15:43 - 22/09/2019
Giải Sách hay lần thứ 9 – 2019
Sáng 15/9/2019 tại Rex Hotel, TP.HCM, giải Sách hay lần thứ 9 do Viện Giáo dục IRED, dự án Khuyến đọc Sách hay và Sáng kiến Open Edu tổ chức đã được trao cho các tác giả, dịch giả và cho cả những đơn vị xuất bản, biên tập viên… những người âm thầm, lặng lẽ góp sức cho cuốn sách ra đời với mục tiêu chính là “Khuyến đọc” đã được xướng danh.
Năm nay, giải Sách hay có thêm giải Sách do cộng đồng những người trẻ bình chọn, 6 trong số hơn 40 cộng đồng khuyến đọc sách do những người trẻ lập ra đã tham gia chọn lựa các tựa sách hay cho hai hạng mục Sách kinh điển và Sách đương thời.
Bên cạnh đó, như thường lệ, giải Sách hay năm nay đã trao cho 21 tựa và bộ sách thuộc 6 hạng mục chính của giải và hoạt động sách song song.
Giáo dục vẫn đang là vấn đề nóng nhất
Ở hạng mục Sách giáo dục, TS Bùi Trân Phượng đã đại diện cho ban tổ chức công bố giải Sách viết thuộc về cuốn Đại học – Định chế giáo dục cao thay đổi thế giới từ trung cổ đến hiện đại của TS Nguyễn Xuân Xanh. Cuốn sách Những nguyên tắc đạo đức trong giáo dục của John Dewey – Cao Tuấn dịch đoạt giải Sách dịch.
TS Nguyễn Xuân Xanh, qua cuốn sách của mình, bày tỏ quan điểm của ông về đại học: “Không thể có một quốc gia mạnh mà đại học lại yếu. Không thể có quốc gia giàu mà đại học lại nghèo.Không thể có quốc gia tiến lên hàng đầu mà đại học lại ở hạng bậc thấp. Nếu đại học không là nơi để nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, thì quốc gia không thể đổi mới sáng tạo được”.
GS Võ Tòng Xuân cũng đã cho rằng, giải Sách hay về giáo dục rất quan trọng để các nhà lãnh đạo biết tới, chú trọng. Từ đó giúp họ đưa ra chính sách giáo dục thông minh hơn, đi sát với nhu cầu phát triển giáo dục đất nước. Ông kể: “Từ Đại hội Đảng lần thứ 9, tôi đã nhận thấy Đảng đưa vào câu: Đổi mới giáo dục Việt Nam một cách toàn diện để chuẩn bị lực lượng lao động – những con người Việt Nam sẵn sàng hội nhập thế giới. Nhưng rất tiếc qua Đại hội Đảng lần thứ 9 chưa có những đổi mới đáng kể, đến lần thứ 10 lặp lại câu đó, thêm chữ “Đổi mới cơ bản và toàn diện”. Nhưng sau đó bản thân tôi và các anh em làm trong mảng giáo dục cũng thấy những đổi mới này giống như những ông y tá thấy bị thương chỗ nào thì dán băng chỗ đó, không có triết lý hay tầm nhìn rộng và sâu. Tới Đại hội Đảng hiện tại, câu này vẫn được lặp lại… Tôi theo dõi điểm thi quốc gia của các em tại ĐH An Giang, thấy điểm trung bình các môn thi, đặc biệt là môn Anh văn, sau nhiều đổi mới, tới giờ này phổ điểm Anh văn của học sinh trung học chúng ta vẫn ở mức trung bình 3,5 điểm. Nghĩa là suốt 20 năm, cũng không có thay đổi nhiều.Nếu giáo dục tiếp tục quản lý kiểu này, chắc 20 năm tới nữa cũng sẽ không thấy thay đổi gì mới.Tôi rất mong cuốn sách của thầy Nguyễn Xuân Xanh, với những vấn đề giáo dục đang cần Nhà nước thay đổi, cải tiến.Tôi mong các vị lãnh đạo nhất là những vị trong quốc hội có thể đọc cuốn sách này”.
Phạm Hoàng Quân, K. Popper và Chu Lan Đình
Cuốn sách đoạt giải hạng mục Sách nghiên cứu là của một nhà nghiên cứu độc lập không bằng cấp, tước vị, đó là tác giả Phạm Hoàng Quân với tác phẩm: Hoàng Sa – Trường Sa – nghiên cứu từ sử liệu Trung Quốc, bên cạnh các tác phẩm có giá trị lọt vào vòng chung khảo như, Sài Gòn Chợ Lớn ký ức đô thị con người, Ứng xử kinh tế nông hộ khảo sát xã hội học tại châu thổ sông Cửu Long (Trần Hữu Quang), Việt Nam thế kỷ thứ X – những mảnh vỡ lịch sử (Trần Trọng Thương). Thể loại sách dịch, cuốn sách Tri thức khách quan của K. Popper – dịch giả Chu Lan Đình.
