10:35 - 20/05/2017
Để việc ‘tham vấn trước’ các dự án thủy điện trên dòng chính sông Mekong còn ý nghĩa
Ngày 12/5/2017, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT) đã tổ chức buổi họp tham vấn cấp quốc gia cho công trình thủy điện Pak Beng trên dòng chính sông Mekong tại thành phố Cần Thơ.
Đây là công trình thủy điện thứ ba sau hai công trình thủy điện trước là Xayabury và Don Sahong cùng trên lãnh thổ của Lào. Vì vậy, đối với Việt Nam thì đây cũng là lần tổ chức tham vấn thứ ba.
Theo tôi, lần tổ chức tham vấn này có khác hơn hai lần tham vấn trước là do Bộ trưởng Bộ TNMT Trần Hồng Hà đứng ra chủ trì và có sự tham gia đánh giá của các chuyên gia quốc tế đối với báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của chủ đầu tư. Nhưng có dự rồi mới thấy có những thứ cũng giống như hai lần tham vấn trước, đó là: (1) Báo cáo ĐTM quá sơ sài, số liệu vừa cũ vừa thiếu, kết quả rất phiến diện và không đáng tin cậy; (2) Mất tiền của và thời gian tổ chức tham vấn; và (3) Không chắc là Lào có tiếp thu các ý kiến đóng góp này hay không.
Theo kế hoạch thì Lào sẽ còn xây thêm sáu đập và Campuchia sẽ xây thêm hai đập cũng trên dòng chính sông Mekong. Vậy Việt Nam cũng sẽ tổ chức thêm tám lần tham vấn nữa? Kết quả có đều giống nhau?
Trong Hiệp định Mekong mà bốn nước gồm Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam đã ký, có ghi: “Khi một hoặc nhiều quốc gia được thông báo với những bằng chứng rõ ràng về việc đang gây ra các thiệt hại đáng kể cho một hoặc nhiều quốc gia ven sông khác do sử dụng nước và/hoặc xả thải vào sông Mekong, thì quốc gia hoặc các quốc gia đó phải ngừng ngay lập tức nguyên nhân gây hại đó cho tới khi nguyên nhân gây hại đó được xác định” (điều 7).
Những phân tích của các chuyên gia trong và ngoài nước về các bất cập trong các báo cáo ĐTM của Lào đưa ra cũng như ý kiến đóng góp của các đại biểu tham gia trong các buổi tham vấn quốc gia về nguy cơ thiếu hụt phù sa, sạt lở, hạn hán, mặn xâm nhập… không phải là “những bằng chứng rõ ràng” hay sao? Vậy tại sao Lào vẫn tiếp tục xây hết đập này đến đập khác?
Hiệp định Mekong được soạn ra năm 1957, trong đó có quy định “mỗi hội viên trong Ủy ban Sông Mekong có quyền phủ quyết bất cứ một dự án nào bị coi là có ảnh hưởng tác hại tới dòng chính sông Mekong”. Nhưng đến năm 1995 hiệp định này đã được bốn nước là Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam ký lại với nội dung thay đổi là “không một quốc gia nào có quyền phủ quyết”!
Có lẽ, đây là “lỗ hổng” quan trọng nhất mà Ủy ban Sông Mekong Việt Nam (VMC) cần phải tư vấn cho Bộ TNMT và Chính phủ Việt Nam giải quyết. Nếu không thì kết quả của các cuộc họp tham vấn cấp quốc gia sắp tới về các công trình thủy điện trên dòng chính sông Mekong là điều mà bây giờ chúng ta có thể đoán trước được!
Dương Văn Ni
Chuyên gia về đa dạng sinh học, ĐH Cần Thơ
Theo TBKTSG
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này