09:35 - 09/01/2019
Gạo ngon dễ bán, gạo dở ế rề
Dù có nhận định khác nhau, nhưng hầu hết giới doanh thương lúa gạo đều cho rằng năm 2019 là khởi đầu chu kỳ tăng giá.
Tuy nhiên, từ năm 2019, bán gạo sẽ khó khăn hơn do thị trường cần gạo tiêu chuẩn, gạo thương hiệu, nhất là với thị trường Trung Quốc.
Bán gạo khó hơn
Thị trường xuất khẩu gạo đang có bước chuyển biến rõ rệt từ lượng sang chất, gắn liền với đòi hỏi tiêu chuẩn, xuất xứ nguồn gốc rõ ràng. Năm 2018, Việt Nam tuy bán được hơn 6 triệu tấn gạo, mang về khoảng 3,2 tỷ USD, nhưng cơ cấu nhóm gạo xuất khẩu thay đổi rõ rệt khi gạo thơm, gạo nếp chiếm tới hơn 40%, thay vì chỉ dưới 30% như trước đây. Xuất khẩu gạo không còn dễ dàng, đó là dòng gạo cấp thấp bán vào thị trường tập trung, dễ tính như Philippines, Malaysia, Indonesia, châu Phi, Iraq, Cuba… Nay, chính các quốc gia này cũng đòi hỏi gạo thơm, hạt dài. Đặc biệt với thị trường Trung Quốc, vốn luôn chiếm 1/3 sản lượng bán gạo của Việt Nam. Năm 2018, sản lượng gạo Việt Nam xuất sang Trung Quốc lần đầu giảm mạnh, chỉ còn khoảng 1,3 triệu tấn sau nhiều năm ở mức hơn 2 triệu.
Trung Quốc mỗi năm cần khoảng 5,32 triệu tấn gạo, số này duy trì mười năm nay. Chính sách nhập gạo được chia một nửa cho khối doanh nghiệp nhà nước, còn một nửa cho khối tư nhân và doanh nghiệp nước ngoài. Trước đây, Trung Quốc còn khá dễ tính kiểm soát gạo nhập khẩu, nhưng qua 2018, nước này bắt đầu siết chặt kiểm tra, đặc biệt là với tình hình mua bán tiểu ngạch, khiến nhiều lô hàng gạo của Việt Nam bị dội lại. Cũng từ giữa năm 2018, Trung Quốc tiến hành kiểm soát nguồn gốc, chất lượng…, đồng thời chỉ cấp giấy phép bán gạo cho 22 doanh nghiệp gạo Việt Nam. Việc cấp phép không đồng nghĩa sẽ bỏ qua công tác hậu kiểm và đầu năm 2018, từng có ba doanh nghiệp bị tước giấy phép, diễn biến này cho thấy năm 2019, xuất khẩu gạo còn khó khăn hơn ở thị trường hơn 1 tỷ dân này.
Trong cuộc họp bàn về xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc do bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn tổ chức mới đây tại TP.HCM, ông Nguyễn Ngọc Nam, chủ tịch hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cũng nói VFA có 152 thành viên, nhưng chỉ có 22 doanh nghiệp được Trung Quốc cấp phép nhập khẩu, và chính sách tăng thuế đối với nếp lên 50% đã khiến sản lượng xuất khẩu gạo sang đây sụt giảm mạnh trong năm 2018. Do đó, ông Nam đề nghị bộ Công thương cần khẩn trương đàm phán để phía Trung Quốc cấp phép bổ sung cho các doanh nghiệp
Việt Nam có nhu cầu.
Tổ chức Nông lương thế giới (FAO) nhận định thương mại gạo thế giới năm 2019 sẽ đạt khoảng 47,5 triệu tấn và nhu cầu nội địa cao, sẽ buộc các nước châu Phi quay trở lại thị trường quốc tế để nhập khẩu gạo. FAO cũng dự báo xu hướng sử dụng gạo thơm, gạo chất lượng cao sẽtăng lên, thay thế dần gạo cấp thấp ở nhiều quốc gia.
