15:56 - 18/02/2020

Chính phủ không đồng ý gia hạn ATIGA cho ngành mía đường

Thủ tướng khẳng định, Chính phủ yêu cầu tổ chức lại sản xuất ngành mía đường để có năng suất tốt, phù hợp với hội nhập. Chính phủ không đồng ý việc tiếp tục đề nghị gia hạn ATIGA cho ngành mía đường.

Niên vụ 2018-2019 cả nước sản xuất chỉ 1,17 triệu tấn, với diện tích trồng mía giảm 30% – 60% so với các năm trước và có 17/30 nhà máy đường thu‌a lỗ, mấ‌t vốn chủ sở hữu.

Tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho ngành mía đường, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ: “Nhà nước thì quyết tâm và có những giải pháp ủng hộ, nhưng Nhà nước không bao cấp cho ngành mía đường, mà yêu cầu ngành mía đường phải cạnh tranh sòng phẳng trong bối cảnh hội nhập quốc tế”.

Theo Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam (VSSA) Cao Anh Đương, niên vụ 2017-2018, cả nước sản xuất được 1,47 triệu tấn đường. Niên vụ 2018-2019 chỉ còn 1,17 triệu tấn, với diện tích trồng mía giảm 30% – 60% so với các năm trước và có 17/30 nhà máy đường thu‌a lỗ, mấ‌t vốn chủ sở hữu.

Trong bối cảnh ngành mía đường đang chịu nhiều sức ép từ tình trạng gian lận thương mại, buôn lậu đường ngày càng gia tăng và khó thể kiểm soát, việc gia nhập và thực thi Hiệp định ATIGA từ ngày 1/1/2020 tạo ra những áp lực rất lớn đối với ngành mía đường.

Cụ thể, Chủ tịch VSSA cho hay, các nước Thái Lan, Indonesia và Philippines dù đã thực hiện dỡ bỏ hàng rào thuế quan và hạn ngạch, nhưng đường nhập khẩu vào nước họ sẽ phải nằm chờ tại kho dự trữ mà không được “tự do” bán vào thị trường nội địa, nếu như chưa được sự đồng ý của cơ quan thẩm quyền.

Cùng với đó, nhiều nơi còn dựng lên những hàng rào kỹ thuật thông qua các quy định, các giấy phép, các loại phí… để đảm bảo rằng đường nhập khẩu từ ASEAN được tự do thông quan nhưng khó thâm nhập vào các kênh phân phối, tiêu thụ, buôn bán và sử dụng tại thị trường nội địa.

Thậm chí, các nước còn có nhiều hỗ trợ cho ngành đường “lẩn” trong những chính sách tưởng chừng như hỗ trợ chung chung như nghiên cứu phát triển. Do vậy, đường của họ có giá thành rất rẻ.

Nhấn mạnh quan điểm xây dựng nền kinh tế tự cường, Thủ tướng cho rằng, nếu chúng ta có nhu cầu đường lớn mà phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường đường nước ngoài thì đó là một sai lầm. Do đó, phải tính toán lại giữa sản xuất trong nước và nhập khẩu để phát triển ngành mía đường một cách phù hợp với điều kiện hội nhập.

Thủ tướng khẳng định, Chính phủ không có chủ trương dẹp bỏ ngành mía đường, nhưng yêu cầu tổ chức lại sản xuất để có năng suất tốt hơn, phù hợp với hội nhập quốc tế sâu rộng. Chính phủ cũng không đồng ý việc tiếp tục đề nghị gia hạn ATIGA cho ngành mía đường.

Đặc biệt, Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh, Chính phủ đảm bảo môi trường công bằng. Ngành mía đường phải tự đào thải nếu năng lực cạnh tranh yếu kém hơn các đồng nghiệp sản xuất mía đường trong ASEAN.

Cơ bản nhất trí với một số kiến nghị của Hiệp hội Mía đường, Thủ tướng yêu cầu Bộ NN&PTNT tăng cường đầu tư hằng năm, có nguồn kinh phí cho công tác nghiên cứu giống mía mới, cơ giới hóa, thủy lợi hóa những vùng mía tập trung.

