10:32 - 07/08/2020
‘Lục địa già’ nỗ lực thoát Trung và Mỹ
Cuộc họp thượng đỉnh đầu tiên cuối tháng trước giữa một lớp lãnh đạo châu Âu mới và trẻ hơn với chủ tịch cộng hoà nhân dân Trung Hoa Tập cận Bình đã không đạt được tuyên bố chung.
Trước đó, châu Âu đã đưa ra một loạt các biện pháp nhằm xây dựng nền kinh tế nội khối không phụ thuộc vào Trung Quốc và cả tránh né ảnh hưởng từ Hoa Kỳ.
Vẫn bế tắc
EU đã đưa ra chương trình thảo luận rất nhạy cảm với Bắc Kinh: nguồn gốc của virus corona, chính sách mới với Hong Kong và đường lối ngoại giao hung hãn! Bị dời từ tháng 3, lẽ ra với thời gian nhiều hơn khai thông được nhiều bế tắc trong quan hệ EU – Trung Quốc. Nhưng kết quả trái ngược.
Lớp lãnh đạo mới của châu Âu, bao gồm Chủ tịch Uỷ ban châu Âu Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel ban đầu thảo luận với Thủ tướng quốc vụ viện nước cộng hoà nhân dân Trung Hoa Lý Khắc Cường và sau đó với Chủ tịch cộng hoà nhân dân Trung Hoa Tập cận Bình. Bà Leyen đã kêu gọi “sự tập trung cao độ” của ông Tập: “Chúng tôi tiếp tục có một mối quan hệ thương mại và đầu tư không cân bằng, với rất ít tiến triển trong thực hiện các cam kết năm ngoái của Bắc Kinh về tiếp cận thị trường. Chúng tôi cần khẩn cấp thực hiện các cam kết này, và chúng tôi cũng cần phía Trung Quốc quyết tâm hơn để kết thúc các cuộc đàm phán bằng một thoả thuận đầu tư”, bà Leyen nói.
“Tự chủ chiến lược”
Trước cuộc họp thượng đỉnh năm ngày, EU vạch ra các kế hoạch siết chặt hàng rào phòng thủ chống lại các công ty nước ngoài được nhận hỗ trợ từ chính phủ của họ. Bước tiến mới này là nỗ lực lớn để xây dựng “nền tự chủ chiến lược” để bảo vệ các lợi ích kinh tế của khối này trước Trung Quốc và đồng minh lớn Hoa Kỳ.
Hội đồng châu Âu (EC), cơ quan hành pháp của khối, đưa ra các lựa chọn để ngăn chặn các công ty nước ngoài nhận được tài trợ, khoản vay, ưu đãi thuế hoặc các hỗ trợ khác từ chính phủ thâu tóm các công ty hay cạnh tranh với doanh nghiệp EU ngay trong lòng của “lục địa già”. Các nhà quan sát nói hành động này nhắm vào các công ty Trung Quốc, nhưng cũng có thể là ảnh hưởng đến từ các công ty đối thủ Hoa Kỳ.
Các đề nghị được đưa ra sau khi nhiều nước EU, bao gồm Pháp, Đức và Ý, tăng rà soát đối với các dự án đầu tư nước ngoài nhằm đối phó khả năng thâu tóm của các nhà đầu tư Trung Quốc và Hoa Kỳ. Đây cũng là tuyên bố mới về sự thay đổi thái độ của EU đối với Trung Quốc.
“Chúng ta cần các công cụ hữu hiệu để đảm bảo rằng tài trợ nước ngoài không thể bóp nghẹt thị trường EU. Đây không phải chuyện châu Âu không có việc tài trợ từ nhà nước, nhưng bởi vì chúng ta có sự minh bạch và kiểm soát việc tài trợ. Trong khi đó, chúng ta lại không kiểm soát tài trợ của nước ngoài”, phó Chủ tịch EC Margrethe Vestager trả lời Wall Street Journal.
