00:21 - 16/12/2015
Ngành cá tra sẵn sàng đương đầu với khó khăn mới
Mới đây, bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) tiếp tục triển khai chương trình kiểm soát chất lượng cá tra vào Mỹ bắt đầu từ tháng 3.2016. USDA yêu cầu các quốc gia xuất khẩu cá tra vào thị trường Mỹ phải đảm bảo quy trình nuôi, chế biến, vận chuyển tương đồng với các điều kiện tại Mỹ.
Điều này đồng nghĩa với việc ngành nuôi và chế biến cá tra của Việt Nam phải đương đầu với khó khăn mới. Cá tra Việt Nam liệu còn có cửa vào thị trường Mỹ?
Nhìn lại, có thể nói, dù còn nhiều khó khăn, ngành cá tra Việt Nam đã vượt qua nhiều thách thức của thị trường, và ngày nay chuỗi giá trị cá tra đã hoàn thiện đáp ứng hầu hết các quy chuẩn quốc tế.
Nay, chương trình giám sát cá tra của Mỹ được doanh nghiệp hiểu như hàng rào kỹ thuật được họ dựng lên bảo hộ cho ngành cá da trơn của Mỹ. Có thể tới đây, khi đã ban hành bộ tiêu chuẩn, cơ quan USDA sẽ lập văn phòng tại Việt Nam và tiến hành xem xét, đánh giá từng vùng nuôi, từng nhà máy để… cấp quota.
Như vậy, con cá tra liệu có bị “bó chân” trước các tiêu chuẩn ràng buộc khắt khe của Hoa Kỳ?
Lo ngại nhưng không chịu ngồi yên, vài tuần nay, sau khi thông tin về chương trình giám sát cá tra được USDA công bố rộng rãi trên công báo Liên bang Mỹ, các doanh nghiệp Việt Nam bắt đầu rà soát lại toàn bộ quy trình sản xuất của mình. Doanh nghiệp chấp nhận làm bất cứ thứ gì thị trường yêu cầu. Thực tế, phải thừa nhận rằng, hiện nay con cá tra là một trong những loài thuỷ sản nuôi ở Việt Nam có chất lượng tốt nhất, sạch sẽ nhất. Bởi do xuất khẩu vào hầu hết các thị trường khó tính, con cá tra được doanh nghiệp nuôi trong quy trình nghiêm ngặt, hoàn toàn không sử dụng thuốc tăng trọng, kháng sinh nuôi cũng được kiểm soát tối đa, sản phẩm xuất khẩu tuyệt đối không tồn dư bất cứ loại chất gì có hại cho sức khoẻ.
Doanh nghiệp vẫn lạc quan
Nhiều năm nay, với chương trình kiểm soát nghiêm ngặt như vậy, đã có rất nhiều doanh nghiệp thành công trong việc áp dụng các tiêu chuẩn trong quản lý nuôi trồng và chế biến. Dù yêu câu “thiên hạ” phải nuôi theo chuẩn của mình, nhưng thực tế, trong khi con cá da trơn của Mỹ chỉ áp dụng được một tiêu chuẩn “thực hành nuôi trồng thuỷ sản tốt – BAP”, thì tại Việt Nam, chúng ta đã áp dụng tới năm tiêu chuẩn quốc tế, gồm: “BAP” của Mỹ, tiêu chuẩn “Hội đồng quản lý nuôi trồng thuỷ sản – ASC” của châu Âu, tiêu chuẩn “Thực hành nông nghiệp tốt toàn cầu –GlobalGAP”, tiêu chuẩn “Hiệp hội các nhà bán lẻ Anh – BRC”, và tiêu chuẩn “VietGAP”.
