Truyện Kiều và bốn tiếp cận đương đại

Điều thú vị nhất của sân khấu thể nghiệm là khán giả tương tác với nghệ sĩ ngay sau khi kết thúc vở diễn, với những chia sẻ đầy cảm xúc.

Dự án bắt đầu từ năm 2017, diễn ra cùng với nhiều hội thảo bên lề để tìm ra được cách diễn giải đẹp nhất cho các vở diễn về nàng Kiều nhìn ở các góc khác nhau. Và tháng 10/2019, dự án kết thúc với ba buổi trình diễn ở Hà Nội và Sài Gòn.

Kiều của Amélie Niermeyer

Cô Lena, trợ lý của đạo diễn Amélie Niermeyer cho biết: “Tôi nghĩ điều đặc biệt nhất là Amélie đã cho 13 nhân vật là những người trẻ tuổi thảo luận về chính Kiều trong đời sống… của họ, khiến cho người xem từ đó cũng đặt Kiều vào bối cảnh trong cuộc sống ngày nay để mỗi người tự có những câu hỏi và cũng như ý nghĩ riêng của mình. Chia sẻ điều này, Quỳnh, một diễn viên đã tâm sự, cô vừa là diễn viên vừa tham gia dàn dựng vở cùng Amélie. Ngay từ bước đầu, đạo diễn và toàn bộ diễn viên thực hiện dự án này như một cách thức bật công tắc, để kích thích cho người trẻ bước vào Truyện Kiều bằng hàng loạt câu hỏi. Chúng tôi đều đã học Truyện Kiều trong phổ thông, học đúng như giáo trình mà không có những suy nghĩ khác. Vở diễn chính là những thắc mắc của chúng tôi về nàng Kiều”…

Cách đưa Kiều vào đời sống hiện đại gần gũi qua tin nhắn, livestream và cả selfie là những chi tiết, khiến cho khán giả trẻ bắt nhịp với câu chuyện trên sân khấu rất nhanh. Mục đích của cô đạo diễn là để cho khán giả thấy được “nàng Kiều” đã trở thành những người phụ nữ mạnh mẽ thế nào, cái kết thật thú vị và bất ngờ đã cho người xem một cái nhìn hoàn toàn mới về Truyện Kiều.

Kiều trong tuồng cổtrên sân khấu ước lệ

Trần Lực đã trao đổi: “Thực sự chúng tôi muốn cho khán giả thấy rằng, phụ nữ vốn dĩ cũng là “phái mạnh”, họ mạnh mẽ, như đàn ông, yêu đời, ham sống, mong muốn có cuộc sống hạnh phúc. Chúng tôi dùng thủ pháp của sân khấu tuồng, bởi để thể hiện một nàng Kiều mạnh mẽ ấy gần với thời đại hiện nay, nghệ thuật tuồng là phương thức tối ưu làm nổi bật cho vai diễn nàng Kiều.

Nguyễn Du viết Kiều theo thể lục bát, tôi vừa giữ được sự trung thành với Nguyễn Du, mà thể thơ này trong tuồng (ngôn ngữ biểu hiện cả tiếng nói – ngữ khí) chính là cách nói của tuồng, vì nó có giai điệu, nhấn nhá. Dưới góc nhìn của một người đàn ông, Kiều đẹp cả hình thức và tinh thần, thế nên không có chàng trai nào cưỡng lại được… ngay cả với Từ Hải đầy sức mạnh và uy lực, nhưng trước Kiều cũng chỉ là một người đàn ông đang yêu, trở nên hồn nhiên như một đứa trẻ thơ, tin vào lời nàng và cả vào tương lai chỉ cần được ở bên cạnh nàng mà thôi”.

Sử dụng nghệ thuật tuồng để chuyển tải cũng là một cách làm rất lạ, điều cuối cùng đọng lại, chính là cách dàn dựng súc tích và chặt chẽ, cùng với các diễn viên mà như anh nói “tay năm tay mười”, người đóng nàng Kiều vừa là diễn viên vừa là hoạ sĩ, người vừa đóng vai Từ Hải cũng là một nhạc công, và ngay cả Sở Khanh ở ngoài đời là một diễn viên kịch câm thượng thặng.

Như Lai đòi tự do cho nàng Kiều

Anh tự nhận: “Tôi là người trẻ nhất trong số các đạo diễn”, thế nên “Tôi thấy mình bị áp lực khi không biết mình làm đúng hay sai với cụ Nguyễn Du, nhưng trẻ nên liều. Vở diễn thể nghiệm Tự do cho nàng Kiều, khán giả sẽ thấy trang trí sân khấu có dây nhợ, gạch, đá… tôi có đưa vài ý vào đó, đặc biệt là yếu tố tâm lý số đông khi nói về Kiều với lối sống, đam mê, đau khổ của nàng. Tất cả những định nghĩa đó có ở trong đời sống hiện tại. Tôi đã dựng hai nhân vật Kiều một cổ một mới, tinh thần của họ đều luôn vượt đến cuộc sống tự do, bình đẳng”.

Cho Kiều sống với Từ Hải

Vở Ngẫm Kiều của đạo diễn Hồng Vân ở màn cuối. Kết hợp với các yếu tố mang tính giải trí, Hồng Vân đưa cả cải lương, kịch ma rùng rợn lẫn với một chút hài hước. Chị nhận được nhiều tràng pháo tay của khán giả Sài Gòn khi để cho Kiều một cái kết có hậu sống trọn đời với Từ Hải, hay lời khuyên buông bỏ của hương hồn Đạm Tiên hiển linh. Chị nói: “Kịch miền Nam, nhìn là biết nhân vật ngay, không phải… đoán”. Đạo diễn Hồng Vân cũng cho biết thêm, chị sẽ dựng lại vở dài 1 tiếng 10 phút để tiếp tục diễn cho khán giả Sài Gòn vào các đêm sau.

“Tôi nghĩ dự án có thể khép lại, nhưng những cánh cửa các sân khấu sẽ mở ra cho những vở diễn mới về Kiều. Chúng tôi cũng sẽ phát triển thành những vở chỉn chu và riêng với Nàng Kiều, nhà hát Tuổi Trẻ cũng sẽ diễn lại vào ngày 9/11 gồm ba phần tại Hà Nội”, người điều hành dự án này, ông Sĩ Tiến nói. Điều này cho thấy bất kỳ lúc nào, nàng Kiều cũng có thể tái sanh. Và thêm một tin vui cho Nguyễn Du, giờ đây, đã có biết bao “nàng Kiều” của ông từ trang giấy bước ra đời sống thật, bằng sức sống mạnh mẽ hơn.

bài và ảnh Chân Khanh (theo TGHN)

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này