng nổ. Mỹ chớ nên xem thường ý chí và sự quyết tâm của Trung Quốc”.
Đó là câu trả lời quyết liệt nhất của Bắc Kinh, tiếp sau việc công bố Sách Trắng thương mại hồi tháng 9 vốn nêu rõ quan điểm không nhượng bộ trước Mỹ, cáo buộc Mỹ gây căng thẳng và tự giới thiệu Trung Quốc là người quảng bá thương mại tự do.
Ngân Giang (theo MTG/SCMP/WaPo)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này