Làm gạo có thương hiệu, nguồn gốc
Thực ra, nguồn cung gạo chất lượng cao là sự tuyển chọn từ những giống lúa có tên tuổi, độ tin cậy vào quy trình canh tác từ ngoài đồng; và việc chế biến gạo ngon, sạch gắn với phân khúc thu nhập cao, hữu cơ… nhưng sản lượng còn giới hạn. Ông Hồ Quang Cua, trưởng nhóm tác giả dòng lúa ngon ST, nhận định: trong mười năm qua, các giống lúa đoạt giải gạo ngon toàn cầu từ Thái Lan, Campuchia, Myanmar… đều là các giống lúa cổ truyền dài ngày, năng suất thấp, trong khi giống lúa thơm ST24 của Việt Nam có ưu thế ngắn ngày (90 ngày), năng suất cao hơn, có tính kháng bệnh tốt hơn hẳn một số giống lúa cổ truyền, và nhờ chất liệu di truyền mùi thơm dứa (Nam) và cốm (Bắc), được lai tạo mang hương vị thơm ngon, chất lượng đặc trưng của gạo Việt, nhờ tính thích nghi rộng… nên nông dân có thể canh tác 2 vụ/năm. Triển vọng mở rộng diện tích để tăng nguồn cung xuất khẩu tốt hơn nhiều,so các nước trồng lúa mùa.
Cũng từ giống ST, ba năm qua, vùng lúa thơm đặc sản với dòng ST24 đã mở rộng ở các tỉnh Bến Tre, Trà Vinh, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang…khoảng 30.000ha. Hiện nay, ở một số tỉnh như Hải Phòng, Thái Bình, Quảng Trị, Quảng Nam, Bình Thuận, Vũng Tàu, Lâm Đồng… đang tìm giống lúa ST24 trồng thử nghiệm. Trong khi một số nhà khoa học cho rằng, ST24 có thể chen vào thị trường “ngách” nhưng ngược lại, nhiều nhà kinh doanh cho rằng, cần hỗ trợ các công ty làm ăn bài bản đầu tư thành vùng nguyên liệu có kiểm soát, để nhanh chóng mở rộng nguồn cung ST24 mang thương hiệu quốc gia.
Ông Phạm Thái Bình, giám đốc công ty nông nghiệp công nghệ cao Trung An, TP Cần Thơ, cho biết trong năm 2018 xu hướng mua gạo thơm, ngon đang tăng lên. Cũng năm này, Trung An xuất khẩu 140.000 tấn gạo và dự kiến tăng thêm 20.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu khoảng 2.500 tỉ đồng năm 2019.
“Giống lúa Đài Thơm 8 đang tăng nhanh hơn ở vùng trồng lúa Jasmine 85, do giống này cần tăng độ thuần và nâng tính kháng sâu bệnh. Đối với giống lúa Japonica, phụ thuộc vào thị trường xuất khẩu, nên tăng – giảm tuỳ theo đặt hàng”, ông Bình nhận xét.
Trước những diễn biến mới từ thị trường gạo, thay vì một doanh nghiệp chào bán lủ khủ nhãn hiệu gạo khác nhau, không ghi tên giống lúa sản xuất, không biết theo tiêu chuẩn nào thì nay, đã tập trung vào nhãn hàng và hệ thống nhận diện chuẩn mực hơn.
Gạo Việt chưa có thương hiệu tại Trung Quốc. Đại diện tham tán Việt Nam tại thị trường Trung Quốc cho biết, một khó khăn khác đó là Việt Nam chưa có thương hiệu gạo lớn. Tại các siêu thị lớn, nhiều thương hiệu gạo lớn của Thái Lan, Campuchia, Myanmar đã bắt đầu xuất hiện trên các kệ với các loại gạo thơm, giá trị cao, đủ sức cạnh tranh với gạo thơm của Việt Nam. Do đó, nếu chúng ta xuất khẩu gạo cao cấp, nên bán tại các thành phố lớn. Đối với gạo nguyên liệu, nên bán sang các vùng Tây Nam. Đặc biệt, tại đây có nhu cầu cao về gạo nếp để sản xuất rượu.
Hoàng Lan – Đức Toàn (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này