11:21 - 03/03/2018
Đổi sách, có đổi người không?
Tôi giảng dạy môn văn tới nay đã đúng 40 năm. Nghe tới đổi mới giáo dục, tôi rất mừng vì đó là tất yếu. Phải thay đổi vì nền giáo dục của chúng ta đã già nua, lỗi thời.
Thay đổi thì mừng, nhưng kế bên sự mừng vui ấy là ngồn ngộn một đống âu lo. Còn đó tàn dư của cải cách giáo dục phân ban từ năm 2000. Vậy hướng cải cách của bộ sẽ ra sao? Nhìn bằng con mắt tiêu cực hay lạc quan đây? Tôi cũng lo lắng, trăn trở vì ngẫm lại chuyện cải cách, thay đổi giáo dục họ cũng thay đổi bao nhiêu lần, cơm cục cắm vô cơm rời, cái này chồng chéo cái kia. Thật ra, ai cũng thấy hợp lý nhất là phải đổi từ trên (thượng tầng) xuống tới dưới (hạ tầng). Nhưng thực tiễn cho thấy, lần thay đổi vừa rồi, chúng ta làm ngược lại, từ dưới lên trên, nên mới thất bại.
Nhớ lại cách đây mười 17 năm về trước, hồi mới đổi mới, giáo viên có thâm niên như tôi đã vô cùng háo hức, như sống lại tuổi trẻ với biết bao nhiêu nhiệt huyết. Đến khi thực hiện, mới thấy, phần lớn là ở trên họ nói chớ không thay đổi mà bắt các giáo viên phải làm theo cái họ viết – vẽ ra. Nhắc lại vẫn rất đau lòng, xót xa cho các giáo viên trẻ lúc bấy giờ. Còn tụi tui cũng sắp về hưu, lại càng thất vọng hơn.
Tôi cũng biết chắc chắn là phải cải đổi chớ không thể giữ được. Những người tâm huyết, không vụ lợi cho giáo dục vẫn mong thay đổi nhưng thay đổi như thế nào.
Đổi sách, có đổi người không?
Đổi sách thì dễ, đổi người mới khó. Đổi từ cái đầu tàu. Nói xin lỗi, cái đầu tàu đủ để mình tin không?
Tôi xin nói đến vấn đề cụ thể nhất là “cải tạo” giáo viên. Đó là việc tôi cũng đang làm hiện nay bằng cách “dạy lại” cho các em học sinh của mình. Vì tôi chủ quan, nếu tôi dạy, trong 10, 20 em cũng có được 1, 2 mầm tốt, mình vẫn làm. Trồng được cây nào hay cây đó. Có những em cũng hứa với cô: sẽ tiếp tục con đường của cô đã đi, nghèo giàu gì nghề này, mà tìm được niềm vui. Lúc nào tôi tặng các em câu nói trong vở kịch của Lưu Quang Vũ, cái Gái nói với cu Tị: “Ông nội tớ dạy tớ, cứ tin vào những điều tốt đẹp, ươm đi rồi sẽ nảy mầm tốt đẹp”.
Trở lại với việc cải tạo giáo viên, sẽ cải từ đâu? Không phải là cải tạo ở các trường sư phạm mà chính là từ lúc các em bắt đầu học lớp 1: làm sao để các em nhìn thấy căn bản của con người của mình là những đức tính tốt: thích khám phá, học hỏi, tự lập, tự cường. Làm sao để rèn luyện điều ấy cho đến hết phổ thông, mới mong lên tới cao đẳng, đại học, các em có đủ sức bước lên một bậc thang mới vững chãi và tự tin làm người tử tế, ngay thẳng. Mà làm nghề nào cũng cần phẩm chất này, đúng không?
Muốn vậy, đâu có khó. Riêng trong môn văn tôi dạy, để cho các em có khả năng suy nghĩ và tư duy, phải bỏ hẳn văn mẫu. Thế thôi. Cải cách giáo dục làm được chuyện này, mới thực sự là cải cách.
Vậy làm thế nào để có một thay đổi SGK thiết thực và hướng tới những giá trị nhân văn? Tôi tự hỏi mình và tự trả lời: hiện nay, đồng tiền quyết định sự cải cách. Có ai viết sách mà không cần tiền không? Bao nhiêu trang là bấy nhiêu tiền, hỏi làm sao có đội ngũ soạn sách trong sáng?
Mong là có hướng đi tới, cái nhìn lạc quan. Nhưng lấy cái hiện tại nào để mình tin tưởng để lạc quan với tương lai trong khi quá khứ quá nặng nề, như mình đang đi cầu tre lắt lẻo.
Hổm rày nói phân ban, cải cách tôi tự nhủ: “Kệ, chờ đợi gì, tin tưởng gì, thôi mình cứ tự thay đổi”.
Chương trình đổi mới thế nào? Xây dựng vào đào tạo ra sao? Tôi hay dùng câu “cơm cục chấm cơm rời”… và tôi mong cải cách giáo dục lần này, đừng như thế nữa, có vậy mới có thế hệ tương lai người trẻ Việt Nam xây dựng đất nước thật sự, chứ đừng có nói chuyện xa xôi hay thỉnh thoảng tìm được người tài nào đó có gốc Việt là la làng người Việt giỏi quá. Giỏi vậy mà sao chậm và thụt lùi hoài? Nghĩ đi!
Sẽ rà soát 1,4 triệu giáo viên và đào tạo lại
Tại buổi tiếp xúc cử tri là cán bộ quản lý ngành giáo dục thành phố Quy Nhơn và sở GD-ĐT tỉnh Bình Định ngày 12/5, ông Phùng Xuân Nhạ, bộ trưởng bộ GD-ĐT cho biết, hiện tại chương trình cũ đang dạy các tiết học rời rạc, theo hướng kiến thức, còn cách dạy mới là tổng hợp kiến thức, tích hợp các môn dẫn tới việc nhiều giáo viên đang đứng lớp phải bồi dưỡng, đào tạo lại.
Hiện tại, Chính phủ đã đề nghị xây dựng đề án đào tạo bồi dưỡng giáo viên đáp ứng theo chuẩn mới. Ban soạn thảo đề án hiện đang rà soát xây dựng các chuẩn giáo viên và chuẩn quản lý, đào tạo theo chuẩn mới. Trước mắt, sẽ rà soát các tiêu chuẩn của khoảng 1,4 triệu giáo viên hiện có, sau đó xây dựng các chương trình bồi dưỡng cho giáo viên đạt mức chuẩn cơ bản theo chương trình mới và tổ chức đào tạo bồi dưỡng. Nhiệm vụ đào tạo bồi dưỡng sẽ do các trường sư phạm đảm nhiệm.
Ông Nhạ cũng cho biết, bắt đầu từ tháng 9 năm nay các trường sư phạm sẽ đào tạo giáo viên cốt cán theo hình thức cuốn chiếu, dự kiến sẽ hoàn thành trong năm 2023. Đối với những giáo viên lớn tuổi có nhu cầu xin nghỉ hưu sớm, bộ sẽ phối hợp với bộ Nội vụ xem xét, tạo điều kiện giải quyết với chế độ phù hợp.
Theo TTXVN
Đoàn Thị Liệp (cựu giáo viên môn ngữ văn, trường THPT Nguyễn Hữu Huân, TP.HCM)
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này