08:55 - 04/12/2015
Kích thích não sâu: hy vọng cho bệnh nhân Parkinson!
TTTG.VN – Sáng ngày 30.11, một tuần sau khi được các bác sĩ bệnh viện đại học Y dược TP.HCM đặt điện cực kích thích não sâu, ông T.V.K, 61 tuổi, một bệnh nhân Parkinson đến từ Bình Định đã hết triệu chứng rung lắc. Như thế việc điều trị bước đầu đã phát huy hiệu quả.
Đây không phải là ca đầu tiên kích thích não sâu (deep brain stimulation: DBS) tại đây. Tháng 7.2015, các bác sĩ đã áp dụng DBS điều trị cho một bệnh nhân nữ 42 tuổi. Sau vài tháng theo dõi, bệnh nhân này giảm 70 – 80% triệu chứng.
Khi “tuần trăng mật” qua đi
Tiếp xúc với chúng tôi, bà T., vợ ông K. rơm rớm nước mắt chia sẻ: “Chồng tôi mắc Parkinson hơn năm năm nay, những năm đầu uống thuốc còn hiệu quả, nhưng bệnh ngày một nặng, đi đứng khó khăn, cầm đũa ăn cơm rớt lên rớt xuống. Vào TP.HCM điều trị, bác sĩ nói chỉ còn cách đặt điện cực vào não cho ông ấy”.
TS.BS Nguyễn Minh Anh, trưởng khoa ngoại bệnh viện đại học Y dược TP.HCM, trong êkíp làm DBS cho bệnh nhân, giải thích: “Parkinson là bệnh do thiếu dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh tiết ra bởi các tế bào thần kinh trong não, giúp chúng ta cử động nhanh nhẹn và linh hoạt. Vì thế, trong điều trị Parkinson, thầy thuốc phải sử dụng thuốc là các chất giống như dopamine để kiểm soát hoạt động của bệnh nhân. Thoạt đầu, bệnh nhân đáp ứng tốt với thuốc và giai đoạn này gọi là “tuần trăng mật”. Tuy nhiên, sau một thời gian, bệnh nhân sẽ lờn thuốc, phải dùng thuốc nhiều hơn và dẫn đến biến chứng loạn động giống như múa dẻo. Lúc này, “tuần trăng mật” không còn, DBS là lựa chọn hợp lý nhất để điều trị”.
Theo BS Minh Anh, DBS áp dụng cùng một nguyên lý như kích thích tim bằng máy tạo nhịp. Trước ngày mổ, bác sĩ sẽ chụp cộng hưởng từ (MRI) não bệnh nhân để xác định nhân não “lười biếng” không chịu tiết dopamine. Trong ngày mổ, bác sĩ cho bệnh nhân đội một chiếc khung định vị lên đầu rồi chụp CT scan nhằm định vị toạ độ đi vào nhân não. Sau đó bác sĩ khoan sọ, đưa hai điện cực vào não bệnh nhân. Khi tới đúng nhân não, bác sĩ nội thần kinh sẽ test bằng cách đưa một dòng điện vào, làm sao dòng điện này có cường độ thấp nhất mà vẫn hiệu quả và không gây tác dụng phụ. Ổn định mọi thứ, bác sĩ nối dây điện cực vào một cục pin phát xung điện ghép dưới da ngực bệnh nhân.
Bệnh không điều trị khỏi
ThS.BS Trần Ngọc Tài, phó trưởng khoa thần kinh bệnh viện đại học Y dược cho biết đến nay y học vẫn chưa biết tại sao các tế bào thần kinh tiết dopamin lại bị chết, mặc dù yếu tố gen và môi trường được nghĩ đến nhiều nhất. Tuy nhiên, y học cũng xác định được một yếu tố nguy cơ duy nhất gây bệnh là tuổi tác, vì sau 50 tuổi khả năng mắc bệnh Parkinson sẽ rất cao.
BS Ngọc Tài cho biết việc chẩn đoán Parkinson hoàn toàn dựa vào các thông tin lâm sàng bởi không có một xét nghiệm nào giúp chẩn đoán được bệnh. Triệu chứng Parkinson thường gồm các dấu hiệu run khi nghỉ, đơ cứng, cử động chậm, rối loạn thăng bằng tư thế. Run thường khởi đầu ở một tay hoặc chân, hoặc chỉ một bên của cơ thể. Run tăng khi người bệnh nghỉ ngơi ở trạng thái thức, run giảm khi vận động chi hoặc khi ngủ.
Trong khi đó, dấu hiệu đơ cứng thường gặp nhất trong bệnh Parkinson là cánh tay giảm đong đưa một bên khi đi, do cơ bị đơ cứng. Cử động chậm bắt gặp khi bệnh nhân cố gắng cử động từ một tư thế nghỉ. Ví dụ đang ngồi khó đứng lên. Cử động chậm ở mặt, họng làm cho bệnh nhân khó nói, khó nuốt, từ đó bệnh nhân dễ ho, sặc, chảy nước dãi, nói giọng nhỏ. Giảm cử động các cơ mặt có thể tạo ra vẻ mặt ít biểu lộ cảm xúc, như tượng, còn gọi là “mặt nạ Parkinson”. Sau cùng, bệnh nhân Parkinson thường đi bước ngắn và lê chân với hai chân sát vào nhau, hông gập nhẹ và xoay người khó khăn. Rối loạn thăng bằng và tư thế có thể làm cho bệnh nhân dễ té ngã.
BS Ngọc Tài lưu ý: “DBS chỉ là một bước trong điều trị giúp cải thiện chức năng vận động cho bệnh nhân chứ không phải mọi bệnh nhân đều cần đến phương pháp này. DBS chỉ được thực hiện khi bệnh nhân mắc bệnh trên năm năm, sức khoẻ còn tốt, đáp ứng với thuốc nhưng lại có biến chứng do thuốc gây ra. Sau khi làm DBS, bệnh nhân vẫn phải uống thuốc nhưng với liều thấp hơn”.
Chi phí điều trị cao
Tháng 4.2012, bệnh viện Nguyễn Tri Phương TP.HCM là nơi đầu tiên triển khai kỹ thuật DBS để điều trị bệnh nhân Parkinson, nhưng phần lớn thành viên thuộc nhóm chuyên gia đến từ bệnh viện đại học Y dược. TS.BS Nguyễn Minh Anh cho biết trở ngại lớn nhất của phương pháp này là chi phí điều trị quá cao, lên đến gần 800 triệu đồng, trong đó thiết bị cấy ghép là 700 triệu đồng. Ông nói: “Trung bình năm năm bệnh nhân phải thay pin một lần. Ra nước ngoài điều trị chi phí sẽ cao hơn nhiều”.
bài, ảnh: Bình Yên
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này