10:11 - 02/04/2022
Vượt qua lo âu, mất ngủ sau mắc Covid-19
Kết quả nghiên cứu của đại học Oxford cho thấy cứ 3 người khỏi Covid-19 thì có 1 người có rối loạn tâm thần, thần kinh trong 6 tháng sau đó. Phổ biến nhất là chứng lo âu, mất ngủ.
Vấn đề thường gặp
Khỏi bệnh Covid-19 đầu năm nay, nhưng chị P.T.X, ngụ tại quận 7 – TP.HCM, vẫn thường xuyên mất ngủ, lo âu, căng thẳng. Chị nói: “Sau khi khỏi bệnh, mọi triệu chứng bớt đi nhiều, nhưng mất ngủ, lo âu thì không bớt. Mỗi tối tôi chỉ ngủ 2 – 3 tiếng. Chưa kể tôi lo lắng đủ chuyện như: Lâu dài Covid-19 có để lại di chứng không? Sức khỏe giảm sút, liệu tôi có trở thành gánh nặng cho gia đình?”.
Tình cảnh của chị X. không phải cá biệt. Tại các cơ sở y tế ở TP.HCM, số người chữa trị lo âu, mất ngủ sau mắc Covid-19 tăng rõ rệt, tỷ lệ thuận với số ca mắc Covid-19. Chẳng hạn tại bệnh viện Lê Văn Thịnh quận 2 – TP.HCM, năm qua tỷ lệ bệnh nhân đến khám vì rối loạn lo âu, mất ngủ, trầm cảm sau mắc Covid-19 chỉ khoảng 10%, nhưng từ đầu năm đến nay con số này tăng lên 25%!
Theo các chuyên gia sức khỏe, lo âu, mất ngủ, trầm cảm sau khỏi Covid-19 do nhiều nguyên nhân. Hoặc bệnh nhân mắc Covid-19 thể nặng, trải nghiệm những cảm xúc tiêu cực khi điều trị ở bệnh viện như: bệnh nhân tử vong, bệnh viện quá tải, nhân viên y tế làm việc căng thẳng. Hoặc bệnh nhân mắc Covid-19 thể nhẹ, chỉ phải điều trị ở nhà, nhưng lại lo lắng do tiếp nhận nhiều thông tin trái ngược nhau.
Lo âu, mất ngủ lâu ngày sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống như thường xuyên mệt mỏi, làm việc thiếu tập trung, mất hứng thú làm việc, cáu gắt, bực bội, giảm tự tin, rối loạn tiêu hóa, có thể dẫn đến trầm cảm. Đặc biệt mất ngủ kéo dài có thể gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nghiên cứu của Viện quốc gia người cao tuổi Mỹ cho thấy mất ngủ mạn tính làm gia tăng nguy cơ cao huyết áp, tiểu đường tuýp 2, nhồi máu cơ tim, sa sút trí tuệ và chết sớm.
