
13:00 - 24/01/2025
Tình yêu bền vững
Người ta nói, tình yêu đắm say hay tình yêu thủy chung. Chứ có ai nói, tình yêu bền vững đâu nhỉ? Có vẻ tác giả bài này xài từ hơi… thời thượng? Mà thôi, kệ tác giả, thử đọc xem có gì để nói chuyện yêu bền vững?

Cô H’Hen Niê với vai trò đại sứ nhân ái cùng tham gia các hoạt động thiện nguyện của Asif tại Gia Lai. Ảnh: Asif Vietnam.
Câu chuyện kể về một người bạn lâu năm, hơn hai chục năm có lẽ. Hồi đó, anh rời khỏi một công ty đầu ngành mà anh vừa là chủ tịch vừa là CEO, và rồi hình như từ đó, anh cũng biến mất khỏi thương trường. Thảng hoặc, thấy anh có tham gia ở một vài sự kiện thiện nguyện.
Rồi nghe là, sau đó, anh sống ở hai nơi. Ở nơi cư ngụ mới, lại nghe anh đã đăng ký thành lập một quỹ xã hội. Cũng không dễ dàng, hơn sáu tháng quỹ mới được cấp giấy phép. Và dù là một quỹ quốc tế, toàn bộ hoạt động của quỹ là ở Việt Nam.
Tôi ngồi nhớ lại những mảnh rời từng nghe anh kể khi gặp ở các chuyến công tác từ thiện. Có lần anh gặp một cháu học sinh tiểu học một trường ở ngoại thành, nó than là nhà vệ sinh trường bị hư cái cửa, nó là con gái, “mắc” mà không dám, phải nhịn đến lúc về nhà. Anh bỏ ra một thời gian đi xem các nhà vệ sinh tiểu học ngoại thành, nhất là trường ở các xã xa, anh quyết định làm dự án xin sửa lại, nâng cấp nhà vệ sinh cho tụi nhỏ. Nhiều tháng qua, thủ tục có lúc trục trặc, tiền thì có sẵn, nhu cầu bọn trẻ vẫn thôi thúc. Dự án gần đây mới bắt đầu, thông qua Trung tâm Công tác Xã hội và Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam.
Những đứa trẻ mồ côi cha mẹ đã qua đời vì HIV là một nỗi lo khác mà cha Phương Đình Toại thường kể với anh. Rồi các cụ già nghèo khó không nơi nương tựa, xây nhà dưỡng lão cho các cụ được không? Rồi dự án Thảo Đàn mà người dân thành phố nghe nói đến từ 30 năm trước có còn tiếp nối? Những người dân Gia Lai mỗi ngày phải đến giếng xa gùi nước về mà không có nước sạch để nấu ăn, để dùng, làm sao?
Băn khoăn nhiều là nhu cầu nâng cấp các trạm y tế cơ sở để cùng chính quyền cơ sở thu hút người dân đến khám, giúp cán bộ y tế trẻ có thu nhập gắn bó hơn với công việc, giảm tình trạng người dân tràn lên tuyến trên. Thậm chí là việc tổ chức hội chẩn từ xa, đang được khảo sát vòng cuối với cơ quan y tế Bến Tre. Đây là hai dự án thí điểm về y tế mà quỹ xã hội ấy đang tập trung ở tỉnh Bến Tre, mở ra hướng gây quỹ cộng đồng và quan tâm của 10 triệu kiều bào hải ngoại.
Đó là những câu hỏi cụ thể từ bảy triệu người khuyết tật Việt Nam, và còn nhiều hơn chừng ấy, những hộ gia đình sống thiếu thốn, khó khăn. Đó luôn là nỗi ưu tư đến tận đáy lòng người doanh nhân vốn nặng trĩu tình thương vô hạn với người nghèo.
Quỹ thành lập ở nước ngoài mà hoạt động giúp cho người Việt ấy có tên là quỹ Asif. Nhà tài trợ chính ban đầu là vợ chồng anh. Một người bạn ngạc nhiên khi nghe, đến nay sau bảy năm lập quỹ và hoạt động liên tục khắp các tỉnh thành Việt Nam, vợ chồng anh đã tặng cho các dự án số tiền 80 tỷ đồng. Người bạn hỏi, ơ kìa, sao không để lại cho ba đứa con mà đem cho hết người dưng vậy?
