16:02 - 23/01/2019
Hỏng bánh răng, toi cả chuỗi
Ông Lê Văn Quyết, chủ trại gà ở Long Thành, Đồng Nai, ví liên kết chuỗi giống như có bốn người cùng trên chiếc thuyền: nông dân nuôi gà, đối tác cung ứng thức ăn, con giống, công ty giết mổ lo đầu ra.
Tất cả cùng sống, cùng thắng khi con thuyền đến đích an toàn, thuyền lật giữa dòng cùng chết chùm, cùng thua. Do các mắt xích trong chuỗi liên đới lẫn nhau, phải gắng làm tốt, ai đó làm sai sẽ ảnh hưởng đến cả chuỗi…
Chia sẻ lợi ích
Một tay ông Quyết đang quản lý đàn gà 800.000 con chỉ bằng chiếc smarphone. Phần mềm Excel cài trên điện thoại sắp xếp số trại từ 1 – 40. Mỗi trại có một thông số riêng về lịch thả gà giống, chích vắc xin, uống kháng sinh, lịch đổ thức ăn, lấy mẫu test kiểm tra chất lượng, lịch bắt gà, sát trùng chuồng trại, thả lứa mới. Công việc lên lịch sẵn theo ngày, tháng, quý, năm. Có thể biết chi tiết công việc nuôi gà của… quý 2 năm sau.
Từ năm 2016, ông Quyết xài công nghệ như vậy. Ông bảo, mình nuôi cả triệu con gà nhưng nhàn hạ, chỉ lo nuôi thật tốt, còn khâu giống, thức ăn, nhất là đầu ra đã có các đối tác khác lo. Ở vùng Đông Nam bộ, còn nhiều chủ trại khác nuôi hàng triệu con gà cũng… khoẻ re nhờ chuỗi liên kết, trong đó có các mắt xích là công ty cung cấp thức ăn, con giống, nhà máy giết mổ lo đầu ra và chủ trại. Ông Quyết đang nuôi cho hai chuỗi, một do De Heus (Hà Lan) làm chủ xị, áp dụng GlobalG.A.P. De Heus cũng là đơn vị cung cấp thức ăn, công ty Bel Gà (Bỉ) lo con giống, liên danh Koyu & Unitek và một số nhà máy giết mổ khác lo khâu giết mổ, đầu ra. “Lợi nhuận tuy thấp, nhưng nuôi liên kết bền vững, người chăn nuôi không phải lo nghĩ gì cả”, ông Quyết đúc kết.
Cách nuôi gia công trước đây, người nuôi bỏ vốn đầu tư chuồng trại, sau đó nhận cám, con giống từ các công ty để nuôi gà cho họ. Lợi nhuận lĩnh trên hiệu quả chăn nuôi, nhưng rủi ro vô cùng, vì phụ thuộc thị trường. Gà tới lứa bán, nếu công ty chậm bắt sẽ ảnh hưởng tới hiệu quả.Còn nuôi chuỗi, nếu có rủi ro, các mắt xích đều san sẻ, chứ không mắt nào gánh một mình.Mấu chốt là đầu ra có nhà máy lo và giá bán gà được tính toán dựa trên các khoản chi phí ngay từ đầu. Chẳng hạn, mức giá 26.000 đồng/kg gà lông mà ông Quyết đang bán cho công ty Koyu & Unitek được tính trên cơ sở giá thức ăn (trả chậm) của De Heus, giá con giống của Bel Gà, chi phí nhân công, thuốc thú y, điện nước, khấu hao chuồng trại… Giá này cố định trong thời gian từ 3 – 6 tháng, chỉ điều chỉnh khi có biến động ở khâu nào đó theo tỷ lệ tăng giảm được quy định trong hợp đồng. Cách liên kết này, người làm thức ăn không phải lo bán thức ăn, người làm con giống không lo bán giống, người nuôi gà không phập phồng lo đầu ra, và nhà máy giết mổ cũng an tâm, vì có giá nguyên liệu đầu vào, chất lượng ổn định.
“Công ty sản xuất cám, con giống phải cam kết đúng chất lượng. Chủ trại phải giám sát kỹ quy trình nuôi để con gà giết mổ không còn tồn dư kháng sinh”, ông Gabor Fluit, tổng giám đốc De Heus châu Á, nói. Theo ông, trong chuỗi liên kết, De Heus là trọng tài, liên kết các mắt xích lại với nhau.Ngay từ đầu, De Heus phải làm việc với nhà máy giết mổ, nắm nhu cầu của họ, xem số lượng trong ngày, trong tuần, tháng, quý… là bao nhiêu. Họ muốn lấy con gà nhỏ hay gà lớn, sau khi có đầy đủ thông tin, công ty quay lại làm việc với bên cung cấp con giống, với các chủ trang trại; nhằm thống nhất các khoản chi phí, rồi mới xây dựng giá thành sản xuất cuối cùng cho 1kg gà lông để giao nhà máy giết mổ. Nhà máy đồng ý giá đó mới tiến hành nuôi.
