09:12 - 21/12/2016
Rồng ẩn chừng nào thăng thiên?
Quản lý 30 lập trình viên đầy cá tính, có người sáu tháng vào công ty không nói với ai câu nào, chỉ trao đổi với nhau qua chat, bỗng một ngày… lên tiếng. Rồi cả nhóm “phang nhau” quyết liệt, rồi lại làm việc say mê nhiều tháng… không thấy ánh mặt trời!
Bùi Trần Phi Long và đồng sự của mình đã ghi được những dấu ấn đầu tiên trong làng công nghệ Việt Nam bằng các giải pháp trải nghiệm người dùng, hệ thống quản lý nhân sự, phần mềm di động trong ngân hàng…
Tái ông thất mã
Sinh năm 1985, tốt nghiệp khoa Xây dựng dân dụng và công nghiệp đại học Kiến trúc năm 2004, song thấy không hợp, Long chuyển qua học về thiết kế. Lúc đó ở Việt Nam khái niệm thiết kế tương tác chưa có, học ở Việt Nam một năm, anh chuyển qua Singapore học về… hoạt hình!
Tốt nghiệp ở Singapore, anh lập tức được nhận vào làm một công ty quảng cáo nổi tiếng. Làm vài năm thấy không hợp ngành quảng cáo, anh lại chuyển sang Alebh, công ty đứng đầu về phần mềm di động trong ngân hàng, với nhiều khách hàng lớn trên thế giới, chuyên cung cấp giải pháp trải nghiệm người dùng.
Vừa làm việc, năm 2013, Long đã quyết định cùng với một người bạn Singapore khởi nghiệp với trang thương mại điện tử Mfaxstory, dành cho các bạn chuyên làm các sản phẩm thủ công bằng tay. Dự án đã tìm được một quỹ đầu tư thiên thần hỗ trợ, nhưng… thất bại!
“Quả đắng này đã khiến tôi ngộ ra rằng nếu không quản lý được người sẽ không phát triển hiệu quả. Vì sử dụng nguồn nhân lực bên ngoài, các bạn có thể giỏi nhưng do chỉ làm thêm ngoài giờ nên thiếu sự kết nối, làm cho xong chứ không quan tâm đến chất lượng, không tạo được tiếng nói chung. Mình không phải là người trong nghề, không biết người ta có làm tốt hay không, dịch vụ đó chưa ra được thành quả đã chết trong trứng nước, tôi mất 50.000 đô Sing. Đó là thất bại đầu tiên của mình”, Long chia sẻ.
Nhưng tái ông thất mã! Thất bại này khiến Long nhận ra mình có khả năng làm… kinh doanh phần mềm! Nhưng bài học còn đó: cần phải có một đội ngũ gắn bó mới làm được cái gì lớn, đi đường xa. Suy nghĩ. Đọc sách. Học hỏi đàn anh đi trước. Long nghĩ tại sao mình không về Việt Nam để làm cái gì đó cho riêng mình?
Lúc đó, Long đang làm cho một công ty với mức lương cao, nhưng quyết định nghỉ, cùng một người bạn rất giỏi về lập trình là Trần Trọng Thanh, về Việt Nam tìm người, và khởi nghiệp lần hai. Long bảo, bạn mình là Thanh học sư phạm, thích xây dựng môi trường và con người, lớn hơn một tuổi, rất giỏi, có tâm, chịu tìm tòi.
“Khi tôi nói với Thanh ý tưởng tại sao không tạo môi trường tốt cho nhân viên sáng tạo để cơ hội mở ra, mọi người cùng sáng tạo để có tương lai. Thế là hai đứa cùng để dành tiền. Cuối năm 2014, khi tôi nói sẽ về Việt Nam, CEO của Alebh hỏi ngay: “Mày đang nghĩ ra cái gì đó?” Tôi nói mình muốn xây dựng một team! Ông ta nói “Tại sao mày không làm việc với tao? Tao sẽ đẩy dự án cho team của mày”.
