09:01 - 07/08/2016
‘Hình sự hóa’ tiếp tục ám ảnh doanh nghiệp xuất bản
Các công ty xuất bản đang phản ứng dữ dội bởi sự vô lý khó hiểu của Điều 344, Bộ luật Hình sự 2015.
Việc hình sự hóa hoạt động xuất bản đang “đổ thêm dầu vào lửa” khi nó gây bức xúc không chỉ cho doanh nghiệp xuất bản.
Điều mà dư luận xã hội đang bức xúc nhất là hành vi in lậu, sao chép, làm giả sách và ấn phẩm văn hóa xâm hại đến bản quyền tác giả, tác phẩm thì Bộ luật Hình sự (BLHS) lại bỏ qua. Ngược lại, Điều 344, BLHS lại nhắm vào xử phạt nặng những người vi phạm về mặt thủ tục hành chính.
Phạt nặng “hình thức” bỏ qua “nội dung”
Theo phân tích của ông Lê Hoàng – Phó chủ tịch Hội xuất bản Việt Nam, Điều 344 BLHS 2015 quy định “Tội vi phạm các quy định về hoạt động xuất bản” với mực phạt cao nhất đến 2 năm tù.
Điều 344 quy định có 6 hành vi phạm tội như: Không tuân thủ quy định về biên tập và duyệt bản thảo nhưng vẫn xuất bản xuất bản phẩm; không nộp xuất bản phẩm lưu chiểu nhưng vẫn phát hành xuất bản phẩm…
Đây là những hành vi chỉ sai sót về mặt nghiệp vụ không đáng bị phạt tù. Nếu hành vi này gây hậu quả làm chết người, vi phạm điều cấm của Luật xuất bản 2012 hay gây tác hại xã hội, nguy hiểm cho cộng đồng thì bị phạm tội thì không sao.
Đây hoàn toàn là quy trình nghiệp vụ thì tại sao lại hình sự hóa?
Nhưng đáng nói hơn cả, hoạt động in lậu lại chưa được đưa vào Luật Hình sự 2015. Ông Nguyễn Văn Phước – Giám đốc Cty sách First News bức xúc, một biên tập viên, nhân viên hành chính… sơ suất trên một cuốn sách có giấy phép xuất bản có thể phạt phá sản và bị ngồi tù.
Trong khi một trùm in lậu làm giả, in lậu 10.000 cuốn sách không hề có giấy phép hành nghề, giấy phép xuất bản, dùng hóa đơn tài chính giả… khi bị bắt quả tang vẫn chỉ bị phạt hành chính trên 10 triệu đồng.
Một số chuyên gia trong lĩnh cực pháp luật cho rằng, BLHS đang hướng đến xử phạt các tội về mặt “hình thức”.
Nhưng lỗi về mặt “nội dung” đó là vi phạm về bản quyền gây tác hại lớn đến quyền lợi tác giả, làm triệt tiêu tinh thần sáng tạo thì điều luật này lại bỏ qua.
Đây là sự chệch hướng về mặt chủ trương, khi Nhà nước ta đang tích cực cải cách thủ tục hành chính theo hướng đơn giản hóa và dễ dàng cho mọi cá nhân, DN.
Đồng thời, bảo vệ bản quyền tác giả, tác phẩm cũng là một xu hướng mà Việt Nam buộc phải thực hiện theo đúng tinh thần hội nhập.
Quy trình làm luật…có vấn đề
Không ít người đã đặt vấn đề “phản ứng về điều 344 của ngành xuất bản” có phải là hiện tượng “tát nước theo mưa”?
Tại sao những phản ứng trên được thực hiện khi BLHS đã bị lùi thời hạn áp dụng vì mắc nhiều lỗi? Tuy nhiên, rõ ràng những phân tích của các DN xuất bản là hoàn toàn có cơ sở.
Như vậy, trong quá trình xây dựng BLHS những đối tượng liên quan và chịu tác động trực tiếp là DN ngành xuất bản đã không được tham gia đóng góp ý kiến một cách phù hợp.
Đại diện một nhà sách cho rằng, hình sự hóa các vấn đề mà xưa nay chúng ta xem nó như là hành chính, chỉ mang tính chất quy trình, nghiệp vụ thì khó ai có thể chấp nhận được.
Bà Minh Phương – Sở Thông tin Truyền thông TPHCM cho rằng, hành vi và hậu quả là mối quan hệ tất yếu, đặc biệt là trong Bộ Luật hình sự.
Nhưng Điều 344 chỉ quy định về các hành vi mà chưa thấy nói gây hậu quả nghiêm trọng như thế nào. Nếu là vấn đề an ninh quốc gia thì BLHS đã có quy định tài Điều 117.
Theo đó, quy định khá đầy đủ “tội làm, tàng trữ, phát tán, hoặc tuyên truyền thông tin tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước cộng hòa XHCN Việt Nam”.
Ở góc độ bình tĩnh hơn, một số DN xuất bản cho rằng, BLHS cần quy định tội danh cho một số hành vi mang tính chất nghiêm trọng trong lĩnh vực xuất bản. Nhưng luật cần quy định rõ danh giới giữa xử phạt hành chính và hình sự.
Bà Hồng Vân – Giám đốc Chi nhánh NXB Chính trị Quốc gia ở TP HCM cho rằng, những chế tài xử lý có thể bằng các biện pháp như xử phạt vi phạm hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự đối với cá nhân và tổ chức là điều cần thiết.
Tuy nhiên, luật phải phân định rõ hành vi nào sẽ thuộc phạm vi xử lý bằng hình thức xử phạt hành chính, hành vi nào chịu trách nhiệm hình sự.
Vì nó tác động đến toàn hộ hoạt động của ngành xuất bản nói riêng và của hoạt động văn hóa tư tưởng cả nước nói chung.
Theo DĐDN
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này