Các bộ liên quan nghiên cứu áp dụng các hàng rào kỹ thuật và các công cụ phòng vệ để kiểm soát đường nhập khẩu theo thông lệ và quy định quốc tế. Liên kết nông dân và doanh nghiệp chế biến. Xem xét phê duyệt giá điện được sản xuất từ bã mía một cách phù hợp.

Ban Chỉ đạo 389 tăng cường chống buôn lậu, chống hàng giả, gian lận thương mại một cách quyết liệt hơn, xử lý nghiêm cán bộ liên quan đến việc bảo kê nhập khẩu đường trái phép.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xem xét tổng thể những vùng bị hạn hán, thiên tai, khó khăn để khoanh nợ, giãn nợ cho nông dân và xem xét cho vay vốn ưu đãi để trồng mía và chế biến đường ở những khu vực có hiệu quả, những nhà máy có hiệu quả.

Thủ tướng nhấn mạnh một tinh thần với ngành mía đường là “sẵn sàng cạnh tranh, bảo đảm cạnh tranh thắng lợi”. Chúng ta sẵn sàng xóa bỏ mọi rào cản trong phát triển mía đường để tạo thuận lợi cho ngành mía đường phát triển theo thông lệ quốc tế. Nhà nước sẽ có những cơ chế chính sách, cụ thể là có một chỉ thị của Thủ tướng sau cuộc họp này để đưa ra những biện pháp cho ngành mía đường trong bối cảnh hội nhập hiện nay.

Các công ty, nhà máy đường hiện có phải tổ chức sắp xếp lại, cương quyết dẹp bỏ những nhà máy năng suất thấp, công nghệ lạc hậu, chỉ làm mỗi sản phẩm đường mà không có sản phẩm sau đường phong phú, đa dạng, phù hợp với thị trường.

Chúng ta cần có một số nhà máy then chốt, năng suất cao, vùng mía tập trung ở một số khu vực. Hiệp hội Mía đường cũng như ngành nông nghiệp phải lo chuyển đổi để đảm bảo quyền lợi cho người nông dân, quyền lợi của nhà máy.

“Nhà nước thì quyết tâm và có những giải pháp ủng hộ, nhưng Nhà nước không bao cấp cho ngành mía đường, mà yêu cầu ngành mía đường phải cạnh tranh sòng phẳng trong bối cảnh hội nhập quốc tế”, Thủ tướng khẳng định và đề nghị ngành mía đường nghiên cứu một số mô hình thành công trên thế giới.

Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, niên vụ 2018-2019, diện tích, sản lượng mía tại phần lớn các địa phương (trừ 3 tỉnh Sơn La, Cao Bằng, Nghệ An) đều giảm.

Một số ý kiến cho rằng, ngành mía đường chưa khắc phục được các vấn đề nội tại: Sản xuất mía nguyên liệu chưa đáp ứng yêu cầu, do công tác quy hoạch và tổ chức triển khai thực hiện quy hoạch vùng nguyên liệu còn chưa tốt. Nghiên cứu khoa học công nghệ, chuyển giao tiến bộ kỹ thuật chưa phát huy hiệu quả cao.

Cùng với đó, địa hình đồi dốc của nhiều vùng trồng mía gây khó khăn cho việc phát triển cánh đồng lớn, cơ giới hóa. Biến đổi khí hậu phức tạp làm ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng nhiều vùng trồng mía.

Quy mô, trình độ chế biến, khả năng tổ chức sản xuất và năng lực quản trị của các nhà máy đường còn hạn chế. Cơ cấu sản phẩm chưa hợp lý.

Chuỗi giá trị từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm chưa hoàn thiện, việc tổ chức đa dạng hóa các sản phẩm cạnh đường, tận dụng phế phụ phẩm và khâu phân phối sản phẩm chưa thật sự hiệu quả.

Thy Hằng/DĐDN

https://enternews.vn/chinh-phu-khong-dong-y-gia-han-atiga-cho-nganh-mia-duong-166921.html