“Đó là niềm tin. Ông ấy tin team của tôi sẽ làm đúng chất lượng cho khách hàng của họ. Thế là cả hai về, khởi sự một công ty có cái tên lạ: NÂU, viết tắt của None Routine – Autonomous – Unique. None Routine là Không làm việc theo thói quen; Autonomous là Tự trị, khi bạn làm chịu trách nhiệm không để ai phải nhắc; và Unique: Độc đáo, dấu ấn cá nhân cũng như dấu ấn công ty làm gì cũng độc đáo, không theo lối mòn… NÂU đã khởi sự bằng dự án về ngân hàng, và kiếm được tiền. Một team tốt được hình thành, lôi kéo thêm hai lập trình viên giỏi nữa từ các công ty đa quốc gia về”.
Robot trồng rau thuỷ canh
Thế rồi, khi câu chuyện trồng rau thuỷ canh ứng dụng công nghệ cao đang phát triển, nhóm của Long nhảy vào tìm hiểu. Nhưng trồng thuỷ canh đâu đơn giản, nhiều người trồng mà cây chết lên chết xuống.
Vậy giải pháp là làm sao cho người tiêu dùng không cần kiến thức gì, chỉ bỏ cây vào và chờ tới ngày thu hoạch mà không cần phải lo lắng gì hết?
Thế là cả nhóm tập hợp các ứng dụng công nghệ sinh học, dung dịch dinh dưỡng… cùng nghiên cứu robot trồng rau thuỷ canh. Để hoàn thiện một giàn trồng thuỷ canh phải có một trăm mấy chục linh kiện trong đó, vừa phải an toàn, vừa phải phù hợp.
Sau một năm rưỡi nghiên cứu, Greenbot (Dự án Robot trồng cây của NÂU và Công Ty điện tử Đông Việt) mang đi triển lãm Vietbuild, và hiệu ứng rất tốt, đại lý ở miền Bắc, miền Trung đặt hàng nhiều. Long cho biết mình đang kết nối với các quỹ đầu tư để đánh hàng hàng loạt. Giá bán một giàn như vậy chỉ 20 triệu đồng, Long bảo, “các gia đình có thể đầu tư được”, vì “chỉ cần xoay vòng, bỏ cây mầm vô là cây lớn”.
Robot trồng rau thuỷ canh của Greenbot có một điểm cực kỳ mạnh là kết nối được với dữ liệu lớn để tự học, khôn lên mỗi ngày.
“Hôm nay giàn cây mình trồng có gì không ổn, nhưng giàn bên kia lên rất xanh tươi thì giàn bên đó sẽ thu thập tất cả các dữ liệu để truyền cho giàn bên này, làm cho nó rất thông minh”, Long kể.
Chừng một tháng trước, giàn robot thuỷ canh được Greenbot đưa đi triển lãm ở Hàn Quốc, và được các doanh nghiệp nước này đặt hàng, vì “ở Hàn Quốc chưa có công nghệ này”.
Một trong những tay chủ lực của robot trồng rau là một tiến sĩ về sinh học từ Mỹ về. Với giàn trồng rau ngoài trời có thể tháo dỡ chỉnh sửa thoải mái. Greenbot còn thiết kế thêm giàn trong nhà nhỏ hơn nữa, có thể trồng trong góc chung cư.
NÂU còn cho ra đời hệ thống quản lý nhân sự ứng dụng trên điện thoại làm với Chotot.vn. Ứng dựng này cho phép những người trong công ty tương tác với người khác như mạng xã hội nội bộ. Chủ doanh nghiệp có thể truyền thông sứ mạng doanh nghiệp và tương tác với mọi người, để biết sức khoẻ doanh nghiệp tới đâu. Kết nối với mạng xã hội tuyển dụng làm gọn lại quá trình tuyển dụng, kích thích nhân viên chia sẻ, tương tác, thắt chặt tình đoàn kết trong công ty.
Long kể, trở ngại lớn nhất với startup là thuế. “Mình phải đi mượn nợ với tư cách cá nhân chứ không với tư cách công ty. Không có vốn, bị cắt tay cắt chân thì làm sao khởi nghiệp. Vậy mà mỗi lần thuế xuống kiểm tra hành hạ đủ kiểu. Một startup đóng gần 30% thuế làm sao chịu nổi?”.
