21:29 - 23/02/2018
‘Chúng tôi yêu bạn… vì vậy chúng tôi cần bạn giúp đỡ’, phó Thủ tướng Thái nói với người Nhật
Phó Thủ tướng Thái Lan Somkid Jatusripitak đã có một bài trình bày đầy thu hút hồi đầu tháng này khi ông tham dự một diễn đàn kinh tế ở Fukuoka, miền nam Nhật Bản.
Với một nụ cười rạng rỡ mà ông hiếm khi thể hiện khi xuất hiện nơi công cộng, ông hoàng kinh tế đã dành gần 10 phút trong bài phát biểu 40 phút của ông thể hiện tình cảm sâu sắc đối với Nhật Bản – từ việc khen ngợi các suối nước nóng đến các thế hệ robot. Thông điệp ông gửi đến 900 nhà đầu tư tham dự là rất đơn giản: “Chúng tôi yêu bạn … vì vậy chúng tôi cần bạn giúp đỡ.”
Hội đồng tư vấn quân sự Thái Lan rất mong muốn thu hút đầu tư, đặc biệt cho Hành lang Kinh tế phía Đông (EEC), một khu kinh tế đặc biệt mới hướng tới những công nghệ tiên tiến như hàng không và tự động hóa. Các quỹ của nhà nước và tư nhân với tổng số hơn 1,5 nghìn tỷ baht (45 tỷ USD) sẽ được đổ vào các dự án cơ sở hạ tầng, từ sân bay và cảng biển sâu tới đường sắt cao tốc và đường bộ.
Mục tiêu là kích thích tăng trưởng đã tụt hậu so với các nước trong khu vực trong những năm gần đây, đạt 3,9% vào năm 2017.
Vương quốc này là nền kinh tế lớn thứ hai của Đông Nam Á, nhưng trong nhiều thập kỷ qua đã bị mắc kẹt trong cái bẫy thu nhập trung bình với lạm phát lương khiến cho các ngành công nghiệp ít cạnh tranh hơn. “Chúng tôi cần nâng tầm và phát triển sâu rộng hơn trong giai đoạn tiếp theo”, phó Thủ tướng Somkid nói với tờ Nikkei Asian Review trong một cuộc phỏng vấn gần đây.
Đã có rất nhiều chỉ trích – kể cả từ phía ông Somkid, một nhà kinh tế học được đào tạo bài bản – đổ lỗi cho đất nước vì để phụ thuộc vào lao động giá rẻ và tài nguyên thiên nhiên quá lâu, trong khi không nâng cấp công nghệ và đào tạo công nhân lành nghề.
Để thoát khỏi bẫy, chính phủ quân sự của Thủ tướng Prayuth Chan-ocha đã đưa ra một chiến lược trong vòng 20 năm để đạt được mức thu nhập cao vào năm 2036. Điều này có nghĩa là tăng hơn gấp đôi thu nhập bình quân đầu người từ mức 5.640 đôla vào năm 2016. Quốc hội dự kiến sẽ phê duyệt kế hoạch vào tháng 7, trước cuộc tổng tuyển cử vào cuối năm 2018.
Chính phủ gọi chiến lược này là “Thái Lan 4.0” theo mô hình “Công nghiệp 4.0 của Đức”. Thái Lan xác định cách mạng 4.0 là mục tiêu quan trọng nhất của ngành công nghiệp sáng tạo dựa trên giá trị, tập trung vào 10 lĩnh vực bao gồm robot hoá, y học, hàng không, năng lượng sinh học và hóa sinh, và kỹ thuật số. Hiện nay, ngành công nghiệp nặng của Thái Lan vẫn còn ở mức 3.0.
Khu vực kinh tế đặc biệt EEC, bao gồm ba tỉnh ven biển phía đông Bangkok – Chachoengsao, Chonburi và Rayong – là trung tâm của kế hoạch này. Chính quyền quân sự hy vọng sẽ lặp lại thành công của chiến lược công nghiệp hóa bờ biển phía đông được đưa ra vào đầu những năm 1980 bởi chính phủ của ông Prem Tinsulanonda, một cựu tướng như ông Prayuth.
