09:18 - 09/06/2020
‘Đường mây’ thích nghi với Covid-19
Một số chuyến bay quốc tế bắt đầu nối lại vào giữa tháng 5, mở ra viễn cảnh hồi phục cho ngành công nghiệp hàng không. Giờ đây, hành khách buộc phải quen với hàng loạt phiền toái mới: vé mắc hơn, tiện ích và dịch vụ bị cắt bỏ, quan trọng hơn là vẫn có thể bị cách ly 14 ngày ở sân bay đến! Tuy nhiên, hành lang bay an toàn và hợp tác song phương lại là giải pháp mới cho hàng không giữa đại dịch!
Vé mắc hơn, dịch vụ cắt giảm
Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế (IATA) nói giá vé máy bay quốc tế lẫn quốc nội sẽ đắt hơn khoảng trên 50%. Tuy nhiên, nhiều tiện ích, dịch vụ sẽ bị cắt bỏ. IATA cũng nói rằng số chỗ trên máy bay và số tuyến bay cũng ít hơn nhiều so với trước.
Dịch vụ trên chuyến bay cũng thay đổi. Tại Thái Lan, hành khách không được phục vụ thức ăn hoặc nước trong suốt chuyến bay và phải luôn đeo khẩu trang. Các bữa ăn của hạng bay thương gia (business class) cũng bị tinh giản thành những món ăn đóng gói sẵn. Ngay cả các hãng danh tiếng như Emirates, Air Canada và British Airways cũng phải chấp nhận tình trạng này. “Khi các chuyến bay nối lại, chúng ta còn rất nhiều việc phải làm. Vẫn còn nỗi sợ tiềm ẩn đối với khách bay. Đó không phải là con đường dễ dàng và thuận tiện khi chúng ta đi du lịch nữa, bởi tất cả các biện pháp đã, đang và sẽ được áp dụng”, Subhas Menon, người đứng đầu của hiệp hội Các hãng hàng không châu Á – Thái Bình Dương (AAPA), phát biểu với hãng Reuters.
Tự động hoá
Tự động hoá cũng gia tăng, các hãng như Qantas Airways chẳng hạn, yêu cầu hành khách tự thực hiện check-in trên mạng hoặc tại các máy check-in ở sân bay, để hạn chế tiếp xúc với nhân viên của hãng và các khách bay khác. Loại hộ chiếu điện tử cũng được các hãng bay và hải quan các nước ưu tiên, bởi mọi thông tin và dữ liệu sinh học của hành khách đã được lưu trong con chip điện tử trên hộ chiếu. “Hơn lúc nào hết, ngành hàng không luôn hướng đến một tương lai là cả hành trình bay dài đều được thao tác trên smartphone”, Sumesh Patal của hãng công nghệ SITA, phát biểu.
Bỏ trống ghế giữa
Khi lên máy bay, một trong những vấn đề gay tranh cãi nhất là có nên bỏ trống ghế giữa hay không. Điều này sẽ giới hạn số chỗ trên máy bay chỉ còn 2/3, khiến các hãng bay không thể tạo ra lợi nhuận mà không tăng giá vé.
Tại Malaysia và Indonesia, số chỗ trên máy bay phải để trống một nửa. Và hãng hàng không Qantas của Australia cung cấp khăn ướt, nhưng ghế giữa lại không để trống.
Và ngay cả quy định đối với các đường bay trong nước và quốc tế cũng khác nhau, tạo tâm trạng không thoải mái cho hành khách. Afif Zakwan, 20 tuổi, gần đây bay với hãng Malaysia Airlines trên một tuyến bay nội địa, đã nói rằng: “Tôi thấy thoải mái khi bay trên một tuyến bay nội địa đầy hành khách. Nhưng hiện giờ, tôi sẽ không bay như thế trên một tuyến bay đi nước ngoài”.
“Khi có nhiều hành khách đi lại hơn vì bất cứ lý do gì, sự tin tưởng của khách đối với hãng bay và sức mạnh của việc truyền tải kinh nghiệm qua miệng của một hành khách, có đủ sức mạnh để mang lại sự hồi phục của ngành hàng không”, Mayur Patel, từ công ty dữ liệu hàng không OAG Aviation, nhận định.