Nói về hai tác giả và dịch giả này, nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn nhận định: “Phạm Hoàng Quân và Chu Lan Đình là hai nhân vật rất kinh điển của Việt Nam hiện nay, họ làm việc hoàn toàn không vì danh lợi cá nhân và tôi may mắn quen được cả hai người. Riêng anh Chu Lan Đình đã tìm chọn dịch những cuốn sách khó nhất và quan trọng nhất, nhưng vì quyết tâm của anh, nên tôi cũng nỗ lực theo cùng. Hàng tuần anh gởi bản dịch cho tôi hiệu đính. Tri thức khách quan là một tác phẩm cực kỳ quan trọng trong thời kỳ hiện đại và của chính tác giả K. Popper.
Đây là tác phẩm đánh dấu bước ngoặt cho tư duy khoa học trong thế kỷ 20: chân lý không phải là tuyệt đối bằng chứng là các định luật thoạt nghe là không thể chối cãi… và được tất cả tin tưởng, nhưng K. Popper đặt ngược vấn đề lại: có chắc là như vậy không? Đâu là cơ sở để anh kết luận? Cơ sở ấy là sự quan sát cả triệu lần để khái quát thành chân lý, nhưng anh đã kiểm chứng được bao nhiêu lần để khái quát lên như thế? Bản thân những giá trị của khoa học cũng đưa ra có giá trị tương đối và dùng phương pháp quy nạp thì cũng chỉ đúng vào những lần anh kiểm chứng được mà thôi, còn những lần khác thì sao?
Tôi mong đặc biệt là các bạn sinh viên ở các ngành khác nhau sẽ có thể đọc cuốn sách này”.
Xã hội công dân dưới góc nhìn thể chế
Đó là cuốn sách đoạt giải Sách hay cho hạng mục Kinh tế năm nay. Nhà báo Bùi Văn nói: “Diễn đàn Kinh tế thế giới xếp hạng 140 nền kinh tế thế giới trong đó có tiêu chí: Tư duy độc lập, phản biện trong giảng dạy, Việt Nam đứng 128/140 và đứng sau Lào, Campuchia. Vậy chúng ta khác với thế giới cái gì?Cho đến năm 2014 chúng ta chưa thừa nhận xã hội công dân. Có người nói: “Với trình độ dân trí của chúng ta hiện nay, xã hội dân sự có thể phản tác dụng”. Tôi lại nghĩ, đây là một vấn đề cốt yếu để phát triển thế giới có mà chúng ta không có, vì thế tôi rất khâm phục sự dũng cảm của nhóm tác giả và NXB Đà Nẵng,đã đưa cuốn sách này đến với công chúng”.
Giải Sách dịch: Nền kinh tế chia sẻ – Sự kết thúc của việc làm và sự trỗi dậy của chủ nghĩa tư bản dựa trên đám đông của tác giả Arun Sundarajan, dịch giả Nguyễn Tuấn Việt, NXB Trẻ ấn hành.
Ở hạng mục Sách quản trị, đã có năm tác phẩm: Đừng cố gắng bán, hãy giúp khách hàng mua (Trịnh Minh Thảo), Lãnh đạo và nhân đạo: dẫn đường và mở hướng (Tôn Thất Nguyễn Thiêm), Lý thuyết trò chơi và ứng dụng trong quản trị kinh doanh (Lê Hồng Nhật), và cuốn Nhượng quyền khởi nghiệp – con đường ngắn bước ra thế giới của tác giả Nguyễn Phi Vân mà nhà báo Bùi Văn nhận định, bà hiện nay là nhà tư vấn nổi tiếng trong doanh nghiệp khởi nghiệp đã đoạt giải Sách hay 2019. Riêng cuốn Tư duy pháp lý của luật sư của LS Nguyễn Ngọc Bích – tuy nói chuyện luật sư, nhưng rất dễ đọc và nhẹ nhàng.
Cuốn sách dịch hay được chọn lần này là Tư duy nhanh và chậm của Daniel Kenman – dịch giả Hương Lan và Xuân Thanh.
Vết nhơ của người – Philip Roth
Nhà văn Nguyên Ngọc chia sẻ, hội đồng trao giải đã không tìm thấy cuốn sách đặc sắc để trao giải cho hạng mục Sách viết trong nước, điều này phản ảnh tình hình sáng tác văn học trong nước đáng để suy nghĩ. Trong khi đó, các tác phẩm sách dịch lại thuộc dòng kinh điển với những tác giả nổi tiếng được dịch sang tiếng Việt: Chiến tranh và chiến tranh của Laszló, Khi loài vật lên ngôi của Karel Capek, Linh Sơn của Cao Hành Kiện, Pedro Páramo của Juan Rulfo và Vết nhơ của người – tác phẩm của Philip Roth đã được bình chọn cho giải Sách dịch hay nhất năm nay.