Sáng kiến của ông Prem đã giúp phát triển hệ thống cảng và đường xá, củng cố cơ sở hạ tầng của Thái Lan tiếp giáp các nước láng giềng như Indonesia và Việt Nam. Điều này, cùng với yếu tố lao động giá rẻ, đồng yên tăng giá và sự bùng nổ khí đốt, đã mang đầu tư từ Nhật Bản, cũng như phương Tây vào Thái Lan. Thái Lan đã trở thành một trung tâm xuất khẩu ôtô, điện tử và hóa dầu. Đến năm 1996, một năm trước cuộc khủng hoảng tài chính châu Á, tổng sản phẩm quốc nội trên đầu người đã tăng gấp 4 lần.
Hiện giờ, trước cuộc bầu cử, quốc hội được chính phủ chỉ định đã luật hoá EEC để đảm bảo rằng nó sẽ tồn tại bất kể ai lên nắm quyền. “Chúng tôi đảm bảo rằng chính phủ hoàn toàn sẵn sàng cho việc đầu tư mới”, ông Somkid cho biết thêm rằng tất cả các dự án cơ sở hạ tầng được lên kế hoạch sẽ khởi công trong năm nay hoặc năm tới.
Tại cảng Laem Chabang, cảng nước sâu lớn nhất nước này, ở tỉnh Chonburi, người ta rất chú trọng đến tiến độ. Một nhà ga mới dài 1,7km sẽ mở cửa vào năm 2028, nhưng bây giờ một số công đoạn đã sẵn sàng đi vào hoạt động từ tháng bảy này, và toàn bộ nhà ga sẽ chính thức vận hành vào năm 2023.
Theo hãng khai thác đầu cuối Hutchison Ports của Hong Kong, thời hạn được rút ngắn để đáp ứng kế hoạch mở rộng cảng của EEC.
Tại nhà ga mới, ba cần cẩu container mới được sơn màu vàng và xanh đang trải qua cuộc kiểm tra cuối cùng của các kỹ sư Trung Quốc. Các cần cẩu được cung cấp bởi nhà sản xuất thiết bị công nghiệp nặng Shanghai Zhenhua Heavy Industry và là những mô hình điều khiển từ xa đầu tiên ở Thái Lan.
Với kế hoạch bổ sung một bến mới, việc mở rộng sẽ tăng gấp ba lần công suất của cảng với 18 triệu container 20 foot/năm. Điều này sẽ đưa cảng Laem Chabang vào danh sách 15 cảng lớn nhất thế giới, tăng từ vị trí 22 trong năm 2014.
Các dự án cơ sở hạ tầng khác của EEC bao gồm việc chuyển đổi căn cứ không quân do Mỹ sử dụng trong chiến tranh Việt Nam thành một sân bay quốc tế hiện đại và tạo ra một tuyến đường sắt cao tốc từ đó đến hai cửa ngõ quốc tế hiện tại là sân bay Suvarnabhumi và Don Mueang. Đấu thầu cho dự án đường sắt này sẽ diễn ra vào tháng Chín.
Sân bay U-Tapao dự kiến sẽ không chỉ thúc đẩy thương mại và du lịch mà còn thúc đẩy đầu tư vào công nghiệp hàng không. Cũng giống như bờ biển phía đông phát triển mạnh với sự phát triển của ngành công nghiệp ôtô vào đầu những năm 1980, ý tưởng của chiến lược này là thiết lập một chuỗi cung ứng hàng không rộng khắp trong EEC để tận dụng nhu cầu máy bay đang gia tăng.