Trong khi đó, một quan chức của văn phòng hàng không dân dụng Nhật Bản (JCAB) nói rằng, tình trạng ghế giữa để trống “rất gây tranh cãi”. Ông cho rằng, vấn đề có thể tạo tình trạng bất công nếu các hãng áp dụng không nghiêm túc. Ông nhấn mạnh “điều chính yếu là quốc gia mà máy bay cất cánh sẽ hợp tác nhịp nhàng với quốc gia nơi máy bay hạ cánh”. Trong khi đó, các hãng bay nói các biện pháp giãn cách xã hội, như cách bỏ trống ghế giữa, là biện pháp phi thực tế. Bác sĩ Ian Hosegood, phụ trách các vấn đề y khoa của Qantas Group cho rằng, hãng Qantas tin rằng biện pháp này không giúp giữ mức lây nhiễm thấp.
“Dữ liệu cho thấy việc nhiễm virus corona trên máy bay là rất thấp. Điều này là tổng hợp một số yếu tố, bao gồm hệ thống lọc không khí bên trong cabin, mọi người không ngồi đối diện nhau và ghế tựa cũng khá cao như là vật cản vật lý hữu hiệu”, bác sĩ Hosegood khẳng định.
Trong một buổi họp báo cuối tháng 5, CEO Qantas Alan Joyce nói rằng, giãn cách xã hội sẽ giảm thiểu sức chứa của một máy bay 128 chỗ xuống chỉ chở được 22 hành khách. “Điều này đồng nghĩa là giá vé sẽ tăng 8 – 9 lần so với mức giá hiện tại”, vị CEO phát biểu.
Hành lang bay an toàn
Đầu tháng 5/2020, Trung Quốc và Hàn Quốc đạt được thoả thuận mở một hành lang bay được kiểm soát chặt chẽ giữa thủ đô Seoul của Hàn Quốc với mười điểm đến ở Trung Quốc, bao gồm Thượng Hải, Thiên Tân và Trùng Khánh. Nếu không có thoả thuận này, doanh nhân Hàn Quốc sẽ bị cách ly 14 ngày sau khi nhập cảnh Trung Quốc.
Trung Quốc đang đàm phán với hơn mười nước châu Á – Thái Bình Dương về việc mở cửa biên giới đối với doanh nhân Trung Quốc đang làm ăn tại các thị trường này. Tờ Wall Street Journal dẫn các nguồn ngoại giao thạo tin nói rằng, các thảo luận này chỉ ở dạng chưa chính thức. Kênh giải quyết nhanh fast track – theo dõi nhanh này đòi hỏi doanh nhân Hàn Quốc phải kiểm tra sức khoẻ tại các cơ sở y tế được chỉ định không quá 72 giờ trước khi khởi hành. Khi nhập cảnh Trung Quốc, thương gia phải trình chứng nhận âm tính với virus corona và phải qua xét nghiệm PCR một lần nữa. Kênh này cũng sẽ được áp dụng với Nhật Bản, nếu số ca nhiễm bệnh ở nước này thuyên giảm vào cuối tháng 5.
Thoả thuận Trung – Hàn có thể được xem như hình mẫu cho các hãng hàng không bị đẩy vào cuộc khủng hoảng tồi tệ chưa có tiền lệ, và cho các nước đang xoay xở để kiếm thêm nguồn thu từ ngành du lịch, khi thế giới bước vào suy thoái sâu. Tuy nhiên, thoả thuận này cũng cho thấy thách thức lớn nhất của việc nối lại các đường bay thương mại quốc tế: hiện vẫn có rất ít các thoả thuận về các biện pháp bảo vệ để giới hạn nguy cơ lây nhiễm Covid-19 xuyên biên giới.
Gỡ bỏ hàng rào kiểm dịch và mở cửa biên giới, đồng nghĩa với đối diện nguy cơ lây nhiễm cao. Khách quay trở lại từ các điểm nóng như Iran, Italy và New York từng làm bùng phát những đợt lây nhiễm mới, nên các hãng hàng không và sân bay đang kêu gọi cùng hợp tác đối phó. Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) dự kiến sẽ đưa ra các hướng dẫn áp dụng toàn cầu vào cuối tháng 5 này.
