11:11 - 24/01/2025

Trò chuyện với bà ‘đặc phái viên kinh tế’ của nước Úc

Louise Adams, Giám đốc điều hành của Aurecon, được Thủ tướng Anthony Albanese bổ nhiệm là Business Champion (Nhà vô địch doanh nghiệp) của Úc tại Việt Nam. Vai trò này như chiếc cầu nối giao thương giữa doanh nghiệp hai nước.

Dự án điện mặt trời trên Hồ Dầu Tiếng có tổng công suất 570 MW, lớn nhất ở Đông Nam Á. Ảnh: XCE.

Thế hệ trẻ chuyển mình

Louise Adams tiếp báo chí giữa hai cuộc họp nối tiếp tại hai địa điểm khác nhau. Chuyến công tác đến TP.HCM tháng 12/2024 cũng bận rộn như những lần khác đến Việt Nam. “Đó là hương vị của món ăn Việt Nam. Rồi vô vàn các cuộc gặp và cơ hội hợp tác từ đó”, bà kể về các chuyến công tác đến Việt Nam.

Louise – chúng tôi gọi bà bằng tên riêng, thay cho họ Adams – được Thủ tướng Anthony Albanese bổ nhiệm vào tháng 3/2024 vừa qua tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN – Úc tại Melbourne. Louise là một trong mười doanh nhân tiên phong trong kinh doanh tại Việt Nam, được giao nhiệm vụ tăng cường kết nối kinh doanh giữa Úc và Đông Nam Á. Với vai trò như đặc phái viên của chính phủ Úc tại Việt Nam, bà chịu trách nhiệm đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và chính phủ, vừa tìm kiếm các cơ hội và vừa giải quyết thách thức.

Bà Louise đề cập đến sức hút của Việt Nam đối với các doanh nghiệp và nhà đầu tư Úc. Bà cùng với các Business Champion khác xác định mười lĩnh vực ưu tiên tại Đông Nam Á. Hiện tại, các khoản đầu tư của Úc vào Việt Nam tập trung chủ yếu vào sản xuất (48%), dịch vụ lưu trú và ăn uống (8%), nông nghiệp (6%), y tế (6%) và khai thác (5%). Dù giá trị còn khiêm tốn, báo cáo dự đoán sự quan tâm của nhà đầu tư Úc sẽ tăng mạnh trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo, kinh tế xanh, chuyển đổi số, công nghệ kỹ thuật số, giáo dục và kỹ năng, cũng như nông nghiệp và thực phẩm.

Công ty Aurecon mà bà Louise làm COO từng tham gia vào dự án nhà máy điện mặt trời Hồ Dầu Tiếng 1, Hồ Dầu Tiếng 2 ở trên Hồ Dầu Tiếng thuộc tỉnh Tây Ninh, cùng với các đối tác Việt Nam, TQ, Thái Lan và các bên khác. Khi đi vào hoạt động tháng 6.2019, hai nhà máy đầu tiên đạt tổng công suất 420 MW, chiếm hơn 10% tổng công suất điện mặt trời Việt Nam lúc đó. Dự án Hồ Dầu Tiếng hiện vẫn là nhà máy điện mặt trời lớn nhất Đông Nam Á. Dự án đã mở đến nhà máy thứ 4 trên tổng 5 nhà máy, công suất đạt 950 MW trên tổng công suất được phê duyệt của cụm là 2.000 MW, theo chủ đầu tư Xuân Cầu Energy.

Aurecon cũng tham gia tư vấn thiết kế và xây dựng hạ tầng cho các dự án nổi bật ở Việt Nam như Vincom Landmark 81 ở TP.HCM, dự án nhà phố biệt thự iD Junction ở Long Thành, nhà ga T2 sân bay quốc tế Nội Bài, nhà máy điện mặt trời Nhơn Trạch 2…

Sự năng động của giới trẻ Việt Nam đã để lại ấn tượng mạnh mẽ đối với bà trong các chuyến đi này. “Ở Việt Nam, tôi đã gặp những doanh nhân xuất sắc, những nhà lãnh đạo trẻ đầy tham vọng và chứng kiến sự vươn lên mạnh mẽ của nhân tài trong lĩnh vực công nghệ tiên tiến. Họ là thế hệ đang định hình tương lai. Tính ham học hỏi của người Việt đã hình thành nên một thế hệ hiện đại nhưng vẫn giữ được những giá trị truyền thống sâu sắc,” bà nhận xét.

Là một người ủng hộ mạnh mẽ cho bình đẳng giới trong ngành kỹ thuật, bà Louise nhận thấy Việt Nam là điểm sáng trong việc thúc đẩy vai trò của phụ nữ. “Phụ nữ Việt Nam xuất sắc trong nhiều lĩnh vực. Tôi đặc biệt ấn tượng với cách Việt Nam công nhận vai trò của phụ nữ trong ngành kỹ thuật, công nghệ. Có rất nhiều hình mẫu truyền cảm hứng cho các bạn gái trẻ dám mơ ước”.

Chân dung “bà đặc phái viên” Louise Adams của Chính phủ Úc. Ảnh: AVPI.