Năm ngoái, Airbus đã ký một thỏa thuận với Hãng Hàng không Thái Lan để phát triển một trung tâm bảo trì, sửa chữa và đại tu máy bay tại U-Tapao. Boeing đang thương thuyết với chính phủ về việc chế tạo các bộ phận máy bay và thiết lập một trung tâm đào tạo phi công. Nhà sản xuất lốp xe Nhật Bản Bridgestone dự định bắt đầu sản xuất lốp máy bay vào năm 2019.
Chính phủ đang lúng túng trong việc thu hút các nhà đầu tư vào các ngành công nghiệp trọng điểm. Miễn thuế doanh nghiệp sẽ kéo dài đến 15 năm, so với tối đa là 8 năm đối với các lĩnh vực đầu tư khác. Chính phủ cũng đưa ra các thị thực đặc biệt bốn năm dành cho công nhân lành nghề và các nhà điều hành cao cấp, cũng như quyền thuê đất của nhà nước lên đến 99 năm
Năm ngoái, Cục Đầu tư (BOI) đã nhận được đơn đăng ký cho 388 dự án đầu tư tại ba tỉnh, trị giá 296,89 tỷ baht, chiếm gần một nửa tổng vốn đầu tư trên toàn quốc.
Về đầu tư nước ngoài, BOI đã phê duyệt 203 dự án trị giá 119,8 tỷ baht. Nhật Bản là nhà đầu tư hàng đầu của Thái Lan chiếm gần một nửa tổng số các dự án đầu tư tại nước này.
Trung Quốc đang tìm cách gia tăng sự hiện diện của mình, thông qua sự liên kết giữa EEC và Sáng kiến Vành đai và Con đường. Công ty thương mại điện tử Trung Quốc Alibaba Group Holding đã bày tỏ sự quan tâm đến việc thành lập một trung tâm logistics tại EEC. Ngân hàng Công thương Trung Quốc (ICBC), ngân hàng lớn nhất nước này, đã ký một bản ghi nhớ với Văn phòng EEC để giúp thu hút các nhà đầu tư vào các tỉnh của EEC.
Akira Suehiro, giáo sư tại Đại học Gakushuin của Nhật Bản, nói rằng theo quan điểm của Thái Lan, buộc EEC với Sáng kiến Vành đai và Con đường sẽ thu hút được nhiều nguồn tài trợ, bao gồm từ Ngân hàng Đầu tư Cơ sở Hạ tầng Châu Á. “Không giống như sự phát triển cách đây 35 năm, số phận của EEC có thể phần lớn nằm trong tay của người Trung Quốc.”
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng việc đầu tư một mình sẽ không giúp Thái Lan thoát bẫy thu nhập trung bình.
“Chúng tôi đã bỏ lỡ cơ hội trong ba thập kỷ qua để tận dụng lợi thế đầu tư trực tiếp nước ngoài “, Nipit Wongpunya, trợ lý giáo sư thuộc Khoa Kinh tế của trường đại học Chulalongkorn, cho biết. “Các công nghệ không được chuyển giao cho các công ty Thái Lan vì Thái Lan không thành công trong việc phát triển công nghệ.”
Thái Lan đứng thứ 50 về “đổi mới” trong Chỉ số năng lực cạnh tranh toàn cầu của Diễn đàn Thế giới 2017, sau Singapore, Trung Quốc và Indonesia. Nghiên cứu và phát triển quy mô nhỏ được thực hiện trong phạm vi biên giới của nước này, trong khi phần lớn các thành phần công nghệ cao như cảm biến camera chủ yếu được nhập khẩu. Thách thức thực sự là chuyển sang các ngành công nghiệp dựa trên công nghệ, đặc biệt đối với các ngành công nghiệp thâm dụng lao động.
Để học và tiếp thu kỹ năng và công nghệ, chính phủ yêu cầu các nhà đầu tư tìm kiếm các ưu đãi của EEC để cung cấp các chương trình tập sự cho sinh viên. Các công ty sẽ bắt buộc phải nhận ít nhất 50 học viên, hoặc số lượng học viên tương đương với 10% các đội dự án EEC.
