14:32 - 19/04/2017
Ưu tiên trong thương mại của Trump gồm những gì?
Thương mại là một trong những đề tài quan yếu trong chiến dịch tranh cử của Donald Trump.
Ông thường tập trung chú ý vào các đối tác thương mại đặc biệt của Mỹ. Mexico và Trung Quốc nằm trong tầm nhìn của ông nhiều nhất.
Và một trong những hành động đầu tiên của ông khi lên làm tổng thống là rút Mỹ ra khỏi hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, một hiệp định thương mại vùng được sự chấp thuận của người tiền nhiệm của ông, nhưng chưa có hiệu lực. Vậy thì đâu là những ưu tiên trong thương mại của Tổng thống Trump? Ông hy vọng đạt được điều gì?
Ông thường chú ý đến bất cân đối thương mại: sự thâm hụt thương mại của Mỹ đến nửa ngàn tỉ USD về hàng hoá và dịch vụ với phần còn lại của thế giới. Đối với Trung Quốc, thâm hụt song phương lên đến gần 350 tỉ USD. Đối với Nhật, Đức và Mexico con số này vào khoảng 60 – 70 tỉ USD. Tổng thống Trump xem các con số này là bằng chứng cho thấy Mỹ đã hành động tồi tệ, bị đối xử không công bằng.
Mexico, ông nói, đang “giết chết công ăn việc làm và thương mại của chúng ta”. Ông cũng bày tỏ các quan điểm tương tự đối với Trung Quốc: “Chúng ta giống như con heo bỏ ống bị bòn rút”.
Cố vấn thương mại của ông Peter Navarro phát biểu với tờ Financial Times, rằng Đức sử dụng một đồng euro dưới giá trị một cách thô thiển để bóc lột các đối tác thương mại của nước này, khăng khăng lý luận rằng tỷ giá hối đoái giúp cho nước Đức một lợi thế thương mại không công bằng.
Ông Trump cũng đã phê phán Nhật về những rào cản đối với xuất khẩu xe ôtô của Mỹ và đối với việc thao túng đồng tiền để đạt lợi thế cạnh tranh. Thế thì đâu là những quan tâm đưa đến nghị trình thương mại của Tổng thống Trump?
Lật nhào?
Các cuộc tranh luận tay đôi đã dẫn đến một khởi đầu có gì đó nhẹ nhàng hơn so với ngôn ngữ trong chiến dịch tranh cử mà chúng ta dự kiến. Ông hội kiến với Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc hồi cuối tuần trước. Họ đồng ý với nhau chương trình 100 ngày thương thuyết.
Mỹ kỳ vọng Trung Quốc tạo cho họ tiếp cận thị trường của Trung Quốc thuận lợi hơn, trong đó có thịt bò và các công ty dịch vụ. Ngôn ngữ trong chiến dịch tranh cử của ông Trump về khả năng áp đặt thuế nhập khẩu nặng lên hàng hoá Trung Quốc, đến 45%, đã không được thể hiện trong thời gian gần đây.
Một người chỉ trích Trung Quốc ở Mỹ, Gordon Chang, đặt câu hỏi: “Liệu Trump chỉ có đạp đổ thương mại Trung Quốc?” Và mới vài ngày sau khi gặp Chủ tịch họ Tập, ông Trump đã nói rằng chính phủ của ông sẽ không quy chụp Trung Quốc là nước thao túng tiền tệ, nuốt mất lời hứa trong chiến dịch tranh cử. Những chỉ trích Trung Quốc có cả một danh sách dàn trải trên diện rộng gồm các cáo buộc về thực hành không công bằng – trợ cấp cho các ngành công nghiệp của Trung Quốc, phá giá hàng hoá, ăn cắp patăng và bản quyền.
Với Mexico, Tổng thống Trump muốn tái thương lượng lại về hiệp định Tự do thương mại Bắc Mỹ (NAFTA), một hiệp định giảm tối đa rào cản trong giao thương giữa Mỹ, Mexico cũng như Canada. Hầu hết hàng hoá buôn bán đều không chịu thuế nhập khẩu (chỉ áp dụng thuế đánh trên hàng hoá).
Ông cho rằng NAFTA là hiệp định thương mại tồi tệ nhất mà Mỹ từng ký kết, nó giết chết công ăn việc làm của Hoa Kỳ. Ông ta muốn thay đổi điều đó như thế nào? Ông ta đã hăm doạ một loạt hãng sản xuất ôtô về việc đánh thuế mậu biên (tức thuế nhập khẩu) nếu các hãng khuếch trương sản xuất ở Mexico để xuất khẩu vào thị trường Mỹ.
Điều đó trái với các thoả thuận trong NAFTA, và thật khó mà chiếu theo bất kỳ sửa đổi bổ sung nào đối với NAFTA mà Chính phủ Mexico sẽ đồng lòng chấp nhận. Hầu như chắc chắn rằng hành động như thế không tương thích với quy định của Tổ chức thương mại thế giới (WTO).
Xét lại chớ không bỏ đi
Nhưng có những dấu hiệu cho thấy sự tiếp cận của chính phủ có thể mềm mỏng hơn. Có một lá thư đang ở dạng phác thảo của chính phủ gởi Quốc hội đưa ra các mục tiêu đàm phán lại.
Đài National Public Radio mô tả các thay đổi được đề xuất như là những xuống nước. Có một danh sách khá dài các lĩnh vực được đề xuất xét lại, trong đó có quyền áp thuế nhập khẩu (có thể là tạm thời) khi nhập khẩu tăng mạnh và một nỗ lực tháo dỡ rào cản đối với xuất khẩu của Mỹ sang hai nước khác.
Cũng có một kêu gọi xem xét cái được gọi là “quy định xuất xứ” ghi rõ lượng giá trị của sản phẩm được đưa vào khu vực NAFTA để tính miễn thuế nhập khẩu. Một mức cao hơn khiến cho việc sử dụng các thành phần chế tạo tại Trung Quốc khó khăn hơn, chẳng hạn. Nhưng rõ ràng là xét lại chớ không phải bãi bỏ NAFTA.
Cũng chưa rõ ràng điều gì ông Trump sẽ làm trong các tranh cãi thương mại với các nước khác. Chắc chỉ có dựa chính vào các quy định của WTO.
Lo lắng
Điều mà nhiều chuyên gia thương mại lo lắng là chính phủ của Trump có thể bỏ qua các quy định của WTO và áp đặt những rào cản mới đối với hàng nhập khẩu. Đó sẽ là cú đánh nghiêm trọng, có thể chí tử đối với niềm tin khi mà nền kinh tế lớn nhất thế giới xé rào.
WTO là trung tâm của một hệ thống quan hệ thương mại quốc tế dựa trên các quy định khởi đầu hình thành từ sau Thế chiến 2. Mặc dầu bản thân WTO được thành lập năm 1995, nhưng các quy định đã bắt đầu từ cuối những năm 1940.
Có rất nhiều lo lắng giữa các quan chức thương mại về hệ thống thương mại toàn cầu tan rã nếu WTO bị xói mòn nặng nề. Quan ngại có thể lan rộng các hạn chế làm tăng chủ nghĩa bảo hộ thương mại khiến cho tiêu chuẩn sống toàn cầu xấu đi.
Đặng Kính
Theo TGTT
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này