Philip Roth là nhà văn khổng lồ của thế kỷ 20 và phần đầu thế kỷ 21, người gốc Do Thái sống ở Mỹ. Ở Việt Nam, độc giả hầu như chưa biết Philip Roth, dù đó là nhà văn hàng đầu, vì vậy lần đầu tiên giải Sách hay giới thiệu với công chúng Việt Nam một trong những tác phẩm của ông, qua bản dịch của dịch giả Phạm Viêm Phương. Philip Roth qua tác phẩm Vết nhơ của người, một lần nữa trở lại với vấn đề định kiến xã hội có thể giết chết con người.
“Chúng tôi nghĩ rằng, dù không có giải trong nước, bù lại chúng ta lại có một giải văn học dịch rất đặc sắc. Mong rằng những tác phẩm khổng lồ này sẽ dần làm quen với công chúng Việt Nam, cũng như những tác phẩm của Kundera khi dịch ở Việt Nam, đã tác động đến văn học Việt Nam rất nhiều, và với các tác phẩm của Philip Roth cũng vậy”, nhà văn Nguyên Ngọc nói.
Thiền sư Thích Nhất Hạnh và hai tập truyện cho thiếu nhi
Bà Quách Thu Nguyệt, nguyên giám đốc NXB Trẻ, rất hân hoan giới thiệu giải Sách viết cho thiếu nhi lần này đã vinh dự trao cho hai tựa sách của Thích Nhất Hạnh: Con gà đẻ trứng vàng và Mỗi hơi thở một nụ cười. “Chúng ta thường nói việc tập thiền dành cho người lớn, nhưng với nhà sư, trẻ con cũng cần tập thở, tìm thấy được niềm vui về thế giới thật đẹp đẽ, thật đáng yêu thương”.
Chuyến tàu đêm trên dải ngân hà của Miyazawa Kenji, được chọn là cuốn sách dịch hay nhất năm nay dành cho thiếu nhi. Tác giả vốn là một nhà thơ viết truyện từ khi còn đi học.Cuốn sách này xuất bản năm 1934, sau cái chết của em gái ông được viết đi viết lại bốn lần trước khi xuất bản.
Sách cho người trẻ do cộng đồng sách trẻ bình chọn
Lần đầu tiên, sự tham gia của những cộng đồng sách trẻ cho việc bình chọn những cuốn sách mà họ yêu thích trong suốt nhiều năm qua. Ban tổ chức giải cho rằng, những cuốn sách do cộng đồng trẻ bình chọn chính là một trong những cái nhìn thiết thực về việc đọc sách của người trẻ. Con số người đọc sách Việt Nam rất thấp so với các nước phát triển trên thế giới, dù người Việt nổi tiếng là ham học. Nhưng tạo một sân chơi mới cho cộng đồng người trẻ trong giải sách hay bắt đầu từ năm nay, cũng là giúp cho việc khuyến đọc ngày càng mạnh mẽ hơn, gần gũi hơn với người trẻ. Năm nay, cộng đồng những người trẻ đã bình chọn các cuốn sách hay của họ ở hai hạng mục kinh điển gồm: Suối nguồn của tác giả Ayn Rand, Nhà giả kim (Paulo Coelho), Hoàng tử bé (Saint Exupéry), Giết con chim nhại (Harper Lee) và Những người khốn khổ của Victor Hugo.
Mảng sách đương thời được người trẻ chọn: Đúng việc – một góc nhìn về câu chuyện khai minh (Giản Tư Trung), Bức xúc không làm ta vô can (Đặng Hoàng Giang), Sapiens: Lược sử loài người (Yuval Noah Harari), Cà phê cùng Tony (Tony Buổi Sáng), Lối sống tối giản của người Nhật (Sasaki Fumio).
Khách mời đặc biệt trong buổi trao giải
Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu, ở tuổi 100 đã đến tham dự. Ông không khỏi xúc động khi nói về cảm nghĩ của mình: “Tôi nghĩ nếu không đọc sách thì tôi không có cơ hội để sống tiếp. Tôi vẫn làm việc sau khi bị ba tháng tim mạch không đọc được. Nhưng rất tiếc công trình đang nghiên cứu là khá đặc biệt với tôi, đó là con đường gốm sứ và tơ lụa Việt Nam thế kỷ 15 – 16, tài liệu có hết rồi, nhưng viết lại thành công trình dễ đọc thì là một hành trình dài…”
Ngân Hà lược thuật (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này