Đặt khó khăn đó trong môi trường khởi nghiệp công nghệ chưa thực sự thuận lợi như Việt Nam mới thấy sự bươn chải của các cá nhân. Khởi nghiệp, với Long, điều cần thiết phải là nhân sự, con người. Vậy nên, mỗi tháng, cứ phải xoay tới xoay lui để kiếm được 200 triệu đồng trả lương. Sản phẩm bán ra số bị trả chậm, số chưa về, mà người khởi nghiệp chỉ đối diện với các khó khăn đó đã oải, nói chi đến đối phó với các vấn đề về thuế má.
Có lúc, Long đã phải thế chấp nhà để cứu công ty. Khi đó, người bạn sáng lập đồng hành cũng nản. Long “đi thiền” mười ngày, tịnh tâm, tự vấn. Ngồi thật yên lặng để vấn nỗi đau, bàng quan với nỗi đau, rồi vượt qua nỗi đau và “khoẻ luôn”. Thế là đứng dậy, khôi phục, và đưa dự án đi tiếp.
Con người bỏ cuộc vì tinh thần yếu đuối
Long đang lên kế hoạch kết nối với các bạn startup, giúp họ xây dựng sản phẩm ở phần công nghệ, đặt niềm tin vào họ qua mô hình vườn ươm công nghệ. Anh cho biết: “Khởi nghiệp công nghệ ở Việt Nam rất khó khăn, vì người sáng lập không tạo niềm tin, thiếu thực tế. Nghĩ rất hay nhưng không thể thực hiện được”.
Long bảo, nhìn vào tương lai, Việt Nam cùng Malaysia rất tiềm năng trong cuộc chơi này. Làn sóng đổ tiền về Việt Nam đang gặp phải rào cản pháp luật. Mười người đầu tư thì 7 – 8 người có công ty ở Singapore, vì ở Việt Nam mọi thứ chi phí cao quá, “mất hết cơ hội”. Nếu môi trường thông thoáng thì dễ dàng hơn nhiều, đi nhanh hơn nhiều.
Vậy là, để giúp một môi trường tốt, Long đang muốn biến NÂU trở thành một vườn ươm công nghệ. “Tôi vẫn tin sẽ làm môi trường sáng tạo cho các bạn, tin mình sống tử tế mọi người tử tế sẽ đến với mình, đó là điều khiến mình không bỏ cuộc. Tôi mong 30 thành viên gắn bó sẽ có cuộc sống tốt hơn, làm được gì tốt hơn cho xã hội, cho bản thân mình. Thế là làm tiếp. Khi lớn mạnh rồi thì tự động việc khác sẽ đến”.
Những người đầu tiên về đã hình thành một đội nhóm tốt, nhưng đến những người tiếp, vấn đề bắt đầu nảy sinh. Dân lập trình có câu “không được giấu ngu”, vì làm sai từ đầu thì mọi công sức đều đổ xuống sông xuống biển, một người làm sai ảnh hưởng cả đội, đâu có chừa một ai. Vì thế, Long phải tự tuyển chọn những người có chỉ số IQ cao và quan trọng là những người ham học hỏi, và tự đào tạo lại cho nhân viên.
Cốt lõi của vấn đề vẫn là đội nhóm, không chọn ngôi sao, vì “lỡ có gì mọi thứ mất sạch”. Và với triết lý đó, đến giờ, Long bảo, NÂU vẫn tiếp tục bài toán giữ người, ai đó ra đi rất đau lòng, nếu vì tiền thì tôi không giữ, nếu ở lại để có cơ hội startup thì cố gắng giữ các bạn ở lại.
Để giữ được tình bạn như những ngày đầu khởi nghiệp, Long tôn trọng ba nguyên tắc: “Tôi là người tình cảm, nhưng rất nguyên tắc. Tôi nói với các bạn, và cả với vợ mình, ngay từ đầu: thứ nhất là sự tin tưởng, mình sẽ làm trước.
“Thứ hai là sự minh bạch, khi chia tay vì lợi ích là chuyện không bàn, một phần lớn là sự không minh bạch. Trong công ty bất cứ người nào không minh bạch sẽ cho nghỉ ngay.
“Thứ ba là sự trung thành, nếu gặp khó khăn không trung thành để cùng đi qua sẽ chết, nếu giàu mà không trung thành cũng chết, nếu ngồi chung nhau làm gì cho xã hội mà không trung thành sẽ chết. Nhờ ba nguyên tắc đó mọi mâu thuẫn đều giải quyết”.
Kim Yến
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này