Khởi nghiệp, xứ ta nghiệt so xứ người

Nhiều rào cản khiến cho không ít lo lắng: chưa khởi nghiệp đã lo bị khởi tố. Điểm tranh cãi của điều 292, theo nhiều chuyên gia là việc hình sự hoá hành chính, làm tăng “nỗi sợ hãi” khi khởi nghiệp công nghệ tại Việt Nam.

Nhưng những đồn đại về khởi nghiệp ở Việt Nam quá khó, khó hơn so với nước ngoài… Có thật như vậy không?

Những thiên đường khởi nghiệp

Người Mỹ vừa gây xôn xao với “Startup Visa”: các sáng lập viên của các startup có thể cư trú hợp pháp tại Mỹ trong vòng năm năm, sau đó tuỳ vào tình hình tài chính mà họ được cấp “thẻ xanh có điều kiện” hoặc trở thành công dân Mỹ.

Được đưa ra bàn trước quốc hội từ năm 2011, Startup Visa chỉ gần được cấp phép vào năm 2016. Trước đó, một công ty tên Blueseed đã từng tìm cách chạy đường vòng thực hiện Startup Visa bằng cách tạo ra một cộng đồng khởi nghiệp ở vùng biển quốc tế ngoài khơi thung lũng Silicon ở San Francisco.

Theo đó, các thành viên ở trên đảo này sẽ được cấp một loại visa đặc biệt có thể ra vào nước Mỹ thông qua visa du lịch.

Bản thân Blueseed được chào đón nhiệt liệt: họ nhận hơn 18 triệu USD tiền đầu tư từ những cá nhân và quỹ lớn nhất thế giới như trường NTU (Singapore), Golden Gate Venture, Startup Chile… Blueseed có cơ sở vật chất để chứa đến hơn 2.000 người, với chi phí “thuê visa” là 1.500 USD/tháng.

Hình thức này không hề mới trên thế giới. Bằng chứng là có ít nhất mười công ty đã và đang thực hiện mô hình này, đặc biệt có những nước khởi động từ những năm 1970.

Chẳng hạn, Úc có hẳn một kế hoạch mang tên Cộng đồng khoa học và sáng tạo quốc gia trị giá hơn 1 tỷ USD hỗ trợ cho các công ty startup hoạt động tại đây.

Còn Anh công bố bản dự thảo Startup Visa vào tháng 2/2016 và dự kiến khởi động vào tháng 11/2016.

Nước Ý cũng đã thực hành loại visa này vào tháng 6/2014, cho phép đăng ký visa cư trú dài hạn online, được miễn thuế và đưa vào chương trình “tăng tốc phát triển” (accelerator program) quốc gia khi vượt qua vòng phỏng vấn của một hội đồng chuyên gia thẩm định “độ sáng tạo” của dự án.

Ở các nước châu Á, Indonesia đang đi đầu trong việc đơn giản hoá thủ tục kinh doanh cho startup tại quốc gia vạn đảo này, theo đó các ông bà chủ có thể đăng ký visa nhập cư online và nếu có thể cung cấp việc làm cho 200 nhân sự nước này thì sẽ được đưa vào chương trình “1.000 startup” của Indonesia với nguồn vốn đầu tư cực lớn.

Trong khi đó, Malaysia lập hẳn một cơ quan tên là MaGIC – cục Quản lý sáng tạo và khởi nghiệp. Cục này mới ký kết với quỹ khởi nghiệp 500 startup cho chương trình đào tạo 10 – 12 tuần cho các sáng lập viên.

Tại các “võ đường” Dojo này, các sáng lập viên sẽ được tiếp cận với những chuyên gia (mentor) hàng đầu thế giới từ các quỹ và công ty đa quốc gia để học về việc điều hành và phát triển công ty, thị trường tại Malaysia và châu Á.

Khởi nghiệp hay khởi tố?

Thế giới đang chạy đua “vũ trang” startup, trong khi ở Việt Nam mọi chuyện có vẻ hơi khác. Rất nhiều nỗ lực để trở thành quốc gia khởi nghiệp, nhưng cũng rất nhiều rào cản khiến cho không ít lo lắng: chưa khởi nghiệp đã lo bị khởi tố.

Ấy là điều luật 292 của bộ luật Hình sự 2015 cho phép truy tố hình sự các đối tượng kinh doanh những hình thức online mà chưa có giấy phép hoặc sai nội dung được cấp phép.

Điểm tranh cãi của điều 292, theo nhiều chuyên gia là việc hình sự hoá hành chính, làm tăng “nỗi sợ hãi” khi khởi nghiệp công nghệ tại Việt Nam.

Thị trường Việt Nam hiện đang tụt hậu dần so với các nước khu vực khi thu nhập của người dân không tăng tương ứng với tốc độ lạm phát.

Hai năm gần đây, việc các công ty khởi nghiệp trong và ngoài nước quay lưng với thị trường Việt Nam là không hiếm, khi thị trường nhà hàng FoodPanda, Oddle ngừng hoạt động, hoặc việc Lingo và Beyeu từ bỏ thị trường thương mại điện tử.

Đó là những dấu hiệu cho thấy thị trường Việt Nam vẫn chưa phù hợp với các ý tưởng khởi nghiệp tại địa phương và khu vực.

Như ông N.T.A, CEO văn phòng Việt Nam của một startup “tỷ đô” của Malaysia, cho biết khi trao đổi với Thế Giới Tiếp Thị: “Việt Nam có thị trường chưa phát triển về nhận thức và nhu cầu người dùng”.

Cụ thể, ông N.T.A cho biết công ty ông đã từng tổ chức chương trình khuyến mãi tặng quà, nhưng sau một thời gian ông nhận ra người ta không quan tâm đến quà tặng và rất “lười” tham gia lấy giải thưởng, “trừ khi đó là iPhone vì nó có giá trị bán lại”.

Không ít các công ty khởi nghiệp chọn Việt Nam để đóng đô, oái oăm thay, lại chỉ vì lợi thế “nhân công giá rẻ”, như nhận định mới đây của tạp chí Forbes.

Muốn hỗ trợ khởi nghiệp, Chính phủ nên bắt đầu bằng việc thật tâm tạo dựng, thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và tháo gỡ các rào cản thủ tục, pháp lý. Khởi tố không bao giờ là động lực thúc đẩy khởi nghiệp.

Kiến Phước
Theo TGTT

Ý kiến của bạn về bài viết

Không có chức năng bình luận cho bài viết này