“Chúng tôi nhận ra rằng phát triển nguồn nhân lực là chìa khoá để thành công trong tương lai”, Tổng thư ký BOI Duangjai Asawachintachit nói. “Chúng tôi muốn khu vực tư nhân tham gia hoặc đóng góp nhiều hơn vì cuối cùng thì họ cũng là những người hưởng lợi.”
Ưu tiên khác là cải thiện giáo dục khoa học sớm. Ở khía cạnh này, Thái Lan đứng ở vị trí thấp nhất các nước có thu nhập trung bình ở Đông Nam Á, theo chỉ số của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF).
Một cơ sở giáo dục đầy triển vọng nằm nép mình trong những khu rừng tươi tốt của Rayong. Tại Học viện Khoa học Kamnoetvidya, hay KVIS, một trường trung học chuyên sâu về công nghệ được tài trợ bởi công ty dầu khí quốc gia PTT, học sinh mặc áo thun màu tím với cổ áo màu xanh lá cây nghe giáo viên từ khắp nơi trên thế giới giảng. Các bài giảng được giảng dạy bằng tiếng Anh. “Hệ thống nào trong tai có chức năng hỗ trợ cân bằng?” một giáo viên sinh học từ Úc hỏi. “Ống bán khuyên màng”, một sinh viên trả lời, với sự trợ giúp của một giáo viên trợ giảng ngôn ngữ.
Trường nội trú chỉ có 18 học sinh/lớp, và trung bình có 70 người nộp đơn cho 1 suất học. Chi phí hàng năm cho mỗi học sinh khoảng 880.000 baht, nhưng lệ phí tuyển sinh được miễn trong cả ba năm.
“Chất lượng giáo dục không cao đồng nghĩa với việc các sinh viên tài năng sẽ ra nước ngoài để học”, ông Thongchai Cheprecha, hiệu trưởng của KVIS cho hay “nhưng tôi nói với sinh viên của tôi rằng ngay cả khi họ học ở nước ngoài, họ nên quay về để giúp phát triển đất nước, trở thành những Steve Jobs tiếp theo và thay đổi Thái Lan sang một nước sản xuất.”
Tuy nhiên, một cuộc khảo sát do WEF tiến hành với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp cho thấy các công ty có một lo lắng lớn hơn: rối loạn chính trị
Những thay đổi thường xuyên trong chính phủ, bao gồm 19 cuộc đảo chính quân sự từ năm 1932, đã dẫn đến sự chậm trễ và hủy bỏ các dự án cơ sở hạ tầng lớn và những thay đổi đột ngột trong các chính sách đầu tư. Các điều kiện kinh doanh dưới thời chính quyền hiện tại có vẻ bình lặng hơn. Các hạn chế hiện nay sẽ được dỡ bỏ khi chiến dịch tranh cử bắt đầu.
Trong hơn một thập kỷ qua, xã hội Thái Lan đã bị giằng xé giữa các tầng lớp thượng lưu ở Bangkok, những người trở lại quân đội, nông dân và những người có thu nhập thấp khác ủng hộ cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra. Các cuộc biểu tình công khai lớn đã bùng nổ khắp nơi.
“Các công ty Nhật Bản đã tiếp tục đầu tư vào Thái Lan trong những thập kỷ qua, bất kể tình hình chính trị, bởi vì các cơ sở hạ tầng và chuỗi cung ứng đã được thành lập và hoạt động ổn định ở nước này”, giáo sư Suehiro của Đại học Gakushuin cho biết. Tuy nhiên, khi các công nghệ như internet vạn vật bắt đầu được ứng dụng vào sản xuất ở Trung Quốc hoặc Đông Nam Á, lợi thế đó của Thái Lan có thể dễ dàng biến mất.
Ngân Giang (theo Nikkei)
Theo Thời Đại
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này