10:47 - 03/03/2018
Cải cách giáo dục: ưu tiên hàng đầu là kỹ năng tự học
Dù chương trình mới có thay đổi như thế nào đi nữa, hoặc được đồng ý như chương trình dự thảo hiện nay thì dạy cho học sinh kỹ năng tự học, năng lực tự học vẫn là ưu tiên hàng đầu.
– Chương trình cải cách giáo dục và thay đổi toàn bộ sách giáo khoa (SGK) từ lớp 1 đến lớp 12 đem lại cho ông cảm nghĩ gì?
– Vui vì bộ Giáo dục đã biết lắng nghe dư luận, biết lo lắng trước thực trạng của giáo dục nước nhà và đang cố tìm ra một giải pháp khả dĩ nhất. Lo lắng là vì chương trình giáo dục tổng thể quốc gia này từ khi thai nghén cho đến khi ban hành các dự thảo và điều chỉnh, đã bị dư luận xã hội đặt quá nhiều câu hỏi mà ngay cả người trong cuộc chưa có câu trả lời trực diện. Riêng cá nhân tôi, một nhà giáo đã có nhiều cơ hội để tiếp xúc với nội dung chương trình như đi tập huấn, dự hội thảo, góp ý, v.v. nhưng vẫn thấy mơ hồ về triết lý của nó. Có lẽ do bị sức ép của dư luận xã hội, của Quốc hội nên những người làm chương trình đã vội ban hành. Vì thế đọc dự thảo chương trình nhìn tổng thể rất hoành tráng, chặt chẽ và khoa học, nhưng tôi thật tình lo lắng nếu như chương trình này triển khai sớm cho giáo viên và học sinh trong năm tới.
– Vâng, cụ thể là cả phụ huynh và giáo viên hiện nay đều nghi ngại về kết quả chất lượng của các môn học tích hợp các môn tự nhiên. Ông nghĩ sao về vấn đề này?
– Vấn đề tích hợp mang lại ý kiến trái chiều nhiều nhất trong nội dung chương trình hiện nay. Điều này được thể hiện qua rất nhiều bài báo phản biện trên các phương tiện thông tin đại chúng suốt thời gian qua. Trước đây tôi cũng đã nói vấn đề này trong một số báo TGTT với các câu thơ vui: “Tích hợp là gì bao lần ta lúng túng/ Gặp nhau hoài mà nghĩ mãi không ra/ Cho đến ngày tập huấn hỏi chuyên gia/ Ông ngoảnh mặt, lũ chúng mình chột dạ”.
Mấy lần tập huấn theo bộ Giáo dục tổ chức hoặc được nhà trường mời chuyên gia đến hướng dẫn giảng dạy, khi nói về tích hợp thì mấy thầy chỉ nói quanh co, vòng vo từ đa môn, liên môn đến xuyên môn, và lui tới rồi cũng các ví dụ điển hình là năng lượng, biến đổi khí hậu, dân số, môi trường và hết. Hỏi ai dạy, dạy như thế nào? Ai đào tạo, đào tạo ra sao để dạy được tích hợp, thì đều được trả lời rất chung chung và mang tính đối phó.
Phải nói thẳng rằng chúng ta chưa có một sự chuẩn bị đàng hoàng từ con người đến chương trình, tài liệu và các phương pháp, phương tiện giáo dục để giúp giáo viên và học sinh vững tin bước vào dạy – học tích hợp.
Nếu như những người biên soạn chương trình chưa trả lời một cách thấu đáo các câu hỏi này, làm sao học sinh, phụ huynh và toàn thể giáo viên yên tâm và vững tin khi bước vào “mặt trận” mới lạ này?
Tôi cho rằng bộ Giáo dục cần phải cân nhắc một cách cẩn thận, nếu không đó sẽ là một vết trượt của VNEN 2.0 (*) như cách gọi của các giáo viên phổ thông.
– Quan điểm của ông về việc làm thế nào để có phương pháp dạy và học tốt, phù hợp với tình hình của giáo viên và học sinh hiện nay?
– Là giảng viên dạy bộ môn phương pháp giảng dạy, đào tạo cho các thế hệ sinh viên gánh vác việc dạy học trong những năm sắp đến, tôi thật sự băn khoăn và trăn trở vì chưa hình dung được liệu chương trình giáo dục tổng thể quốc gia có được triển khai tốt và đồng bộ hay không? Để đến thời điểm nào là tốt nhất? Các chương trình môn học hiện nay vẫn chưa rõ ràng cụ thể, SGK, tài liệu tập huấn… vẫn đang còn gặp nhiều tranh cãi chưa thống nhất? Và nói thật ngay cả các giáo viên ở phổ thông hiện nay, rất nhiều người lo lắng vì không hiểu rõ rồi cái gì sẽ được dạy, không được dạy trong hai, ba hay nhiều năm nữa và họ cần phải có sự chuẩn bị gì về mặt kiến thức, phương pháp, kỹ năng để đáp ứng. Tất cả đều ở trạng thái chờ, trong khi chương trình đang dạy hiện nay đã lạc hậu và lỗi thời lắm rồi.
Vì vậy, với tình hình hiện nay, theo tôi dù chương trình mới có thay đổi như thế nào đi nữa, hoặc được đồng ý như chương trình dự thảo hiện nay thì dạy cho học sinh kỹ năng tự học, năng lực tự học vẫn là ưu tiên hàng đầu.
Theo tôi năng lực tự học là một trong những năng lực quan trọng hàng đầu của học sinh. Trong năng lực này học sinh được rèn luyện các kỹ năng như: kỹ năng nghe bài giảng, ghi chép, trả lời, đặt câu hỏi, khai thác tài liệu trên thư viện, trên mạng, học nhóm, v.v. Với những kỹ năng này, tôi chắc chắn học sinh chúng ta sẽ tiếp cận được với bất cứ chương trình học tập nào hiện nay một cách vững tin. Chỉ tiếc rằng một số giáo viên chúng ta hiện nay vẫn chưa trang bị được cho mình năng lực tự học, tinh thần tự học, thật khó để hướng dẫn và tư vấn cho học sinh. Nhưng đó lại là một câu chuyện dài khác của nền giáo dục chúng ta.
Tuy vậy, chúng ta vẫn cứ hy vọng và hy vọng vì một tinh thần trách nhiệm cao cả của những người có đang có nhiệm vụ gánh vác giáo dục nước nhà, hy vọng cơn khủng hoảng này sẽ đi qua. Đó cũng là niềm tin của tôi, của những người làm giáo dục.
Ngân Hà thực hiện
Theo TGTT
———————-
(*) Mô hình trường học mới Việt Nam viết tắt là “VNEN” ban hành và áp dụng từ năm 2012 – 2013 do quỹ Hỗ trợ toàn cầu của Liên hiệp quốc tài trợ không hoàn lại 84,6 triệu USD. Kết thúc tài trợ từ ngày 31/5/2016. Mô hình này được xem như thất bại tại Việt Nam. Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng: “Sẽ vẫn tiếp tục thực hiện VNEN, nhưng không áp đặt. Các địa phương có thể áp dụng một phần, còn bỏ tất cả là cực đoan”.
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này