Cơ hội và thách thức

Chỉ riêng trong năm 2024, bà Louise đã nhiều lần đến Việt Nam để tham gia các chương trình kết nối kinh tế song phương. Tháng 6, bà khám phá tiến trình chuyển đổi số và bối cảnh thương mại tại Việt Nam. Tháng 11, bà tham dự Diễn đàn lãnh đạo trẻ ASEAN – Úc tại TP.HCM. Trong khuôn khổ chuyến đi, bà điều hành hội nghị bàn tròn do Viện Chính sách Úc – Việt (AVPI) tổ chức, chứng kiến lễ ký kết hợp tác với Viện Nghiên cứu Chính sách TP.HCM.

Bên cạnh những cơ hội là các thách thức mà bà cho rằng đến từ sự khác biệt. Louise chỉ ra các rào cản đầu tư giữa hai nước, bao gồm sự khác biệt trong môi trường kinh doanh và khung pháp lý. Những quy trình phê duyệt phức tạp là trở ngại cho các doanh nghiệp Úc tại Việt Nam và ngược lại.

Trong khuôn khổ Chiến lược kinh tế Đông Nam Á đến năm 2040 của chính phủ Úc, một loạt chương trình hợp tác song phương và đa phương đã mở ra. Quỹ Tài chính Đầu tư Đông Nam Á (SEAIFF) cũng đã huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau để xúc tiến đầu tư tư nhân giữa hai nước. Còn Ngân hàng Quốc gia Úc (NAB) đã mở văn phòng mới tại TP.HCM để hỗ trợ khách hàng Úc. Văn phòng mới của NAB tại Thủ Đức là nơi làm việc của hàng trăm kỹ sư phát triển phần mềm, nhà khoa học dữ liệu, chuyên viên thiết kế số, kỹ sư phần mềm, và chuyên viên phân tích dữ liệu…

Bà Louise nhấn mạnh về chương trình Landing Pad, phối hợp cùng các đối tác Việt Nam nhằm thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực công nghệ tại Việt Nam. Tháng 3 vừa rồi, Úc quyết định mở thêm hai văn phòng mới tại TP.HCM và Jakarta, sau văn phòng đầu tiên ở Đông Nam Á tại Singapore vào năm 2017. Bên ngoài ASEAN, hiện Úc chỉ mở các trung tâm này ở Anh, Mỹ, Ấn Độ và TQ.

“Khi bước vào một thị trường mới, việc hiểu rõ cách vận hành của thị trường đó là rất quan trọng. Bạn cần xây dựng mạng lưới kinh doanh và huy động vốn để hiện thực hóa ý tưởng. Chúng tôi ở đây để hỗ trợ bạn, dù bạn từ Úc hay Việt Nam, từ việc giải quyết các rào cản pháp lý đến xây dựng đội ngũ. Chúng tôi còn làm việc với chính phủ Việt Nam để tìm hiểu cách mà chính phủ Úc có thể hỗ trợ”, bà Louise nói.

Bà Louise thừa nhận vẫn còn nhiều việc phải làm để thực hiện hiệu quả chiến lược Đông Nam Á. Úc sẽ ưu tiên quảng bá thị trường giáo dục, dịch vụ y tế, các chuyến bay thẳng, cũng như các giải pháp về khoáng sản và thương mại kỹ thuật số. Đội ngũ của bà tiếp tục đối thoại với phía Việt Nam để hỗ trợ sửa đổi Luật Khoáng sản. Những người trẻ sẽ là người vui nhất khi đội ngũ của Louise đang thúc đẩy việc công nhận bằng cấp giữa Việt Nam và Úc. Ngoài ra, chính phủ Úc cũng đã phân bổ quỹ trị giá 75 triệu AUD để hỗ trợ các lĩnh vực như chuyển đổi năng lượng, giao thông, cơ sở hạ tầng, chính sách thương mại, và năng suất.

Các sáng kiến hợp tác kinh tế Úc – ASEAN công bố tại Melbourne vào tháng 3/2024
– Quỹ Tài chính Đầu tư Đông Nam Á (SEAIFF) trị giá 2 tỷ AUD do Export Finance Australia quản lý. Cho vay, bảo lãnh và bảo hiểm cho các dự án thúc đẩy thương mại và đầu tư của Úc vào Đông Nam Á, đặc biệt các dự án năng lượng sạch và cơ sở hạ tầng.
– Chính phủ dành ngân sách 140 triệu AUD trong bốn năm để mở rộng chương trình phát triển cơ sở hạ tầng, thu hút tài chính cho chương trình này.
– Bổ nhiệm mười Nhà vô địch kinh doanh (Business Champion) nhằm mở rộng các mối liên kết thương mại giữa Úc và ASEAN. Úc cũng khởi động Landing Pad – chương trình “Bệ phóng” hỗ trợ cho các doanh nghiệp Úc, nhằm thúc đẩy xuất khẩu công nghệ Úc sang các nước ASEAN.
– Đổi mới chương trình visa, với visa thương mại 5 năm cho doanh nhân ASEAN thay vì 3 năm như trước đây, diện du khách thường xuyên cũng được nâng từ 5 năm lên 10 năm.
Đầu tư hai chiều của Úc với ASEAN đạt 307 tỷ AUD trong năm 2022. Riêng thương mại song phương đạt 178 tỷ AUD trong năm 2022, chiếm 15% thương mại của Úc, lớn hơn thương mại của nước này với Nhật Bản hoặc Hoa Kỳ. (Nguồn: Austrade).