Dịch bệnh viêm phổi đã bộc lộ sự phụ thuộc của EU vào nguồn thiết bị y tế từ Trung Quốc. Các nước châu Âu hoảng loạn tìm kiếm nguồn cung khẩu trang và thiết bị y tế. Thậm chí, nhiều nước còn cấm tạm thời việc xuất hàng sang các nước thành viên EU láng giềng, để tự lo cho mình trước. Điều này buộc các nhà lãnh đạo EU nghĩ lại.
“Sân chơi bình đẳng ở thị trường chung là mục tiêu chính của sáng kiến mới. Các công ty EU sẽ được hỗ trợ để hoạt động và cạnh tranh toàn cầu, và vì thế thúc đẩy sự tự trị chiến lược mở của khối EU, Thierry Breton, cao uỷ về thị trường nội khối của EU, phát biểu.
Chưa có tiền lệ
Hôm 15/6/2020, EU đã thực hiện điều chưa có tiền lệ: áp thuế trừng phạt đối với các nhà xuất khẩu Trung Quốc đang hoạt động bên ngoài Trung Quốc đại lục. Hai công ty con của hai hãng sợi thuỷ tinh China Jushi và Zhenjiang Hengshi Fiberglass Frabrics được xác định là đã nhận tài trợ của Chính phủ Trung Quốc, để cạnh tranh với châu Âu.
Các quan chức EU nói rằng, các công cụ mới không nhằm vào một quốc gia cụ thể nào hay bất cứ hình thức tài trợ nào. Các tài trợ của Chính phủ Trung Quốc đối với doanh nghiệp nước này sẽ được EU xem là hỗ trợ tài chính – hay chính sách bảo lãnh nợ của Chính phủ Hoa Kỳ dành cho các công ty của họ.
Cơ quan ngoại giao Trung Quốc tại EU hy vọng các biện pháp mới của EU sẽ “không tạo nên rào cản thương mại mới trong việc hiểu về tài trợ”. Người phát ngôn Trung Quốc cũng nhấn mạnh: “Vào thời điểm này khi các nước nỗ lực hợp tác để chống dịch Covid-19, EU cần tránh phát đi các tín hiệu tiêu cực với thế giới”. Trong khi đó, bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã từ chối bình luận.
Trước hội nghị video EU – Trung Quốc, cao uỷ phụ trách đối ngoại Josep Borrel đã trách cứ Hoa Kỳ làm ngơ các lợi ích của châu Âu.
Ba cấp độ rà soát
Các đề nghị mới sẽ “kiểm tra kỹ” bất cứ công ty nước ngoài nào phụ thuộc vào tài trợ của chính phủ để cạnh tranh với đối tác EU. Nếu bị phát hiện, công ty sẽ phải trả lại tài trợ, bán tài sản hay phải bán công nghệ đã đăng ký bản quyền đó cho đối tác châu Âu.
Việc rà soát sẽ được thực hiện “kỹ càng hơn” trong các vụ mua bán sáp nhập (M&A). Điều này gây nhức đầu cho những ai dự định mua lại các công ty EU, bởi đã tạo ra một lớp bảo vệ với các yêu cầu về thông báo trước các vụ M&A. Nếu công ty nước ngoài nhận bất cứ tài trợ nào của chính họ trong ba năm trước M&A, thì cần thông báo cho chính quyền EU. Việc thông qua thương vụ hay áp dụng thêm các điều kiện sẽ được EU thông báo sau. Quy định này áp dụng cho các giao dịch trên 100 triệu euro, khoảng 112 triệu USD.
Lĩnh vực thứ ba sẽ được “đặc biệt xem xét” là mảng đấu thầu công khai. EU sẽ cố tìm ra và dẹp bỏ “các kẽ hở quy định” hiện cho phép các công ty được tài trợ ở nước ngoài thắng đấu thầu. Lĩnh vực này bao gồm các dự án của từng nước thành viên, hay dự án do EU cung cấp tài chính.
Hồ Nguyên Thảo (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này