09:14 - 17/03/2016
Những câu hỏi lớn cho ngành thép Việt Nam
“Diễn biến của ngành thép rất phức tạp, trong thời gian vừa rồi, nhìn vào những công ty đứng đơn kiến nghị xin áp dụng “biện pháp tự vệ” đều là đầu tư thép từ quặng, do đó họ đòi tăng thuế nhập khẩu phôi là điều dễ hiểu”.
Khi bộ Công thương vừa ra quyết định áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời đối với mặt hàng phôi thép và thép dài nhập khẩu vào Việt Nam với mức thuế 23,3% cho phôi thép, 14,2% với thép dài thì ngay lập tức, một số công ty thép đã gửi đơn kiến nghị không áp dụng biện pháp tự vệ đối với mặt hàng phôi thép.
Kiến nghị này nhắc nhớ đến chính sách cấm xuất khẩu quặng sắt đã gây tổn thất lớn cho Việt Nam, tạo sân chơi không bình đẳng và làm thất thu ngân sách. Bốn câu hỏi lớn đang đặt ra với tương lai của ngành thép Việt Nam.
Số ít được hưởng lợi
Công ty Gang thép Thái Nguyên, công ty Thép Hoà Phát, công ty Thép Miền Nam VN Steel, công ty Thép Việt Ý đại diện cho các doanh nghiệp sản xuất phôi thép và thép dài đã đứng đơn kiến nghị bộ Công thương áp dụng biện pháp tự vệ đối với phôi thép và thép dài nhập khẩu.
Lý do của họ là: “Nhà nước luôn ưu tiên phát triển ngành luyện kim, ưu tiên chế biến sâu, sản xuất gang thép từ thượng nguồn để chủ động về các sản phẩm thép, từng bước giảm phụ thuộc vào nước ngoài, giảm nhập siêu, tận dụng tài nguyên quặng sắt nội địa, hạn chế xuất khẩu khoáng sản thô, tạo công ăn việc làm và tăng trưởng kinh tế.
Phôi thép đang nhập khẩu ào ạt vào Việt Nam với sản lượng nhập khẩu phôi thép năm 2015 lên tới gần 1,9 triệu tấn, gấp 3,1 lần với năm 2014, trong đó lượng nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm 2/3 và giá bán liên tục sụt giảm sâu, thấp hơn nhiều giá thành sản xuất trong nước”.
Dưới góc độ khác, một số doanh nghiệp sản xuất thép xây dựng tại Việt Nam như công ty thép Pomina, công ty thép NatSteel Vina, công ty liên doanh sản xuất thép VinauSteel, công ty sản xuất thép Úc SSE, công ty thép KYOEI Việt Nam, công ty thép Việt Đức… lại cho rằng không cần áp dụng biện pháp tự vệ đối với mặt hàng phôi thép với lý do:
“Ngành thép chi phí đầu vào rất lớn, trong đó phôi thép chiếm gần 85% tổng chi phí. Do đó, khi giá phôi thép thay đổi do thuế tăng chắc chắn sẽ làm cho giá thị trường tăng lên.
Nếu áp dụng biện pháp tự vệ, vô hình trung chính sách này làm lợi cho một vài doanh nghiệp lớn, đại gia ngành thép, gia tăng lợi thế một vài doanh nghiệp, dẫn đến cạnh tranh không cân sức với số đông công ty thép khác”.
Trong đơn kiến nghị khẩn thiết này, các doanh nghiệp đưa ra trường hợp tập đoàn Hoà Phát hiện đang chiếm 22% thị phần của toàn ngành, lãi rất cao và tăng trưởng đều hàng năm, trong khi hầu hết các doanh nghiệp khác đang vô cùng khó khăn: “Công ty này chủ động về nguồn cung nguyên liệu nên sẽ không bị ảnh hưởng do giá phôi thép tăng.
Đây là cơ hội để Hoà Phát tăng sức cạnh tranh, mở rộng thị trường. Để cạnh tranh với Hoà Phát, các công ty thép khác buộc phải giảm giá thép thành phẩm, trong khi giá nguyên liệu đầu vào tăng lên (dưới tác động của việc tăng thuế nhập khẩu).
Đồng nghĩa với việc họ phải chấp nhận lỗ để giữ thị phần. Đó chính là tình trạng một doanh nghiệp lớn độc tôn chi phối thị trường ngành thép”.
Số đông chịu thiệt hại
Theo kiến nghị của các công ty thép xây dựng, thiệt hại lớn nhất chính là người tiêu dùng cuối cùng, là Nhà nước, các chủ đầu tư dự án, công trình có nhu cầu lớn về thép, là người dân, là thị trường bất động sản mới “ấm lên” sau thời kỳ đóng băng, là gói hỗ trợ tín dụng 30.000 tỉ đồng dành cho người thu nhập thấp.
Trong xu thế hội nhập, giá cả các mặt hàng ngày càng phải trở nên phù hợp và người tiêu dùng được hưởng lợi nhiều hơn từ hiệu quả sản xuất chung toàn cầu.
Số đông các doanh nghiệp thép còn lại vẫn phải nhập khẩu các loại phôi mà trong nước chưa sản xuất được hoặc chất lượng chưa ổn định sẽ thua lỗ nếu cạnh tranh bằng giá, mà không giảm giá thì phải đóng cửa doanh nghiệp.
Một đại gia ngành thép phía Nam cho biết: “Thường người ta xin phòng vệ thương mại bằng sản phẩm, để bảo đảm miếng bánh cho doanh nghiệp trong nước. Dung Quất và các nhà máy lọc dầu khác đều khó khăn, nhưng không có nghĩa đóng thuế giảm về xăng dầu, ảnh hưởng đến cạnh tranh quốc gia. Theo tôi, thuế cạnh tranh 10% cho phôi là đủ. Nếu cao hơn nữa sẽ làm cho năng lực cạnh tranh quốc gia thấp đi, nhất là ngành bất động sản.
Diễn biến của ngành thép rất phức tạp, trong thời gian vừa rồi, nhìn vào những công ty đứng đơn kiến nghị xin áp dụng “biện pháp tự vệ” đều là đầu tư thép từ quặng, do đó họ đòi tăng thuế nhập khẩu phôi là điều dễ hiểu.
Tuy nhiên, đơn vị như Hoà Phát lãi rất lớn những năm qua nhờ được hỗ trợ bởi chính sách cấm xuất khẩu quặng, sẽ lại thêm lợi thế. Ở phía Bắc có một số đơn vị không sản xuất phôi, chỉ cán tôi, Hoà Phát muốn chiếm luôn thị phần này để có sức mạnh tuyệt đối, làm các đơn vị khác gặp khó khăn”.
Kim Yến
Thế Giới Tiếp Thị
Ý kiến của bạn về bài viết
Không có chức năng bình luận cho bài viết này