16:30 - 31/05/2018
Số phận hạt gạo châu Á
Gạo vẫn sẽ là cây trồng quan trọng nhất trong vùng, món chính trong các chế độ ăn uống và là một biểu tượng của văn hoá châu Á, nhưng sẽ không còn chiếm ưu thế trong những năm tới.
Giờ ăn trưa tại quận Ximending, TP Đài Bắc, là một phép thử về ý chí và sự kiên nhẫn của du khách và người dân địa phương chen chúc tại các nhà hàng và quầy thức ăn đường phố để chọn bánh bao hấp và chiên, mì sợi mỏng, bánh xèo, đồ nướng và các món tráng miệng.
Ở thiên đường ẩm thực này, cơm là món chỉ thi thoảng xuất hiện trên các thực đơn và các mâm. Một thời từng là món chính trong chế độ ăn uống của dân Đài Loan, mức tiêu thụ gạo đầu người đã giảm xuống 2/3 trong vòng 50 năm, theo cơ quan Lương nông (FAO) của Liên hiệp quốc, nhường chỗ trên mâm cho các loại “cây trồng thông minh” và “siêu thực phẩm”.
Đây là sự sụt giảm mạnh nhất ở châu Á. Các xu hướng trên lục địa hiện nay như đô thị hoá, thu nhập tăng lên, biến đổi khí hậu và các quan ngại về sức khoẻ và nguồn cung thức phẩm đã khiến người ta tìm đến những thức thay thế trong tương lai, như kê và nhiều protein hơn.
“Tôi ăn nhiều cơm hồi nhỏ nhưng bây giờ tôi ăn nhiều rau, cá và thịt hơn. Tốt cho sức khoẻ hơn! Mọi người tốn tiền thức ăn nhiều hơn, và họ muốn ăn bảo đảm cho sức khoẻ, trong khi cơm không phải là một chọn lựa lành mạnh”, Guan-Po Lin, 24 tuổi, đến Đài Bắc học đại học, nhận định.
Khoảng 90% lượng gạo sản xuất và tiêu thụ trên thế giới là ở châu Á, lục địa chiếm 60% dân số thế giới. Tuy nhiên, các xu hướng đã rõ ở Đài Loan, Hàn Quốc và Hong Kong, tiêu thụ gạo giảm đáng kể khi chế độ ăn uống thay đổi. Tiêu thụ đầu người đã giảm khoảng 60% ở Hong Kong tính từ năm 1961, và gần một nửa ở Nhật. Ở Hàn Quốc tiêu thụ gạo giảm 41% từ năm 1978, theo dữ liệu của FAO. Bên cạnh đó mức tiêu thụ cá, thịt, sữa, rau quả tăng lên đáng kể.
Gạo vẫn sẽ là cây trồng quan trọng nhất trong vùng, món chính trong các chế độ ăn uống và là một biểu tượng của văn hoá châu Á, nhưng sẽ không còn chiếm ưu thế trong những năm tới khi các thức mới rộ lên, David Dawe, kinh tế gia cao cấp của FAO ở Bangkok, nhận định. Ông nói: “Đó là tương lai cho châu Á – người dân được nuôi dưỡng tốt hơn, sẽ hoạt động tốt hơn. Quý vị không làm được làm được vậy khi chỉ nhồi toàn cơm; quý vị cần nhiều cá, thịt và rau quả hơn”.
Gạo đâu chỉ dành cho người giàu
Ở châu Á, gạo được người giàu tiêu thụ hầu hết và chỉ trở nên phổ biến kể từ cuộc cách mạng xanh vào những năm 1960, khi các chính phủ đưa các giống năng suất cao hơn và các loại phân bón tốt hơn vào canh tác để cải thiện sản lượng và nuôi sống dân số đang tăng nhanh. Ở Đài Loan, kê là thức chính của người dân bản địa và nông thôn, và là thức quan trọng hơn gạo trong cúng kiến. Ở Ấn Độ, suy dinh dưỡng là một lý do chính phủ đẩy mạnh trồng kê vốn giàu protein, xơ và vi dưỡng chất hơn gạo và lúa mì, theo S. K. Gupta, nhà khoa học chủ chốt của viện Nghiên cứu cây trồng quốc tế trên vùng nhiệt đới bán khô hạn ở Hyderabat. “Trong lịch sử, một bộ phận lớn dân chúng ăn kê và bắp, nhưng khi họ chuyển dịch về các vùng đô thị, họ chuyển sang ăn gạo và lúa mì”, Gupta nói.
Việc bớt ăn gạo ở các nước giàu có được giải thích bởi luật Bennett cho rằng thu nhập tăng, người dân ít mua các loại tinh bột như gạo hơn, Dawe nói. Gạo được coi là thứ phẩm khi thu nhập đầu người đạt đến 2.364 USD ở các nước châu Á, theo ước tính của FAO. Các thay đổi cũng rõ ràng hơn ở Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á, nơi người dân đang ăn một chế độ giàu protein hơn với nhiều thịt và cá hơn, theo Dawe.
Ở Philippines, một trong những nước nhập khẩu gạo nhiều nhất, chính phủ đã xem xét những sản phẩm thay thế như bắp, chuối, khoai lang, mì, khoai môn và adlai, một loại ngũ cốc gia truyền còn có tên là Nước mắt của Job.
Khuyến khích thức ăn mới
“Phải mất nhiều thời gian hơn để người dân bị kích thích bởi các loại hạt cấp thấp như kê ngón tay, bo bo, kê kodo. Chúng tôi giới thiệu các hạt đó theo cách mới để thu hút thế hệ hiện nay”, Thomas Zacharia, đầu bếp đối tác của nhà hàng hàng đầu châu Á Bombay Canteen, nói.
Sản lượng quinoa tăng hơn 70% từ năm 2000 – 2014 ở những nước trồng hàng đầu, theo FAO, vì loại này được bán như một thứ “siêu thực phẩm”.
FAO khuyến khích thay thế gạo bằng các loại “cây trồng thông minh”. FAO cũng khuyến khích nuôi-trồng kiểu như lúa tôm, lúa cá để cải thiện thu nhập cho nông dân. “Nông dân châu Á trồng lúa không giàu lên được”, Kundhavi Kadiresan, đại diện FAO châu Á, nói.“Các nước cũng bắt đầu gặp phải những vấn đề về suy dinh dưỡng, thiếu vi chất và béo phì.Gắn với cây lúa có nghĩa là trái cây và rau củ không tăng lên, giá cả không phải chăng”, ông giải thích thêm.
Trần Bích (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này