12:09 - 17/03/2019
TS Thái Kim Lan: ‘Thương’ và ‘hiểu’ nhiều hơn ‘đòi hỏi’ con cái
TS Thái Kim Lan về nước với câu chuyện “Công, dung, ngôn, hạnh thời nay”, bà đã nhắc đi nhắc lại: “Chính đức hạnh là đặc tính nhân bản nhất của con người làm điều kiện phổ quát, căn bản cho ba phạm trù kia, giúp con người trở nên hoàn thiện”.
– Thưa bà, gần đây liên tục ở Việt Nam, đặc biệt là trong môi trường giáo dục, xảy ra những hiện tượng thầy giáo có hành động xâm hại tình dục các học sinh và sinh viên nữ. Với tư cách một nhà giáo và cũng là người mẹ, bà nghĩ sao về điều này?
– Theo tôi nghĩ, hiện tượng này không thể tha thứ, không thể có một lời nào có thể biện minh cho hành động này. Nhất là trên lãnh vực học đường, môi trường mà thế hệ trẻ đặt cả tin tưởng vào việc giáo dục của những vị thầy đứng trên bục giảng, làm gương cho mọi người noi theo, việc xâm hại tình dục các em học sinh và sinh viên ngây thơ cần nghiêm khắc lên án, và có biện pháp với các vị có những hành động vô luân như thế, để gạn sạch học đường và thiết lập lại niềm tin cho các em và các phụ huynh gửi gắm con đến trường. Ở mọi nơi trên thế giới, đây là một trong những tội phạm xấu xa nhất, được xem là trọng tội và bị xử phạt nặng nhất.
– Theo bà, các em học sinh cần trang bị những kiến thức, kỹ năng cơ bản nào để có thể chống lại hành vi xâm hại? Và cha mẹ cần lên tiếng thế nào?
– Trong tương quan thầy trò, học sinh thường bị mặc cảm thấp kém và sợ hãi trước thế lực của các vị thầy, cô, nên thường cúi đầu tuân phục và bị thao túng. Chúng ta cần hướng dẫn các em để các em ý thức được giới hạn giữa sự vâng lời thầy và sự phản kháng đúng lúc, giáo dục con cái bao gồm những nhắc nhở và hướng dẫn những vấn đề tính dục (sex) để các em có thể phân biệt được giới hạn, và tự chủ không sợ hãi trước những hành vi xâm hại. Trong gia đình, cha mẹ nên có buổi trò chuyện sau giờ học với con cái, không những để xem con cái học hành đến đâu, mà còn có những vấn nạn, thắc mắc của con cái gặp phải trong những giờ học. Rất nhiều trường hợp các em vì sợ hãi hay hổ thẹn không dám nói hoặc che giấu, vậy nên cha mẹ cần chú ý một cách nhẹ nhàng tế nhị.
– Bà có nghĩ rằng, các hiện tượng xảy ra ngày càng nhiều trong xã hội Việt Nam ngày nay, chính là do những giá trị về đạo đức đang băng hoại?
– Sự suy diễn này có đủ tính hợp lý.Tôi nhớ có lần đọc báo thấy việc bán dâm trong môi trường đại học, được những người có trách nhiệm giáo dục xem là chuyện thường ngày. Đó là một cú sốc, cho thấy văn hoá, giáo dục không được coi trọng đúng mức, hệ luận là cách hành xử của người trẻ lỏng lẻo về đạo đức; mà chỉ nhằm mục đích đem lợi trước mắt, phá bỏ nhân phẩm của chính mình, gây khủng hoảng về sau khi trưởng thành.
– Làm thế nào để xây dựng lại những giá trị đạo đức, đưa cái “Hạnh” của con người quay trở lại để tạo dựng một xã hội nhân bản hơn, thưa bà?
– Câu hỏi này đụng chạm đến cả hệ thống giáo dục đạo đức nhân bản trong xã hội, đến cả thế hệ đi trước và thế hệ trẻ đang được đào tạo, liên quan đến sự hiểu biết và quan điểm nhân bản, nhân văn được chuyển tải của người đi trước và người được đào tạo uốn nắn. Như tôi đã trình bày trong toạ đàm vừa qua. Công, dung, ngôn, hạnh là bốn phạm trù liên hệ đến cách xuất hiện của người với người và giữa con người, trong đó hầu như cái này là nền tảng của cái kia, và trong đó đức hạnh lại làm nền tảng cho cả bốn, tạo nên nhân cách của một con người, với “đức hạnh” bản lai diện mục nhân bản được xây dựng. Trong hoàn cảnh xã hội đang biến chuyển, chúng ta cũng không nên khư khư với những nguyên tắc cũ, sự chọn lựa của người trẻ cần được khuyến khích trong tự chủ, những phạm trù này nên có những nội dung mới trong điều kiện mới. Nói chung hiện nay chúng ta đang cần có một triết lý đúng đắn về giáo dục. Liên quan đến giáo dục, vấn đề tiên quyết là nên định nghĩa lại ngay chính khái niệm giáo dục, “chính danh” là một trong những điều kiện cần để xây dựng đạo đức, trong đó cần loại bỏ những dễ dãi đối với sự xâm hại con người. Đó là công việc gây ý thức chung cho cả thế hệ, cần được đưa ra và bàn luận.
– Là một người mẹ, là một nhà giáo, bà chia sẻ điều gì cho cha mẹ và nhà giáo?
– Theo kinh nghiệm, cha mẹ giáo dục con cái nên nhấn mạnh “thương” và “hiểu” nhiều hơn “đòi hỏi” con phải theo mình. Với tư cách người đang làm việc trong ngành giáo dục, tôi cho rằng trong một xã hội hỗn loạn về đạo đức, thân giáo bỗng nhiên đóng một vai trò quan trọng hơn cả.Vấn đề “làm gương” cho giới trẻ buộc người thầy phải có một lối hành xử khác với đời thường. Xã hội cần có những biện pháp cụ thể để đừng xảy ra việc buôn bán giữa thầy và trò, chính việc buôn bán (rộng hay hẹp) này làm giảm uy tín và nhân cách của người thầy…
Ngân Hà thực hiện (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này