Giải pháp trong tầm tay
Để giải quyết chứng rối loạn lo âu sau mắc Covid-19, các chuyên gia bộ môn Kỹ thuật phục hồi chức năng, đại học Y dược TP.HCM, khuyên người có vấn đề này kết nối với người thân, bạn bè, đồng thời duy trì các hoạt động và sở thích cá nhân. Nên nhận diện và bỏ những suy nghĩ chưa hợp lý. Ví dụ, bỏ những suy nghĩ tiêu cực như: “Tại sao chỉ có tôi gặp các vấn đề này?”, “Tương lai tôi thật ảm đạm”… Thay vào đó nên tự hỏi bản thân: “Tôi có đưa ra yêu cầu quá cao?”, “Sức mạnh, giá trịnguồn lực của tôi ở đâu?”…
Cơ quan dịch vụ sức khỏe (NHS) Anh quốc đã bày ra một mẹo nhỏ đơn giản giúp giải quyết vấn đề lo âu, đó là lập sơ đồ “suy nghĩ cân bằng”. Chia tờ giấy thành hai cột, cột trái viết những suy nghĩ khiến bạn lo lắng và cột phải là những suy nghĩ giúp cân bằng. Thí dụ: Ở cột trái bạn viết: “Ngực tôi thắt chặt, làm tôi khó thở và cảm thấy như bị nhồi máu cơ tim”. Ở cột phải bạn viết: “Bác sĩ nói sau Covid-19 phổi của tôi cần thời gian để hồi phục. Nhưng bác sĩ nói trong phổi của tôi vẫn đầy khí ôxy và tập luyện sẽ giúp tôi cải thiện tốt hơn”. Còn để giải quyết mất ngủ, chuyên gia khuyên nên thức dậy vào cùng thời điểm mỗi ngày. Sau khi thức dậy nên mở cửa sổ, vén rèm để ánh sáng lùa vào giúp điều hòa nhịp thức ngủ. Nên hạn chế xem các thiết bị điện tử 1 – 2 giờ trước khi đi ngủ.Tránh thức khuya và ngủ bù. Nếu mất ngủ thì vẫn nên thức dậy cùng thời điểm, không nên ngủ nướng và đừng cố gắng đi ngủ sớm hơn vào đêm hôm sau.Ngoài ra cũng nên tránh rượu, cà phê, thuốc lá.
Theo bác sĩ Nguyễn Kỳ Xuân Nhị, phó khoa Nội thần kinh bệnh viện Y học cổ truyền TP.HCM, các phương pháp y học cổ truyền như thảo dược, các bài thuốc thang, thuốc thành phẩm có hiệu quả tốt trong điều trị rối loạn lo âu, mất ngủ. Tùy điều kiện, có thể phối hợp với châm cứu, nhĩ châm, cấy chỉ, xoa bóp bấm huyệt, dưỡng sinh.
Bác sĩ Nhị khuyên người có triệu chứng kéo dài, mạn tính cần sớm tư vấn bác sĩ. Nếu cần thiết có thể được nhập viện để theo dõi và điều trị tích cực.
Vì sao nam giới mắc Covid-19 bị rối loạn cương?
Có khoảng 10 – 20% nam giới nhiễm coronavirus có những triệu chứng liên quan đến rối loạn hệ sinh sản nam. Cụ thể, so với người khỏe mạnh, nam giới mắc Covid-19 dễ bị rối loạn cương 3 – 6 lần sau khi khỏi bệnh, tình trạng được gọi là hậu Covid-19. Ngoài ra, bệnh nhân nam cũng có những triệu chứng như đau tinh hoàn, giảm số lượng cũng như chất lượng tinh trùng, giảm khả năng sinh sản và không sản xuất đủ testosterone, dẫn đến giảm ham muốn và rối loạn chức năng tình dục.
Trong nghiên cứu mới nhất của nhà khoa học Thomas Hope và cộng sự tại trường y khoa Feinberg, Chicago (Mỹ), sau khi tiến hành chụp cắt lớp toàn bộ cơ thể của 3 chú khỉ vàng bị cho nhiễm cororavirus, người ta p hát hiện cả ba đều có tình trạng nhiễm mô bên trong hệ sinh dục nam, gồm tuyến tiền liệt, dương vật, tinh hoàn và các mạch máu bao quanh. TS Hope nói: “Chúng tôi cứ tập trung vào những xáo trộn trên hệ hô hấp sau khi mắc Covid-19, nào ngờ hệ sinh dục nam lại bị tổn thương rất nhiều. Thật tình trước khi nghiên cứu chúng tôi không nghĩ đến điều này”. Nghiên cứu này công bố trên tạp chí bioRxiv, dựa vào đó người ta hy vọng sẽ tìm được giải pháp điều trị cho tình trạng này. TS Hope nói tiếp: “Chỉ một số nhỏ người có hậu Covid-19, nhưng đại dịch xảy ra cho rất nhiều người khắp thế giới vì thế số nam giới bị rối loạn chức năng sinh sản, tình dục là không nhỏ”. Ông khuyên nam giới chích ngừa và đi bác sĩ kiểm tra nếu có các dấu hiệu nghi ngờ.
Tâm An (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này