16:35 - 10/11/2019
Khoảng lặng: Hai mươi năm sau
Mấy ngày này tràn ngập trên báo câu chuyện người Việt Nam vượt biên trái phép.
Có những bài viết kể chuyện gặp người Việt Nam đông đúc trên các nước… Chữ đông đúc làm chị nhớ cảm giác hụt hẫng cách đây hai mươi năm, ở Nga.
Tháng 9/1999 được mời dự thi liên hoan phim quốc tế Matxcơva với phim Chung cư, chị bàng hoàng trước những biến thiên của nơi từng gắn bó.Đầu tiên, liên hoan phim là cuộc hôn phối sượng sạo giữa khát vọng phô phang tư bản, và dấu tích não trạng bao cấp. Nhiều người quen khi xưa khuyên chị đừng bực bội vô ích, cứ coi như đây là dịp thăm lại thầy cô, bè bạn, gặp gỡ đồng bào. Đồng bào, chị hân hoan hình dung buổi chiếu Chung cư sẽ tấp nập người Việt Nam, bởi nghe nói chỉ riêng Matxcơva đã có trên trăm ngàn dân Việt.Nhưng không, sáu lần chiếu chỉ hai lần có đồng bào lác đác, chủ yếu du học sinh và các “soái”. Sau mới biết đại bộ phận dân mình buôn bán tối mặt mũi, thiếu thời gian; đôi khi thiếu cả giấy tờ ra phố!
Lao công không hợp pháp và các “soái” chủ nhân các trung tâm thương mại là hai đối cực chị có dịp tiếp xúc. Như hầu hết các đoàn văn nghệ trong nước sang, đoàn điện ảnh được các chủ trung tâm niềm nở mời tham quan chợ Việt. Đó có thể là một nhà máy bỏ hoang, một ký túc xá thừa diện tích… được người Việt giàu có thuê/mua lại, tu sửa, phân bố không gian cho thuê. Dân Việt mình quả rất khôn ngoan: luồn lách đi buôn kiếm vốn, khi có vốn thì buôn ngay bán thẳng; lại biết nhắm đối tượng Nga đa sốnghèo khổ, thắng là hiển nhiên.
Vào các khu chợ Việt bạn luôn có cảm giác lọt vào xứ sở của các tiểu vương giỏi giang, bởi hầu hết ban quản trị là trí thức được đào tạo trên nước bạn. Một “soái” phó tiến sĩ ngữ văn khi đó nói đùa với chị, nhân sự công ty anh đủ cơ cấu cho cả trường đại học tổng hợp! Vào những khu chợ này bạn sẽ choáng trước hàng trăm gian sạp san sát đủ chủng loại hàng hoá; thoáng xốn xang khi thấy các “cửu vạn” đồng hương hùng hục chiến binh, thấy “cửu vạn” Nga còng lưng vác các tải hàng to tướng ngang qua các bà chủ Việt tay vung ve la quát… Quy chế nhập cư Nga khi đó khắc nghiệt nên nhiều người Việt Nam phải lâm cảnh ở lậu; mà ở lậu thì chỉ biết cố thủ trong trung tâm, nơi ban quản trị biết cách “giao thiệp” với chính quyền.
Hết Nga tới Đức, Tiệp, Ba Lan, Anh… Số ít người Việt giàu lên, số lớn đưa chân nhắm mắt. Hai mươi năm sau, buồn hơn xưa…
Việt Linh (theo TGHN)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này