09:46 - 25/11/2019
Vỡ quy hoạch, nhà đầu tư điện mặt trời ‘vỡ mặt’
Công suất điện mặt trời hiện đạt 7.000 MW, gấp chín lần mục tiêu 850 MW vào năm 2020 và gần sáu lần so với mức 1.200 MW vào năm 2030. Việc thay đổi giá mua điện sau ngày 30/6/2019 cũng khiến nhiều nhà đầu tư lo lắng.
Vỡ trận
Trong phiên họp Quốc hội hôm 5/11, Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh thừa nhận, khi lập quy hoạch điện vào năm 2016 bộ đã “không lường hết sự phát triển của năng lượng tái tạo, trong đó chủ yếu là điện mặt trời”.
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh không đồng ý với nhận định giá 9,35 cent trong 20 năm là quá cao. “Quyết định 11 về cơ chế giá ưu đãi cho điện mặt trời là 9,35 cent/kWh trong 20 năm với dự án vận hành trước 30/6/2019, đã tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư phát triển năng lượng mặt trời ở Việt Nam”.
Bộ trưởng nói, mức giá này trên cơ sở phối hợp với các nhà tư vấn quốc tế và thực tiễn Việt Nam. Vào thời điểm ban hành quyết định 11, các chuyên gia dự báo Việt Nam sẽ đối mặt nguy cơ lớn thiếu điện trong giai đoạn 2019 – 2020. Đến cuối tháng 6, khi quyết định 11 hết hiệu lực, đã có 4.900 MW được vận hành.
Sự phát triển chưa đồng bộ giữa hạ tầng truyền tải điện, các trạm biến áp tại một số khu vực, khiến các dự án điện mặt trời đưa vào hoạt động không thể chạy hết công suất, chỉ ở mức 30 – 40%. Trong khi đó, Nhà nước vẫn giữ độc quyền trong việc xây dựng mạng truyền tải và phân phối điện.
“Từ cuối năm 2018, Bộ Công Thương đề nghị Chính phủ cho phép bổ sung thêm 15 đường dây 110kV, 220kV… nhưng cũng không triển khai kịp”, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nói. Ông thông báo, trong năm tới Chính phủ có thể giao tư nhân đấu thầu đường dây 500kV.
Báo cáo mới nhất của Bộ Công Thương cho thấy, hiện nay, các dự án điện mặt trời được đề xuất đã lên đến gần 33.000 MW, trong đó đã được bổ sung quy hoạch khoảng 10.300 MW. Bộ đang tích cực phối hợp với các tổ chức quốc tế, như: ngân hàng Thế giới (WB), cơ quan viện trợ Mỹ (USAID), cơ quan viện trợ Đức (GIZ)… nghiên cứu cơ chế phát triển năng lượng tái tạo, dự kiến áp dụng sau năm 2021.
Nhà đầu tư lo lắng
Giá mới 7,09 cent với điện mặt trời trên mặt đất, đồng nghĩa mức giảm 32%, nghĩa là lợi nhuận của nhà đầu tư cũng giảm tương ứng. Công ty cổ phần đầu tư xây dựng Trung Nam hiện có hai dự án điện mặt trời: nhà máy 204 MW tại Ninh Thuận và nhà máy 140 MW tại Trà Vinh. CEO Trung Nam Nguyễn Tâm Tiến nói, mức giá 9,35 cent trước đây đã kích thích nhà đầu tư. Giờ giá giảm khiến nhà đầu tư “dội”.
Ông Tiến cho biết thêm, hiện bức xạ nhiệt mỗi vùng khác nhau, nên việc áp đồng giá 7,09 cent cũng làm nản lòng chủ đầu tư. Bởi hiện nay các tỉnh như Ninh Thuận, Bình Thuận bức xạ nhiệt cao, tuy nhiên đã quá tải đường truyền. Còn các địa phương khác lại không được lượng bức xạ nhiệt cao, thì mức giá này sẽ gây tổn thất nặng. “Nếu giá mua điện giảm, chúng tôi sẽ xem xét các yếu tố như giá đất rẻ, bức xạ mặt trời tốt và đường dây truyền tải tốt để giá điện đầu ra giảm”, ông Tiến nói.
Việc quá tải đường truyền, ông Phan Trọng Khang, đại diện quản lý các dự án điện mặt trời của EVN, chia sẻ: “Nếu giá điện thấp, các nhà đầu tư sẽ tranh thủ vào các vùng có bức xạ nhiệt tốt, nhất là tại tỉnh Bình Thuận. Hiện nay, luật cũng chưa cho tư nhân xây dựng đường dây, chúng ta chỉ cho xây dựng các đường dây từng trạm điện áp của nhà máy đến điểm đấu nối”.
Trong khi từ đầu tháng 7, nhiều hộ dân và doanh nghiệp tại TP.HCM không dám bỏ tiền hay lập dự án đầu tư, bởi Chính phủ chưa chốt giá mua điện mới, dù rằng ngành điện hứa miệng sẽ mua giá 9,35 cent. Do giá chưa được phê duyệt, ngành điện vẫn nối lưới nhận điện từ các hộ hay doanh nghiệp điện mặt trời áp mái, nhưng chưa ký hợp đồng mua bán điện. Nhà đầu tư vẫn chưa nhận được tiền bán điện trong bốn tháng qua.
Có 121 dự án được cấp phép và 210 dự án đăng ký từ khi có quyết định 11 với mức giá mua điện được quy định là 9,35 cent/kWh trong giai đoạn từ tháng 4/2017 đến cuối năm 2018. Mức giá này đã hấp dẫn các nhà đầu tư đổ vốn vào các dự án mới, khiến vỡ quy hoạch. Từ đầu tháng 7, bộ Công thương chuẩn bị dự thảo về điện mặt trời với ba mức giá: điện mặt trời trên mặt đất là 1.620 đồng/kWh (tương đương 7,09 cent), điện mặt trời nổi trên mặt nước là 1.758 đồng kWh (tức 7,69 cent) và điện mặt trời mái nhà là 2.156 đồng/kWh (tức 9,35 cent).
Ngọc Thảo – Ricky Hồ (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này