17:58 - 17/11/2016
Khởi nghiệp, ta khác tây chỗ nào?
Khi ông Trương Gia Bình, chủ tịch tập đoàn FPT, nói rằng khởi nghiệp không phải là mở quán càphê, hay quán phở… nhiều người phản đối ông, xem như ông đang “sỉ nhục” cả một quá trình khởi nghiệp của mình.
Nhưng thật sự khởi nghiệp là gì? Khởi nghiệp có nhất thiết phải nằm trong lĩnh vực công nghệ không? Mở quán càphê có được tính là khởi nghiệp không?
Câu trả lời vừa Có lại vừa Không.
Khởi nghiệp là cái chi chi?
Tháng 3/2015, khi lần đầu tiên gặp để giới thiệu về giải pháp bán hàng online, Nguyễn Hải Ninh, CEO của chuỗi càphê The Coffee House (TCH) chỉ mới mở cửa tiệm thứ 10.
Ngày 11/11/2016 vừa qua, họ kỷ niệm khai trương cửa hàng thứ 40. Tính trung bình TCH mở hai tiệm mỗi tháng.
Hay câu chuyện “kinh điển” trong thương giới Việt Nam về chuỗi Phở 24 của gia đình họ Lý. Cả TCH và Phở 24 đều là những tấm gương của việc khởi nghiệp không nhất thiết phải nằm trong lĩnh vực công nghệ.
Vậy thì một công ty khởi nghiệp nên được định nghĩa như thế nào?
Paul Graham, “thánh nuôi startup”, của quỹ khởi nghiệp lớn và thành công nhất thế giới YCombinator, chỉ nói ngắn gọn: “Công ty khởi nghiệp là một công ty được thiết kế để phát triển nhanh nhất có thể”.
Chính Graham cũng định rõ các phạm trù mà một công ty còn được tính là khởi nghiệp: thành lập và hoạt động dưới mười năm, doanh số dưới 20 triệu USD, ít hơn 80 nhân viên và không có văn phòng quốc tế.
Khi nói về Uber và Facebook, Graham, cũng như Eric Ries, tác giả cuốn The Lean Startup, đều cho rằng hai công ty đó đã vượt khỏi phạm trù khởi nghiệp từ rất lâu rồi.
Lý do vì sao họ vẫn đính cái mác “khởi nghiệp” là để thu hút nhân lực trẻ, tài giỏi, nhiều mơ ước đến tham gia vào công cuộc thay đổi thế giới của họ, để rồi sau đó vỡ lẽ rằng mình chỉ được làm một phần rất nhỏ trong một tập đoàn rất lớn.
Có người lại định nghĩa “khởi nghiệp” là một trạng thái tinh thần vượt ngoài phạm vi kích thước công ty và các con số tài chính: chỉ cần bạn đang làm những việc có thể thay đổi thế giới là bạn còn đang khởi nghiệp.
Russell D’Souza, CEO/Founder của SeatGeek – ứng dụng giúp bạn mua vé sự kiện giá rẻ (một thể bự hơn so với TicketBox ở Việt Nam), cho rằng bạn chỉ hết khởi nghiệp khi không còn cảm thấy những gì mình làm có giá trị với cộng đồng nữa.
SeatGeek đã nhận hơn 100 triệu USD tiền gọi vốn từ năm 2010 tới nay, có hơn 100 nhân viên và hoạt động trên toàn cầu, nhưng D’Souza và các cộng sự vẫn luôn coi mình là đang khởi nghiệp.
Khởi nghiệp ở ta khác gì ở tây?
Vậy khởi nghiệp ở Việt Nam được định nghĩa như thế nào?
Đương nhiên, bạn đem chiếc xe máy cũ trong nhà ra chạy Grab hay Uber thì khó được tính là khởi nghiệp phải không nào?
Người Việt Nam thường nhầm lẫn giữa một công ty vừa và nhỏ và một công ty khởi nghiệp. Chạy xe ôm, mua nhượng quyền của Milano hay Effoc không phải là khởi nghiệp. Đó chẳng qua là bạn chỉ đang điều hành một công ty vừa và nhỏ.
Then chốt của khởi nghiệp nằm ở hai yếu tố: giải quyết những câu hỏi với nhiều biến số và khả năng mở rộng và phát triển nhanh. Ví dụ như trường hợp của The Kafe Group mới nhận được đầu tư hơn 5 triệu USD vào tháng 10/2015.
Việt Nam coi The Kafe Group là một công ty khởi nghiệp, nhưng tính theo các bậc thầy startup trên thế giới thì The Kafe Group… chẳng thuộc nhóm định nghĩa nào cả khi mô hình không giải quyết bất kỳ vấn đề (pain-point) nào của thị trường và khả năng phát triển (scale-up) lại chậm chạp do cần nhiều vốn để cạnh tranh.
Kết quả chuyến “Nam tiến” của The Kafe là quán xá vắng khách hơn các đối thủ cạnh tranh và sự ra đi của CEO Đào Chi Anh. Hay việc chàng nông dân Võ Văn Tiếng cũng khó được coi là khởi nghiệp, khi mô hình trồng gạo organic khó nhân rộng nhanh và hiệu quả với công thức hiện tại.
Ở Việt Nam có nhiều công ty khởi nghiệp hấp dẫn nhu DesignBold – “chợ” mua bán hình ảnh chuẩn bị đi Đan Mạch tranh tài khởi nghiệp vào ngày 20/11 tới, hay Triip.me – nền tảng cung cấp dịch vụ du lịch do người địa phương hướng dẫn.
Những Misfit hay VTC, VNG không còn là công ty khởi nghiệp do đã bán (Misfit và VNG) hoặc đã “quá tuổi” (VTC và VNG).
Theo định nghĩa của ông Nguyễn Thanh Mỹ, chủ tịch công ty Rynan Agrifoods, một trong những xu hướng khởi nghiệp là làm tốt hơn những gì có sẵn thì đại diện nổi bật nhất chính là TCH khi họ: (1) giải quyết được sự thiếu thốn về lựa chọn quán xá ở phân khúc trung bình và sinh viên; (2) chất lượng sản phẩm và dịch vụ tốt hơn những người tiền nhiệm; và (3) phát triển nhanh chóng.
Khởi nghiệp như TCH thì không ai không kính nể và thèm thuồng. Như vậy, ông Trương Gia Bình chỉ đúng một phần trong bình luận của mình: khởi nghiệp không phải là mở MỘT quán càphê mà là mở MỘT CHUỖI quán càphê phục vụ đúng nhu cầu người tiêu dùng như cách TCH đã và đang làm.
Khởi nghiệp bằng nông nghiệp đang là xu hướng, và từ nông trại lên bàn ăn chính là con đường nhanh nhất để hiện thực hoá giấc mơ nhân rộng mô hình và kiếm lời, để được thế giới công nhận là khởi nghiệp.
Kiến Phước
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này