Anh cười nhẹ nhàng “Có chứ mỗi cháu sẽ có một ít. Ngoài ra các cháu đang tập sự kinh doanh tại Úc để tạo nguồn cho quỹ hoạt động theo mô hình “gia đình kinh doanh” (business family)”. Ý định các cháu chia sẻ với bố mẹ là đi học để góp phần làm bền vững các mô hình tiên tiến đang thử nghiệm hay đã thành công.
Và mọi việc đang tiến triển đúng kế hoạch của anh. Bây giờ, anh đã rút lui các chức trách chính thức hàng ngày, từ Chủ tịch đến CEO của Asif, nay chỉ còn là “sáng lập viên” và tiếp tục là nhà tài trợ của quỹ. “Sau mấy năm, quỹ đã vững, các bạn điều hành ổn chị à, nay quỹ thực sự là của xã hội, vận hành đúng luật chứ không phải của cá nhân nào”.
Tôi nhớ lại hôm tôi dự đêm “Healing Night, Healing Love”, có một tiết mục rất có ý nghĩa là ban tổ chức đưa ra đấu giá ba bức tranh và hình ảnh quí của các nghệ nhân từ các nền văn hóa độc đáo như Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ do một nhà hảo tâm tặng. Tất cả tiền thu được lại đưa vào quỹ thiện nguyện để tiếp tục giúp các chương trình chăm lo xã hội. Và sau đó tìm hiểu, tôi được cho biết nhà hảo tâm đó chính là anh.
Kinh nghiệm và kiến thức kinh doanh của anh giờ được dùng để phát triển nguồn thu cho hoạt động xã hội, giúp cho đời sống người yếu thế, cũng là đóng góp vào phát triển cho đất nước.
Anh tâm sự thật lòng, tiếp xúc người dân các quốc gia anh đã đi du lịch qua, anh thấy hiếm có dân tộc nào mà đầy lòng từ ái, thương người như người Việt. Với lòng thương người vô bờ bến đó, không cần kêu gọi, tổ chức, từ các xóm lao động, người dân vẫn chủ động quyên góp, của ít lòng nhiều làm những chuyến cứu tế liên tiếp. Hết tiền lại quyên đợt mới, thấy ở đâu khổ là sẵn lòng đến. Vào lúc mà hoạt động ESG được khuyến khích, anh nhận rõ rằng các hoạt động thiện nguyện ấy nên được tổ chức lại, cần được lan tỏa mạnh hơn để nhiều người góp sức hơn. Và chú tâm vào các lãnh vực đang cần như là lãnh vực giáo dục, y tế, bảo vệ môi trường…
Hai cái lý
Anh kể rằng, anh thấy hiện nay các tổ chức từ thiện của Việt Nam thiếu hai thứ lý. Một là tư cách pháp lý và hai là kỹ năng quản lý. Củng cố hai cái lý đó thì các tổ chức từ thiện của Việt Nam sẽ có thể kết nối, tăng cường thêm khả năng làm thiện nguyện của mình, đồng thời có thể gọi được vốn xa hơn, từ bà con người Việt ở trên thế giới, hay là thậm chí các tổ chức kinh tế xã hội của các nước để góp sức chăm lo cho những người yếu thế, những người khuyết tật của Việt Nam. Đó chính là cách mà người dân ghé vai gánh vác thiết thực gánh nặng xã hội với nhà nước.
Cuối năm gặp gỡ một số bạn bè doanh nhân tại các sự kiện từ thiện, chúng tôi trao đổi với nhau nhiều điều.
Một anh nói, khi 60 tuổi, tôi thấy kinh tế gia đình ổn, ngán ngẩm kinh doanh đầy sát máu cạnh tranh, tôi muốn về hưu, nghỉ kinh doanh nhưng tôi phân vân, tiếc quá, cái kinh nghiệm và kiến thức thương trường của mình không làm gì nữa thì thật uổng. Vì vậy, tôi chuyển qua làm việc, hoạt động cho xã hội. Tôi giúp kết nối các nguồn lực, lên kế hoạch tận dụng các cơ hội kinh doanh và đồng thời cũng chỉ dẫn cho các bạn đang quản lý tổ chức xã hội tự tin hơn trong điều hành doanh nghiệp, hướng tới đảm bảo cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Lời “trần tình” này được một số bạn đồng tình, thấu cảm. Tôi hiểu tâm sự của họ. Là doanh nhân thì khi họ cầm một đồng vốn của mọi người góp cho mình, chính họ có thế thuận lợi hơn trong sử dụng và tăng qui mô vốn. Và tôi càng hiểu thêm điều tôi thường nghe mọi người trao đổi, không sợ thiếu tiền, chỉ sợ thiếu dự án tốt.