“Lợi nhuận được tính toán, chia sẻ khá công bằng, các bên đều hài lòng ngay từ đầu rồi mới bắt tay vào liên kết, chứ không phải chờ ra sản phẩm mới biết lời, lỗ”, ông Gabor Fluit nói. Ông Khưu Nhơn Hiếu, tổng giám đốc công ty Koyu & Unitek cũng cho rằng, biến động lớn nhất đến giá thành nuôi gà là chi phí thức ăn, nhưng ngay từ đầu các bên cam kết chỉ được điều chỉnh giá gà lông sau ba tháng hoặc sáu tháng, nên công ty rất an tâm.
“Chúng tôi có hệ thống khách hàng là các cửa hàng thức ăn nhanh, như Lotte, KFC, McDonald’s, nhà hàng, khách sạn… đặc biệt là nhà nhập khẩu Nhật Bản. Họ cũng cần có giá nguyên liệu đầu vào ổn định, cạnh tranh và chất lượng, nên việc tham gia chuỗi giúp chúng tôi có lợi thế cạnh tranh hơn so với các đối tác”, ông nói.
Cùng chịu trách nhiệm
Mỗi năm Việt Nam sản xuất xấp xỉ 200 triệu con gà công nghiệp, giá trị gần 10.000 tỷ đồng. Do nhu cầu sử dụng thịt gà ngày càng tăng, nên hàng năm chúng ta đang nhập hàng trăm ngàn tấn thịt gà ngoại. Theo ông Gabor Fluit, lượng gà nhập hàng năm bằng phân nửa gà nuôi nội địa, nên dư địa thị trường còn khá lớn.Tuy nhiên, người chăn nuôi nội địa đang chịu áp lực cạnh tranh ghê gớm khi Việt Nam mở cửa thị trường. Do đó, chỉ có cách liên kết nuôi theo chuỗi, có giấy chứng nhận để nâng năng suất, chất lượng, giảm giá thành, mới có thể cạnh tranh được. Từ năm 2017, cũng từ chuỗi liên kết, nông dân nuôi gà đạt hơn 200 tiêu chuẩn nên liên doanh Koyu & Unitek xuất khẩu thành công thịt gà vào thị trường Nhật Bản.
Nguyễn Minh Kha, một chủ trại đang nuôi gà liên kết với Koyu & Unitek, nói nông dân chỉ giỏi nuôi gà chứ không giỏi làm con giống, sản xuất cám, giết mổ, tìm thị trường đầu ra, nên khi liên kết chuỗi họ sẽ phát huy hết lợi thế. Còn theo ông Khưu Nhơn Hiếu, trong chuỗi liên kết này, các công ty nước ngoài có kinh nghiệm, công nghệ sản xuất thức ăn và con giống, họ cũng có trình độ, kỹ thuật chăn nuôi và quản lý trại gà tiên tiến, nên chuyển giao tới người nuôi. Họ cũng cam kết hỗ trợ tiềm lực và quan trọng nhất, giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm bằng cách xuất khẩu ra nước ngoài. “Yếu tố quyết định thành công trong chuỗi là các mắt xích phải cùng nhìn về một hướng, cùng chịu trách nhiệm trước phần việc của mình, đích đến cuối cùng là nuôi được con gà an toàn, chất lượng, truy xuất nguồn gốc”, ông Hiếu bình luận.
“Nuôi chuỗi liên kết rất dễ giám sát và truy ngược trách nhiệm”, ông Nguyễn Văn Ngọc, chủ trại gà 800.000 con ở Vĩnh Cửu (Đồng Nai), chia sẻ. Trước đây do chưa nuôi liên kết, nên một năm ông Ngọc nuôi bốn lứa gà, nay nhờ có đầu ra ổn định nên tăng lên năm lứa gà cho De Heus, nhẩm ra mỗi tuần xuất bán hơn chục ngàn con gà. Trước khi bán một tuần, nhà máy giết mổ xuống lấy mẫu đem đi kiểm tra, đạt thì họ mới bắt, còn không họ yêu cầu nuôi đến khi nào đạt mới nhận.
“Các khu nuôi gà không cho người ngoài vào. Công nhân ở trại nào chỉ được ở khu đó, đến giờ ăn có người đem cơm tới tận nơi cho ăn, muốn ra ngoài phải được chấp thuận và khi trở lại trại họ phải có ba bốn ngày cách ly ở khu an toàn”, ông nói. Còn theo ông Nguyễn Minh Kha, người đang quản lý 36 trại gà nuôi theo chuẩn của Nhật liên kết với Koyu & Unitek, chủ trại phải chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm cuối cùng, nên trong cả quá trình nuôi, mọi thông tin phải được cập nhật vào hệ thống phần mềm, hệ thống này được chuyển về điện thoại của chủ trại và công ty, để họ giám sát.
bài, ảnh Bảo Anh (theo TGTT)
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này