Mỗi tiêu chuẩn đang áp dụng, doanh nghiệp Việt Nam phải tốn chi phí khá lớn cho các tổ chức đánh giá và cấp giấy chứng nhận nước ngoài. Một hecta nuôi cá tra, trung bình mỗi năm doanh nghiệp phải bỏ ra một vài ngàn USD để duy trì các tiêu chuẩn. Ngoài ra, hệ thống nhà máy còn phải đạt chứng nhận HACCP, ASC, BAP, BRC và ISO 22000. Điều hoàn toàn dễ hiểu, với các tiêu chuẩn đang áp dụng, những doanh nghiệp hàng đầu như Vĩnh Hoàn, Agifish An Giang, Hùng Vương… đã lấy được code xuất khẩu vào hệ thống siêu thị hàng đầu ở Mỹ như Walmart, Costco…
Ông Nguyễn Văn Ký, tổng giám đốc Agifish An Giang, cho biết trong khi tiêu chuẩn “Thực hành nuôi trồng thuỷ sản tốt – BAP” mà Mỹ áp dụng cho con cá da trơn của họ đặt tiêu chuẩn môi trường, phúc lợi xã hội lên hàng đầu; thì Walmart đưa ra các chương trình đánh giá cũng xoay quanh bốn tiêu chí: an sinh xã hội, môi trường, an ninh phòng chống khủng bố, và phòng cháy chữa cháy, an toàn lao động. Lấy ví dụ về chương trình “an ninh phòng chống khủng bố”, ông Ký cho biết hiện nay tất cả các nhà máy cá tra của công ty đều phải gắn camera theo dõi từ khâu chế biến đến khi xuất kho. Chỉ cần một lô hàng xuất qua Mỹ mà cơ quan chức năng nghi ngờ khủng bố, là họ có thể truy xuất camera nhà máy để truy tìm thông tin một cách dễ dàng.
“Ngay cả bếp ăn công nhân cũng vậy. Trước đây chúng ta không coi trọng phòng cháy chữa cháy nên cánh cửa thường thiết kế mở vào bên trong, bây giờ họ yêu cầu phải mở ra ngoài để thuận tiện di chuyển khi xảy ra hoả hoạn”, ông Ký dẫn chứng thêm.
Các doanh nghiệp cá tra thường nói vui: “con cá tra Việt Nam đang cõng quá nhiều tiêu chuẩn quốc tế”, và không biết tới đây các nước nhập khẩu còn yêu cầu phải chuẩn hoá thêm những gì nữa. Riêng trong năm tiêu chuẩn đang áp dụng, mỗi nhà máy cá tra đã đạt ít nhất từ ba đến bốn tiêu chuẩn, tuỳ theo khách hàng chọn lựa và yêu cầu. Còn với BAP, có doanh nghiệp như Thuỷ sản Hùng Vương đã đạt tới bốn sao, gồm: con giống, thức ăn, vùng nuôi và nhà máy chế biến. Nói như vậy để thấy, quy trình nuôi trồng và chế biến con cá tra Việt Nam đã áp dụng hầu hết các tiêu chuẩn khắt khe nhất của các thị trường xuất khẩu. Cao hơn cả tiêu chuẩn cá da trơn của Mỹ, nên hoàn toàn có thể đáp ứng “chương trình giám sát cá da trơn toàn cầu” mà USDA vừa công bố.
Ông Trương Đình Hoè, tổng thư ký hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP), nói sự khác biệt lớn nhất hiện nay giữa ngành nuôi cá tra của Việt Nam với ngành nuôi cá da trơn của Mỹ là vấn đề vận chuyển. Nuôi cá da trơn ở Mỹ do đặc thù cơ sở nuôi trồng không phải là hệ thống ao, hồ gần sông ngòi nên họ phải vận chuyển bằng đường bộ. Còn ở Việt Nam, các trang trại nuôi cá nằm sát sông ngòi nên chúng ta chọn cách vận chuyển bằng đường sông cho thuận tiện, nên Mỹ không thể bắt Việt Nam phải “tương đồng” được. “Tôi nghĩ, sắp tới hai bên phải xem xét đến vấn đề khác biệt quốc tế để có thể đưa vào một bộ tiêu chuẩn chung cho hai bên vận dụng”, ông Hoè nói.
Minh Khoa
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này