“Các quy định cần phải linh hoạt, dễ áp dụng và có thể hoán chuyển”, Philippe Bertoux, chủ tịch Lực lượng phản ứng nhanh nhằm hồi phục hàng không sau Covid-19 của ICAO, nhận định.
Cho đến giờ vẫn chưa có quy định về tỷ lệ lây nhiễm như thế nào, hoặc các yêu cầu về sức khoẻ để đánh giá một quốc gia là an toàn, có thể mở cửa bầu trời trở lại hay khi nào lại phải đóng cửa. Hành khách cũng phải tự quyết định về an toàn của mình khi bay.
Khi hành khách đến nơi, vấn đề quan tâm đầu tiên là cách ly. Trung Quốc và Hàn Quốc hiện có những quy định song phương về cách ly và xét nghiệm hành khách. Còn lại phần lớn các nước là áp dụng quy định cách ly 14 ngày đối với khách nhập cảnh.
Ngành hàng không dân dụng nói rằng quy định đó sẽ giết chết nhu cầu bay của hành khách. Trong một khảo sát vào tháng 4/2020, IATA nhận được câu trả lời rằng 69% du khách sẽ không bay nữa nếu hàng rào cách ly 14 ngày vẫn còn đó.
Bất cứ giải pháp nào “cũng phải tạo niềm tin cho hành khách rằng, họ sẽ được du lịch an toàn và không gặp phiền toái nào. Và giải pháp đó cũng tạo yên tâm cho các chính phủ, rằng họ sẽ được bảo vệ, không nhập thêm bất cứ ca nhiễm virus corona nào”, tổng giám đốc kiêm CEO IATA Alexandre de Juniac phát biểu cuối tháng 5.
Xây dựng khu vực an toàn
Estonia, Latvia và Lithuania bắt đầu gỡ bỏ các hạn chế đi lại giữa ba nước vùng Baltic từ ngày 15.5. Liên hiệp châu Âu cũng hình thành rất sớm các bộ tiêu chí, hướng dẫn khi du lịch trong khối này. Các biện pháp uỷ ban châu Âu (EC) khuyến nghị bao gồm: kiểm tra thân nhiệt tại sân bay, luôn đeo khẩu trang, hạn chế đi lại trong khoang hành khách, tiết giảm dịch vụ ăn uống trên máy bay, và giảm các tiếp xúc cá nhân trong suốt hành trình. Hãng hàng không giá rẻ Ryanair còn có quy định riêng: hành khách không được xếp hàng chờ toilet trên máy bay.
Australia và New Zealand cũng thảo luận về việc nối lại các chuyến bay giữa hai nước vốn cách nhau ba giờ bay. Cả hai nước này đã chặn được bùng phát dịch bệnh và bắt đầu gỡ dần các lệnh phong toả ở các thành phố lớn.
“Cả hai có niềm tin rất lớn đối với nhau và cả tin tưởng trong việc chia sẻ dữ liệu. Vì thế, sự hợp tác này khó có thể là hình mẫu cho nhiều quốc gia khác. Chúng ta cần phải chắc chắn rằng tỷ lệ lây nhiễm Covid-19 ở mỗi nước rất thấp hoặc tương đương nhau”, Emma McBryde, giáo sư về bệnh truyền nhiễm và miễn dịch học tại đại học James Cook ở bang Queensland, nhận định.
Về lâu dài, hình thức hành lang khu vực hay hợp tác song phương “có thể là một mô hình tốt cho thị trường hàng không và du lịch quốc tế mở cửa dần”, CEO Qantas Alan Joyce phát biểu với hãng Bloomberg.
Điều này cũng tạo tiền lệ cho ngành hàng không. “Nếu chúng ta gặp phải chủng virus mới khác, khả năng ứng phó, kiểm soát và lèo lái toàn ngành công nghiệp hồi phục sẽ thực sự hữu hiệu hơn”, nhà phân tích Calvin Wong – thuộc hãng JPMorgan Chase ở Hong Kong, chuyên theo dõi các hãng hàng không trong khu vực – nhận xét.
Ricky Hồ (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này