Vì vậy hiện nay cần có những dự án làm thiện nguyện phù hợp và đáng tin cậy. Và chính các doanh nhân giỏi, có tâm có tầm mới là dễ thành công trong xây dựng những dự án đáp ứng đúng nhu cầu của xã hội, và đủ sức tiến hành, đảm bảo giữ vững, mở rộng được thêm nguồn vốn và duy trì được các nguồn lực. Trong đó, nguồn nhân lực là rất quan trọng để dự án liên tục phát triển và bền vững.
Hiện nay, trên thực tế, ở nhiều nước trên thế giới, các doanh nghiệp xã hội thì luôn được chính phủ của các nước hỗ trợ, đối ứng đúng số tiền mà doanh nghiệp đóng góp cho việc làm thiện nguyện và cũng hoàn thuế cho doanh nghiệp trong các hoạt động này. Chính phủ các nước đều hiểu rằng, chỉ mình chính phủ thì không thể giải quyết toàn vẹn các vấn đề xã hội rất phức tạp và mọi ngóc ngách cụ thể của từng hoàn cảnh của những người yếu thế. Vì vậy, cần có các tổ chức xã hội cùng chia sẻ trách nhiệm theo đúng qui định của pháp luật.
Việt Nam chúng ta rồi có thể cũng sẽ tiến tới hình thức đó. Ngẫm lại, thay vì nhà nước thu thuế rồi cũng phải chi lại (gián tiếp) cho người yếu thế, khuyết tật, thì chi (trực tiếp) cho các tổ chức xã hội để họ chăm lo cho người khuyết tật, sẽ nhanh hơn, hiệu quả hơn. Ngoài ra, điểm yếu khá phổ biến của các doanh nghiệp nói chung, huống chi là doanh nghiệp xã hội, là khó xây dựng lực lượng kế thừa giữ được phong độ, giữ được đà tiên phong của thế hệ những người gầy dựng doanh nghiệp là cha mẹ của họ trước đây. Vì vậy, xây dựng lực lượng kế thừa là một điều kiện để phát triển bền vững…
“Quy hoạch lòng thương người”
Bạn tôi không kể cặn kẽ, nhưng tôi biết, anh đã thuyết phục được các linh mục, các sơ đi học quản lý, học ngày học đêm để thi hành các qui định cho đúng. Thuyết phục họ mời công ty kiểm toán quốc tế trong Big 4 về kiểm tra tài chính thật minh bạch, nghiêm túc. Sự tuân thủ qui định pháp lý tạo niềm tin trong cộng đồng và mang lại tự tin cho người trách nhiệm.
Đó là những điều không thể thiếu được của một tổ chức thiện nguyện chuyên nghiệp.
Nói chung, đây chính là… “quy hoạch lòng thương người”, chính là một trình tự, yêu cầu nghiêm nhặt, một hình thức hoạt động hoàn toàn mới… mà thế giới đã hoạt động thành nề nếp từ lâu. Lòng thương người cần được qui hoạch chuyên nghiệp mới… bền vững.
Hoạt động thiện nguyện cần có nền tảng pháp lý và minh bạch, được kiểm tra rõ ràng theo đúng luật chơi chung của thế giới. Đó là sự đảm bảo rằng tất cả mọi người dù có đóng góp sức người, sức của vào tổ chức thiện nguyện đó hay không cũng đều (có thể) nhận được thông tin đầy đủ rằng liệu các hoạt động có đúng mục tiêu đề ra, đúng pháp luật nhắm đến kết quả như nêu ra ban đầu.
Như vậy, có thể nói, tình yêu say đắm và thủy chung đang được xây dựng vững chắc trên nền pháp lý, với kỹ năng quản lý chuyên nghiệp. Tấm lòng từ ái và tâm thiện vô bến bờ của người Việt sẽ được phát triển tốt nhất khi hoạt động thiện nguyện đi vào chuyên nghiệp, bền vững.
Con đường xây dựng hoạt động thiện nguyện mới mẻ này đang ngày càng có thêm sự tham gia đông vui của các doanh nhân và tổ chức. Hiểu được những bước mở đầu khó khăn, chúng ta biết ơn những người mở đường.
Kim Hạnh (theo Giai phẩm xuân TGHN)
Ngày đăng: 24/1/2025
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này